Wat zijn de feiten over malaria?

• Muggenbeten verspreiden malaria.
• Malaria is nog steeds een van de belangrijkste doodsoorzaken van de wereld en komt in de (sub)tropische gebieden van de wereld voor.
• Malaria wordt veroorzaakt door parasieten, plasmodia, die van mens op mens worden overgebracht door de steek van een vrouwtjesmug van de anopheles-soort (echter ook door bloedtransfusie en andere "bloedproducten"). Deze parasieten vermenigvuldigen zich eerst in de lever en later in de rode bloedcellen.
• Niet alle malariavormen zijn even gevaarlijk. Malaria tropica is de meest voorkomende vorm van malaria en, in het algemeen, ook de ernstigste. Het wordt veroorzaakt door de parasiet Plasmodium falciparum. Indien malaria tropica adequaat behandeld wordt is men volledig genezen. Zonder op tijd deze ziekte te behandelen kun je er binnen een aantal weken aan overlijden (afhankelijk van het tijdstip van je diagnose in sommige gevallen zelfs binnen enkele uren).
• Ook de niet potentieel dodelijk varianten van malaria zijn alles behalve een pretje om onder de leden te hebben.
• Het voorkomen van muggenbeten vermindert de kans op malaria aanzienlijk.
• Het innemen van antimalaria middelen vermindert de kans op malaria nog meer.
• Geen enkel anti malaria middel is volledig beschermend. De kans dat je malaria krijgt terwijl je regelmatig de pillen slikt blijft dus toch aanwezig.
• Malaria wordt steeds moeilijker te bestrijden omdat muggen resistent worden tegen antimalariamiddelen en anti-muggenmiddelen.
• Malariagevallen komen het meest voor bij reizigers (en degenen die in het buitenland verblijven) die geen (of verkeerde) antimalariamiddelen slikken.
• De meest dodelijke malariagevallen onder reizigers komen voor door verkeerde of te late diagnose.
• Malaria is voor kinderen en zwangere vrouwen extra gevaarlijk, zwangere vrouwen lopen ook een aanzienlijk grotere kans gestoken te worden door de malariamug. Alhoewel sommige malariatabletten ongevaarlijk zijn voor zwangere vrouwen wordt het toch afgeraden naar malariagebieden te reizen. De gevolgen van de behandeling als je eenmaal malaria hebt kunnen risicovol zijn voor zowel moeder als ongeboren kind.
• De malariamug komt niet voor boven een hoogte van 2500m.
• In een land kunnen gebieden zijn met verschillende malaria adviezen (bijv: in de kustgebieden van Thailand loop je minder risico dan in de gebieden in het noorden).
• De malariamuggen zijn vooral 's avonds en 's nachts actief (maar ja, dengue muggen ook overdag, zie bij dengue). Met name tussen 2 uur ‘s nachts en de vroege ochtend zijn de "malaria en denguemuggen" op oorlogspad pas dus goed op bij nachtelijk toiletbezoek (zie voor maatregelen elders)
• Bij inname van malariatabletten moet je er op bedacht zijn dat je bij braken binnen 1 uur na inname, een nieuwe dosering inneemt.
• Geen paniek, vrijwel alle reizigers komen altijd gezond en wel weer thuis. Neem vooral de juiste voorzorgsmaatregelen en geniet van je trip!

Wat is malaria tropica?

• Malaria tropica is de "kwaadaardige" en meest gevaarlijke vorm van malaria. Als men niet behandeld wordt kan dat binnen enkele weken tot de dood leiden. Malaria tropica wordt veroorzaakt door de parasiet Plasmodium falciparum. De koortsaanvallen verlopen grillig.
• 99% van de dodelijke malaria gevallen betreft 'tropica'.
• Als je de voorgeschreven malariatabletten volgens het voorschrift gebruikt, is de kans op Malaria tropica gering. Reis je echter door resistente gebieden dan moet je er op bedacht zijn dat je in incidentele gevallen toch malaria kunt krijgen!
• Malaria tropica is de meest voorkomende malariavorm en kan men oplopen in tropisch Afrika, Zuid-Oost-Azië of Centraal- en Zuid Amerika.

Wat is malaria tertiana?

• Malaria tertiana is een "goedaardige" vorm van malaria en wordt veroorzaakt door de parasiet Plasmodium vivax en / of Plasmodium ovale. De koortsaanvallen verlopen karakteristiek met pieken om de 48 uur (2 dagen). Deze parasieten kunnen in de lever achterblijven en zo vele maanden tot jaren later nog een "uitgestelde eerste aanval" van malaria veroorzaken. Malaria tertiana wordt alleen gedurende de inname van de profylaxe voorkomen.
• Malaria tertiana treft je vooral aan in Zuid-Oost-Azië, Midden- en Zuid-Amerika en Ethiopië.

Wat is malaria quartana?

• Malaria quartana vertoont geen verschil met een malaria tertiana, behalve dat de karakteristieke koortsaanvallen om de 72 uur (3 dagen) plaatsvinden. Malaria quartana wordt veroorzaakt door de parasiet Plasmodium malariae en komt niet vaak voor.
• Malaria quartana wordt momenteel door goede malariatabletten volledig voorkomen.

Wat zijn de verschijnselen van een malaria aanval en wat is het ziektebeeld?

• Malaria kan zich voordoen als heftige aanvallen van koude rillingen en koorts, maar ook als een grieperig gevoel met hoofdpijn zonder duidelijke koorts. Het begint meestal als een koorts aanval, koude rillingen, spierpijn en hoofdpijn. Deze klachten komen om de zoveel dagen terug als de infectie niet behandeld wordt. Hierbij kan braken, diarree, hoesten en geelzucht (gele huid en oogwit) optreden.
• Het is erg belangrijk om te weten dat het ziekteproces zich erg snel kan verspreiden en verschillende complicaties dan optreden, soms al binnen 24 uur!!. Koorts of "griep" die langer dan twee dagen aanhoudt, moet beschouwd worden als malaria, tot het tegendeel bewezen is. Als je malaria aanval vermoedt, moet je je bloed op malariaparasieten laten onderzoeken door een arts of in een ziekenhuis. De juiste behandeling kan dan gegeven worden. Malaria is in principe goed te genezen!

Let op:

• De parasiet die Malaria tertiana veroorzaakt kan zichzelf inkapselen in de lever waar hij tot 2 jaar in een inactieve staat kan verblijven.
• Deze vorm van malaria kan dus ook lange tijd na thuiskomst actief raken en klachten veroorzaken.
• Wees er dus bedacht op dat wanneer je (ook nadat je terug bent) last hebt van periodieke koortsaanvallen, dit een malaria aanval kan betekenen

Meer lezen

• zie de websites van de World Health Organisatation, de Malaria Foundation International of het Center for Disease Control and Prevention voor de meest up to date informatie over malaria en malariapreventie