Reizen met de trein in het buitenland

Globaal volgen alle lijnen de eerste vier dagen tot net voorbij het zuidelijke puntje van het Baikal Meer dezelfde route. Op de vijfde reisdag splits de TransMongolië lijn zich af voorbij Ulan Ude; de Transmantjoerije en Transsiberië volgen nog ong. 12 uur tot aan Tarskaya (zo’n 120km voorbij Chita) dezelfde route. Bij Tarskaya buigt eerstgenoemde af richting Harbin om uiteindelijk in Beijing uit te komen en laatstgenoemde vervolgt de Transsiberië lijn richting uiteinlijk Vladivostok.

Transsiberië lijn

• De échte Transsiberië verbinding tussen Moskou en Vladivostok. De trein legt globaal de volgende route af (diverse stops onderweg in kleinere plaatsen):
• Moskou – Vladimir - Nizhny – Vyatka – Perm – Ekaterinburg – Tyumen – Omsk – Novosibirsk – Tomsk – Krasnoyarsk – Tayshet (afbuiging BAM spoorlijn) – Irkutsk (Baikal meer) – Ulan Ude – Chita – Birobidzhan – Khabarovsk – Vladivostok.

Transmantsjoerije lijn

Wil je Mongolië omzeilen dan volg je de Transmantjoerije lijn via de volgende plaatsen (diverse stops onderweg in kleinere plaatsen):

• Moskou – Vladimir - Nizhny – Vyatka – Perm – Ekaterinburg – Tyumen – Omsk – Novosibirsk – Tomsk – Krasnoyarsk – Tayshet (afbuiging BAM spoorlijn) – Irkutsk (Baikal meer) – Ulan Ude – Chita – Tarskaya (afbuiging van de Transsiberië lijn) – grens met China (Zabaikalsk/Manzhouli) – Hailaer – Boketu – Angangxi – Daqing – Harbin – Changchun – Shenyang – Jinzhou – Shanhaiguan (Chinese muur!) – Tianjin – Beijing.

Transmongolië lijn

• Dezelfde route globaal tot aan Ulan Ude (om precies te zijn, de afbuiging vindt 13km van Ulan Ude plaats bij Zaudinsky) om van daaruit Mongolië in te duiken.
• De route is als volgt (diverse stops onderweg in kleinere plaatsen): Moskou – Vladimir - Nizhny – Vyatka – Perm – Ekaterinburg – Tyumen – Omsk – Novosibirsk – Tomsk – Krasnoyarsk – Tayshet (afbuiging BAM spoorlijn) – Irkutsk (Baikal meer) – Ulan Ude - grens Mongolië (Nauski/Sükhbaatar) – Ulan Bator – Choir – Sainshand – Erlian (grens China) - Jining – Datong – Zhangjiakou – Beijing
• Let op; de treinverbinding tussen Ulan Batar en China is een vaak snel volgeboekte verbinding. Plan je deze verbinding, neem die dan als uitgangspunt in je planning en bouw daar de andere treinverbindingen omheen. Soms wordt een extra zomertrein ingezet in het schema, vertrekkend op vrijdag of zaterdag. De inplanning hiervan is vaak rond maart bekend.

• Naast de Transsiberië en Transmongolië Express rijdt er ook een Tsarengoud Express. Ofwel, de meest luxe versie van deze treinreis over de Transsiberië spoorlijn.
• Met de Tsarengoud Express kies je voor comfort en een klassieke sfeer van reizen per trein in de tsarentijd.
• Deze Express is in beide richtingen (Moskou - Beijing en v.v.) te boeken
• Reserveer je deze trein via een van de specialisten dan zijn vaak excursies en maaltijden inbegrepen en je wordt geholpen met je bagage op de stations
• Het meest luxe rijtuig is als hotelkamer ingericht, met eigen was- en douchegelegenheid en eigen reisleiding

Tip: zorg ervoor dat je vooraf een goede kaart of reisgids bemachtigd hebt van Moskou. Liefst één waar namen zowel in het Russisch als Engels op staan: dit zal je oriëntatie ter plaatse vergemakkelijken.

