Humor begrijpen en lachen om jezelf of de situatie: van geestigheid tot grap en van kwinkslag tot zelfspot

• Humor en lachen gaan terug tot in de prehistorie. Blijkbaar is er een evolutionair en universeel voordeel dat ervoor zorgt dat er door de eeuwen en culturen heen sprake is van vormen van humor en geestigheid. Alhoewel de eenheid en de vorm kunnen verschillen is de kern vaak hetzelfde.

Medische voordelen van humor

• Humor zorgt voor een een lach, en een lach zorgt voor daling van de bloeddruk, vermindering van spierspanning, met beter functionerende luchtwegen en een verhoogde opname van zuurstof.
• Misschien wel het belangrijkste is dat een lach zorgt voor de aanmaak van endorfine. Endorfine is een endogeen (intern) geproduceerde morfine. Endorfines hebben pijnverlichtende effecten door de neurotransmitters te blokkeren. Sommige endorfines zijn meer dan 200 keer zo krachtig als morfine. Een fenomeen dat veroorzaakt wordt door endorfine is stressgeïnduceerde verdoving; een reductie in (of afwezigheid van) waargenomen pijn, wat gebeurt onder stressvolle omstandigheden. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat ongeveer 65% van de soldaten die gewond raken tijdens een gevecht, geen pijn voelden tijdens hun verwonding. In een levensbedreigende situatie moet fight-of-flight verdedigend gedrag de prioriteit hebben boven normale reacties op pijn, waarbij men ook vaak immobiel is. Door de pijnsensaties te verminderen of te blokkeren door het mechanisme van endorfine vrijlating, helpt stressgeïnduceerde verdoving dit pijngerelateerde gedrag te onderdrukken zodat de persoon of het dier de acties kan uitvoeren die nodig zijn om te overleven, zoals vluchten, vechten of help zoeken.
• Endorfine komt overigens ook vrij stof als apen elkaar vlooien, dus je hoeft niet altijd oorlog te voeren voor een vleugje endorfine.

Sociale voordelen van humor

• Humor zorg vaak voor sociale cohesie in een groep, het haalt spanning uit groepstress en kan ervoor zorgen dat er binnen de groep meer ontspannen kan worden samengewerkt.
• Daarbij is het belangrijk dat bepaalde vormen van humor zoals geestigheid, ironie en sarcasme ook kunnen worden herkend en erkend.

Communicatieve voordelen van humor

• Humor kan ook bijdragen aan het overbruggen van culturele verschillen. In het buitenland merk je als snel dat een gemeende glimlach, of een herkenbare grijns, voldoende kan zijn om contact te leggen of elkaar beter te begrijpen zonder dat je elkaars taal spreekt.
• Niet alleen komt dit de voorplanting ten goede, maar het versterkt ook de onderlinge relatie tussen mensen.

De nadelen van humor

• Humor wordt veel gebruikt als indicator voor je mate van intelligentie. Humor is een complexe vaardigheid waarbij je op een abstracte manier moet kunnen denken, en waar een beroep wordt gedaan je taalbeheersing, geheugen en inlevingsvermogen. Humor kan daardoor ook snel leiden tot communicatiestoornissen, misverstanden en het gevoel van uitsluiting.