Gele koorts: wat is het en wat kan je er tegen doen?

Wat is gele koorts?

• De gele koorts is een infectieziekte veroorzaakt door een virus dat door muggen wordt overgedragen.
• De benaming heeft de ziekte te danken aan de meestal typerende gelige huid bij zieke mensen.
• Sommige muggen kunnen door een beet in de menselijke huid, via het lymfestelsel, de ziekte veroorzaken. Op deze manier wordt het menselijke afweersysteem zo aangetast dat er een levensbedreigende situatie kan ontstaan.

Waar komt gele koorts voor?

• De muggen die de gele koorts overdragen komen vooral voor in Afrika en Zuid-Amerika.
• Er is een verhoogd risico in Afrika in het gebied vanaf Sub-Sahara Afrika tot aan de grens met Namibië - Mozambique en in en rondom het Amazone gebied in Zuid-Amerika.
• De muggen steken overdag en zijn vooral te vinden in rurale gebieden.
• Een epidemie kan uitbreken doordat iemand die geïnfecteerd is naar een druk bevolkt gebied vertrekt. De ziekte is echter niet direct van mens op mens over te brengen.

Wat zijn de verschijnselen van gele koorts?

• Drie tot zes dagen na de besmetting met het gele koortsvirus komen de eerste klachten.
• Enkele bekende klachten zijn: plotseling opkomende koorts, koude rillingen, hoofdpijn, rugpijn, spierpijn over het hele lichaam, misselijkheid en braken.
• De koorts zakt in de regel binnen vier tot vijf dagen. Gedurende die tijd treden doorgaans verschijnselen op als pijn achter de ogen, rode ogen, spierpijn, gewrichtspijn en roodheid in het gezicht.
• Na de eerste fase lijkt de ziekte korte tijd te herstellen, maar in sommige gevallen volgt een tweede koortsaanval, waarbij de huid een gelige kleur krijgt. Op dit punt kunnen bloedingen optreden, zoals bloedend tandvlees en bloed in het braaksel en de ontlasting.
• In ernstige gevallen kan de ziekte leiden tot coma en de dood.

Is gele koorts te behandelen?

• Eenmaal besmet dan bestaat er geen behandeling van het gele koorts virus.
• Het enige wat er gedaan kan worden is pijnbestrijding en zorgen voor bijvoorbeeld verkoeling en voldoende water.
• Hoofdpijn wordt verlicht met pijnstillers en koorts wordt bestreden met koortswerende middelen.
• In een aantal gevallen is bloedtransfusie nodig.
• In gebieden waar veel muggen voorkomen, worden patiënten gewoonlijk onder een klamboe verpleegd om te voorkomen dat de infectie door muggen verder wordt verspreid.

Zijn er vaccinaties tegen gele koorts?

• Gele koorts is gemakkelijk te voorkomen door inenting met een veilig en doeltreffend vaccin.
• Officieel gezien is de vaccinatie 10 jaar geldig. Maar de bescherming die de inenting tegen gele koorts biedt, duurt veel langer, waarschijnlijk het hele leven.
• Mensen die in gebieden met een hoog risico op gele koorts verblijven of die er naar toe gaan, doen er goed aan zich te laten inenten.
• Een aantal landen stelt de gele koorts vaccinatie verplicht. In sommige landen zal de gele koorts aanwezig zijn, maar in veel gevallen is het een preventieve maatregel als je vanuit een land reist waar de gele koorts wel aanwezig is.
• Als je naar een land afreist die de vaccinatie verplicht stelt, dien je minimaal 10 dagen voor aankomst gevaccineerd te zijn.

Hoe kun je gele koorts voorkomen?

• Een vaccinatie halen is de meest doeltreffende maatregel om gele koorts te voorkomen.
• Zorg dat je niet gestoken wordt door muggen! In gebieden waar gele koorts heerst, brengen muggen meerdere nare ziekten over.
• Het is aan te raden om beschermende kleding te dragen die armen en benen bedekt en je goed in te smeren met antimuggenmiddel met DEET. Airconditioning en horren voor de ramen bieden ook gedeeltelijke bescherming.
• Buiten de steden is het belangrijk om klamboes, een muggenspray en/of muggenspiralen mee te nemen.