Luchthavens

Moskou heeft maar liefst vijf luchthavens, elk met specifieke internationale en/of binnenlandse bestemmingen.

Je zult zeer waarschijnlijk te maken krijgen met:

• Domodedovo, 40 km ten zuiden van het centrum. Inmiddels de grootste airport. Snelle verbinding met een express trein naar Paveletsky treinstation.
• Sheremetyevo-2, 30km ten noordwesten van het centrum. De drukste luchthaven van Moskou. Hou er rekening mee dat het passeren van de douane een tijdrovende bezigheid kan zijn, evenals het ophalen van je bagage.
• Andere luchthavens (m.n. binnenlandse vluchten) zijn Bykovo, Sheremetevo-1 (o.a. vluchten naar/van St. Petersburg) en Vnukovo.

Treinstations

Moskou beschikt over negen treinstations, alle ook voorzien van een bijbehorend metrostation.

• Van de stations Belorus, Kazan, Kiev, Kursk, Leningrad, Pavelets, Riga, Savyolov en Yaroslavl krijgen Trans-Siberië, Trans-Mongolië en TransMantsjoerije reizigers te maken met de laatste, Yaroslavl station (Yaroslavl vokzal). Hiervandaan vertrekken de lange afstandstreinen naar het Russische Verre Oosten, Mongolië, China etc. Dichtstbijzijnde metrostation is Komsomomolskaya.
• Aan één centraal plein (Komsomolskaya ploshchad) nabij metrostation Komsomolskaya liggen de Stations Leningrad (Leningradsky vokzal, noordkant) met vlak daarnaast Yaroslavl (Yaroslavsky vokzal, station met het zwarte dak) en aan de zuidkant van het plein Kazan station (Kazansky vokzal).

Op tijd komen, ook bij tussenstops

• Het is van belang altijd ruim op tijd aanwezig te zijn op de stations, omdat vooral in grote steden de perrons vaak erg lang zijn (500-600 meter lopen komt voor) en er anders weinig tijd overblijft om mogelijke problemen op te lossen of je bagage in de coupe op te bergen (er is maar beperkt ruimte beschikbaar onder de banken).
• Mis je toch je trein, laat dan direct op het station een aantekening daarvan op je treinticket maken, door het hoofd van het station of bij de kassa van het station.
• Het is goed mogelijk dat je het oude treinticket nog kunt gebruiken en moet bijbetalen voor het maken van een nieuwe reservering voor een zitplaats in een trein die bijvoorbeeld nog dezelfde dag vertrekt. Per station kunnen evenwel de regels over een nieuwe reservering en bijbetaling uiteenlopen.
• Vertrok je trein tijdens een tussenstop, waarbij jij nog op het perron was (je was bijvoorbeeld een wandeling aan het maken en miste het vertreksignaal)? Ga direct naar het hoofd van het station (natsjalnik), opdat hij contact opneemt met de leiding van de trein om het door te geven. Probeer vervolgens een treinticket te kopen voor de eerstvolgende trein met dezelfde bestemming als de trein die je gemist hebt. Het is goed mogelijk dat je dan alsnog op tijd aankomt. Wanneer het echter niet mogelijk is om per trein de gemiste trein in te halen bekijk dan de mogelijkheden voor een vliegreis. Indien het niet mogelijk is om je trein per vliegtuig te bereiken, dan zal je bagage aan het eind van de rit door de administratie van de trein worden afgegeven bij het hoofd van het station die het zal opslaan in het daartoe bestemde bagagedepot. 

Faciliteiten in de treinen

• afhankelijk van je reservering heb je een beneden of bovenbed, of allebei
• op alle treinen is een provodnika aanwezig (toezichthouder), die ook zorgt voor thee/koffie (tegen een kleine vergoeding) en verantwoordelijk is voor de sanitaire voorzieningen
• in vrijwel alle treinen is electriciteit aanwezig (in de 1e klasse vaak in de coupé zelf, in de 2e klasse in het gangpad); check de ultieme meeneemlijst voor relevante verloopstekkers
• de treinen beschikken over een samovar: een voorziening aan het eind van iedere coupé waar je warm water kunt ophalen
• verschillende Russische en Chinese treinen bieden mogelijkheden tot internet in de trein; alleen op de lange afstandstreinen waaronder de Transsiberië en Transmongolië is dit (nog) niet het geval

Let op bij de Treintijden in Rusland

• Op je treintickets in Rusland staan altijd de vertrektijden in Moskou tijd
• Om je lokale vertrektijd te achterhalen (je reist door diverse tijdszones) tel je dus het tijdsverschil op bij de tijd die op je ticket in Moskou tijd is aangegeven
• Na de grensovergang met Mongolië en/of China zijn de vertrektijden weer in lokale tijd weergegeven

Wat te doen bij een dubbele reservering?

• Heel soms blijkt, vaak kort voor vertrek van de trein, dat een plaats dubbel is geboekt in het systeem van de Russische spoorwegen; meestal door een tijdelijke technische storing.
• Overkomt je dit, neem dan direct contact op met de leiding van de trein (natsjalnik) of van het station.
• In zo'n geval moet je nooit afstand doen van de door jou gereserveerde plaats, ook indien de leiding van de trein het niet met je eens is. Wanneer je de trein toch verlaat, heb je veelal geen recht op vergoeding, ook niet van eventuele volgende treintrajecten.
• Word jouw ticket niet geaccepteerd, laat de 'natsjalnik' dan altijd een notitie op het treinticket maken met de reden waarom het ticket niet wordt geaccepteerd. Dat kan helpen bij een eventuele latere compensatie.
• Wanneer de 'natsjalnik' weigert een aantekening op het ticket te maken, ga dan naar het hoofd van het station (natsjalnik vokzala) en eis van hem hetzelfde.

Wat te doen als iemand anders jouw plaats bezet?

• Geen enkele persoon heeft uiteraard het recht om de door jou gereserveerde plaats bezet te houden.
• Het is mogelijk dat een echtpaar of gezin met kinderen hoopte dat deze plaats niet gereserveerd was.
• In dat geval, dus uitsluitend wanneer het voor jou geen probleem is, kun je overeenkomen om van plaats te wisselen, zodat zij samen in een coupe kunnen reizen.
• Het is van belang te weten dat mocht het om welke reden dan ook zo zijn dat de conducteur je niet de door jou gereserveerde plaats kan verschaffen, hij conform de vervoersvoorwaarden verplicht is je een plaats in een andere wagon, desnoods van hogere klasse te bieden zonder daar extra kosten voor in rekening te brengen.

Wat te doen als je je ticket verliest?

• Check of je reisorganisatie -als je via een organisatie hebt geboekt- een duplicaat (kopie) ticket heeft gemaakt; dat kan soms in contact met de spoorwegen uitkomst bieden; al heeft de leiding van de spoorwegen daarin het laatste woord
• In de algemene voorwaarden van de Russische spoorwegen staat vermeldt dat er geen compensatie plaatsvindt voor zoekgeraakte treinbiljetten. Dit betekent dat er noch een duplicaat wordt afgegeven noch financiële compensatie plaatsvindt.

Kan een conducteur tijdens de treinreis je ticket innemen?

• Elke conducteur is verplicht exact bij te houden welke plaatsen op welk moment bezet zijn, zodat eventuele vrije plaatsen nog tijdens de reis kunnen worden verkocht.
• Soms vraagt een conducteur je (tijdelijk) om je plaatsbewijs; probeer dan liever een kopie van je ticket af te geven en houd het origineel zelf in bezit

Kan je zelf je coupé afsluiten?

• Verlaat je je coupé, bijvoorbeeld tijdens een van de vele korte stops onderweg, dan kan je deze niet zelf afsluiten.
• De treinconducteur kan wel de coupe tijdelijk voor je afsluiten.
• Laat uiteraard nooit waardevolle spullen achter en bevestig grotere spullen bv. met een eigen veiligheidsslot aan het bagagerek.

Enkele reis vliegtickets

• een deel van de reizigers regelt een (al dan niet lowcost) enkeltje Amsterdam - Moskou of Amsterdam - St. Petersburg
• aangevuld met een enkele reis retour, bv. Beijing - Amsterdam of Hong Kong - Amsterdam
• of natuurlijk een doorreis naar een andere bestemming; hou er wel rekening mee dat een aantal landen een bewijs van doorreis zal vragen

Bustickets

• een voordelige manier om vanuit Nederland in Moskou te geraken is de internationale bus
• vanuit Amsterdam combineer je dan meerdere Europese lijnbussen, veelal met een overstap in Berlijn
• deze optie heeft een lange reisduur, maar is tegelijkertijd vaak een voordelige optie

Treintickets

• wil je het aantal treinkilometers nog wat aanvullen, begin dan je ultieme treinreis al in Nederland of Duitsland
• informeer naar eventuele samenreiskortingen
• hou er rekening mee dat je een transitvisum voor Wit-Rusland nodig kan hebben

Transsiberië inbouwen in een wereldreis

• ben je van plan de treinreis in te bouwen in een wereldreis, dan kan je bij verschillende wereldreistickets de vlucht naar Moskou of St. Petersburg, en je vervolgvluchten ex Azië inbouwen
• met name voor het regelen van de diverse visa & andere documenten is het handig om de route als start van je wereldreis in te plannen
• lees meer bij lang op reis & wereldreis

Check de basisinfo omtrent benodigde visa op de relevante landenpagina's:

• Rusland
• Mongolië
• China

Bouw voldoende tijd in voor het regelen van de diverse visa

• De belangrijkste reden waarom je een dergelijke treinreis niet kort (paar weken) vooraf kunt regelen heeft te maken met de tijd die er nodig is om de diverse visa bij de verschillende ambassades te regelen; ga uit van ongeveer 5-6 weken voor het hele proces.
• Hou er rekening mee dat je je paspoort dus enkele weken kwijt bent, maak kopiëen voordat je het aangetekend verstuurt naar bemiddelingsorganisatie en/of ambassade
• Hou er rekening mee dat zowel het China als het Mongolië visum veelal binnen drie maanden na afgifte gebruikt moet worden; plan je je treinreis als onderdeel van een langere en/of wereldreis dan dien je dus onderweg je visum te regelen.
• Kies je voor een directe trein tussen Moskou en Beijing met de Transmantsjoerije Express, dan bespaar je je de kosten en het geregel van een Mongools visum.

Regelen van een uitnodigingsbrief

• Iedereen die als toerist Rusland bezoekt heeft een officiële uitnodiging (van agent, van hostel etc.) nodig om een toeristenvisum te verkrijgen.
• In dat toeristenvisum worden aankomst- en uiterlijke vertrekdatum gespecificeerd.
• Het visum wordt, als je dit via een touroperator regelt, vaak afgegeven voor de maximale periode van 1 maand (eerder het land verlaten is geen probleem, later wel).
• De officiële uitnodiging wordt dan verzorgd door de partner van de reisorganisator in Moskou.
• Verlengen van het visum is erg lastig, zoniet onmogelijk.
• Verblijf je bijvoorbeeld bij vrienden/familie of heb je zelf een hotel of hostel gereserveerd dan kunnen zij als het goed is de uitnodiging voor je regelen, op basis waarvan je een toeristenvisum kunt verkrijgen.

Registratie van je visum in Rusland

• Voorheen gold een visum registratieplicht als je langer dan 3 dagen in Rusland verbleef, tegenwoordig is dat opgerekt naar 7 dagen of langer (hoewel die regeling nog wel eens wisselt en niet iedereen bekend is met wijzigingen).
• Blijf je langer dan 7 dagen in Rusland, laat dan na aankomst je visum officieel registreren bij PVS (Passport & Visa services, heet ook wel OVIR).
• Iha kan het hostel of hotel waar je verblijft dit ter plaatse voor je regelen, vaak tegen een bescheiden fee. In de meeste gevallen komt het er op neer dat je NAW gegevens, paspoortnummer en visum worden geregistreerd bij de receptie, die vervolgens 1x per maand de administratie afdraagt aan PVS/OVIR.
• Levert dit problemen op bij het hostel waar je verblijft (of wanneer je bijvoorbeeld bij vrienden of familie logeert) dan kan een noodoplossing nog zijn om één nacht in een wat duurder hostel of hotel te boeken, bij de receptie kan dan vaak alsnog je registratie worden geregeld (informeer vooraf).
• Heb je je reis of visum via een reisorganisatie geregeld, check dan voor vertrek of zij eventueel kunnen assisteren bij de registratie mocht je tegen problemen aanlopen.
• Heb je een visum op individuele basis verkregen, bijvoorbeeld via familie/vrienden of een individueel geregelde overnachtingsmogelijkheid? Let er dan op dat ook hier het visum geregistreerd dient te worden via de persoon die de uitnodiging heeft verzorgd.

• reis je per Transsiberië Express met een aantal langere stops onderweg, dan zal het geen probleem zijn om onderweg voldoende maaltijden in te slaan voor het vervolgtraject
• ben je van plan de route in één of enkele trajecten af te leggen, dan is het verstandig voor vertrek voldoende in te slaan; bijvoorbeeld op het centrale vertrekstation in Moskou: oploskoffie, thee, instant maaltijden, soep, brood, fruit, snoep, chocolade, chips
• hoe je de route ook aflegt; onderweg worden wel altijd kortere stops gemaakt van 10 minuten tot ruim een halfuur; vaak vind je dan op het station allerlei handelaren die hun etenswaar graag slijten aan de treinreizigers
• ook op de stations zelf is veelal vanalles verkrijgbaar, zowel lokale als soms ook meer internationale producten; fruit, brood, vis, aardappelen enz.
• traditie - en charme- tijdens deze lange treinreis is dat reizigers onderling, van alle culturen, eten en drinken uitwisselen
• de meeste treinstellen hebben een restauratiewagon, waar je terecht kunt voor -voor Westerse begrippen- eenvoudige maaltijden (ontbijt, lunch, diner)

• Drukste tijden in de Transsiberië  e.a. treinen zijn rondom onze zomermaanden (mei - eind september), waarin veel toeristen maar ook Russen op vakantie de treinreis maken.
• In de Russische winter tref je barre omstandigheden, maar als je je daar tegen wapent dan heeft het ook wel wat: rustiger, de wodka maakt snel warm, sneeuwlandschap en vaak lagere prijzen voor excursies en overnachtingen.
• Reis je individueel, laat je dan helpen door een specialist bij het puzzelen met de verschillende treinen, treinverbindingen en vertrekdagen. Niet alle treinen vertrekken dagelijks, sommige verbindingen (bv. Ulan Bator - Beijing) gaan slechts 1 of 2 keer per week. De dienstregeling verandert daarbij ieder jaar.

Rusland

• Bij een enorm land horen uiteraard ook enorme klimaatverschillen. Beste tijd qua klimaat voor je treinavontuur is toch wel juli en augustus, met een aangename temperatuur rond de 20 graden (uitschieters boven de 30). De Siberische zomer is erg fijn!
• Hou er wel rekening mee dat de vraag naar treintickets in deze periode groot is en de treinen absoluut snel vol zitten, wees er dus op tijd bij.
• Daarom dat je indien mogelijk beter kunt kiezen voor de wat rustiger periodes april / mei of september / half oktober.
• Voor fraaie natuurbeelden langs de spoorlijn is de herfstperiode ideaal, maar hou wel rekening met meer neerslag.
• De Russische winter duurt van november tot midden april met een temperatuur die kan zakken tot -30 graden. Voordeel: je kan prachtige tochten maken over het dichtgevroren Baikalmeer.
• Kies je voor (onze) zomermaanden dan kan je zwemmen in het Baikalmeer; hou wel rekening met een frisse watertemperatuur.

Mongolië

• Ook hier grote schommelingen; in de zomerperiode (juli) schommelt de temperatuur tussen de 10 (noorden) en 22 graden (zuiden) maar valt ook de meeste neerslag en kan het op sommige plaatsen nog steeds koud zijn.
• In de wintermaanden wordt het echt koud met gemiddelde temperaturen tussen de 15 en de 30 graden.
• Reis je in de zomerperiode dan heb je het meest uitgebreide aanbod aan tochten/excursiemogelijkheden in Mongolië (en Siberië)
• Juli: Nadaam festival!

China

• In de maanden mei- september varieert de temperatuur tussen de 20 en 25 graden
• Vanaf november wordt het kouder maar temperaturen schommelen van nov - april van + 5 tot - 5 graden, "lekker warm" dus vergeleken met Rusland en Mongolie.
• In (ons) voorjaar en najaar is het aangenamer in Beijing dan in de zomerperiode

• Beide is mogelijk, je keuze hangt vooral af van je individuele wensen en je ervaring met zelfstandig reizen
• Het is prima mogelijk om op individuele basis tickets te reserveren; het blijft daarbij handig gebruik te maken van een specialist die toegang heeft tot de systemen van de Russische spoorwegen
• Kies je voor een groepsreis dan heb je het voordeel dat je reisprogramma voor je wordt samengesteld, met bijvoorbeeld excursies in Moskou, bij het Baikal meer, overnachtingen in een traditionele ger tent, een paardrijtocht in Mongolië, etc.
• In beide gevallen kan je terugvallen op je reisorganisatie voor het laten regelen van de benodigde visa en uitnodigingen
• De echte avonturiers met tijd proberen losse treintickets te bemachtigen op het station in Moskou; dat lukt regelmatig maar kan in drukke periodes ook betekenen dat je een of enkele weken in en om Moskou moet doorbrengen
• Wil je kiezen voor een meer georganiseerde groepsreis plan dan ook ruim vooraf
• De meeste georganiseerde groepsreizen duren tussen de twee en drie weken en vinden tussen mei en september plaats. Veel maatwerk en voor- of na verlengingen zijn mogelijk. Hou er rekening mee dat er afhankelijk van het aantal deelnemers (lokale) Engelssprekende of Nederlandssprekende reisbegeleiding meereist.

• Ga direct naar het hoofd van het station (natsjalnik), opdat hij contact opneemt met de administratie van de trein en het geval doorgeeft. Probeer vervolgens een treinticket te kopen voor de eerstvolgende trein met dezelfde bestemming als de trein die je gemist hebt.
• Het is goed mogelijk dat je dan alsnog op tijd aankomt. Wanneer het echter niet mogelijk is om per trein de gemiste trein in te halen bekijk dan de mogelijkheden voor een vliegreis.
• Ook daarom is het belangrijk om geld, paspoort, waardevolle spullen en documenten niet achter te laten in de coupe. Indien het niet mogelijk is om je trein per vliegtuig te bereiken, dan zal je bagage aan het eind van de rit door de administratie van de trein worden afgegeven bij het hoofd van het station die het zal opslaan in het daartoe bestemde bagagedepot.
• In geval van nood kun je altijd aan de noodrem trekken. Het is altijd beter om een boete te moeten voldoen dan in een zeer penibele situatie terecht te komen
• In noodgevallen is het mogelijk via  je boekingsorganisatie contact te krijgen met de trein, via het spoorwegverbindingssysteem kan contact worden gelegd met de machinist en het hoofd van de trein.