Malarone, Lariam, Doxycycline of Paludrine: Welke pillen of tabletten kan je beter wel of niet slikken als bescherming tegen malaria?

Welke anti-malariamiddelen, tabletten en pillen, zijn er op de markt?

• Anti-malariamiddelen worden ook wel malaria profylaxe genoemd. Welk malariamiddel voor jou het meest geschikt is, is o.a. afhankelijk van je reisbestemming en hoe lang je op reis gaat. Er heersen in verschillenden gebieden verschillende soorten malaria en in sommige gebieden zijn de muggen weer resistent tegen bepaalde antimalariamiddelen.

Wat is paludrine ofwel proguanil-hydrochloride?

• Paludrine bevat proguanil en is een middel dat nog wordt gebruikt in de gebieden waar muggen er nog niet resistent tegen zijn.
• De meest voorkomend bijwerkingen, als ze al voorkomen, zijn mild van aard: misselijkheid, diarree, buikpijn, benauwdheid, overgeven, hoofdpijn e.d. Zie ook de website van Center for Disease Control and Prevention voor de meeste recente informatie!
• Paludrine kan zover bekend gebruikt worden tijdens zwangerschap en borstvoeding.

Wat is nivaquine ofwel chloroquine?

• Nivaquine werkt op basis van chloroquine en onderdrukt Malaria en voorkomt het dus niet, waardoor het ook na terugkomst nog de kop op zou kunnen steken.
• In Zuid Oost Azie en Afrika redelijk veel resistentie tegen dit middel, laat je vooraf goed adviseren op basis van je bestemming(en)
• De meest voorkomende bijwerkingen zijn mild van aard, al worden zaken als haaruitval, duizeligheid, huiduitslag e.d. ook geregeld toegeschreven aan het gebruik van Nivaquine
• Je mag het niet gebruiken als je psoriasis hebt!
• Je moet in principe de weekdosering chloroquine innemen op de dag van vertrek naar het malariagebied en de volgende dag nog een keer de weekdosering. Daarna ga je over op één keer per week de weekdosering. Doorgaan tot en met 4 weken na verlaten van het malaria-gebied. Tabletten tijdens of na de maaltijden innemen.
• Je kunt ook een of twee weken van te voren beginnen met de pillen. Je hoeft dan niet twee doseringen op twee achtereen volgende dagen te nemen als hierboven. Wel doorslikken tot 4 weken na het verlaten van het malariagebied.
• Wel te gebruiken door zwangere vrouwen en kinderen, alhoewel het zwangere vrouwen toch wordt afgeraden naar malariagebieden te reizen. De gevolgen van de behandeling als je eenmaal malaria hebt kunnen risicovol zijn voor zowel moeder als ongeboren kind.

Wat is lariam ofwel mefloquine?

• Aan Lariam worden door reizigers vreemde bijwerkingen toegeschreven zoals vreemde dromen, paniekaanvallen en depressies. De meeste reizigers hebben echter nergens last van of in ieder geval niet meer last dan ze van andere antimalariamiddelen hebben. Experts zijn het er niet over eens hoe groot de kans op deze bijwerkingen is, de uitkomsten van studies variëren van 1 op 10.000 tot 1 op 140. Veel reizigers raken ook na een tijdje meer gewend aan bepaalde bijwerkingen. Het is in ieder geval belangrijk dat je zelf je eigen beslissing neemt in deze (en/of in samenspraak met je eigen arts en reisdokter).
• De meest voorkomende bijwerkingen zijn mild: misselijkheid, diarree, duizeligheid, slaapproblemen en gebrek aan evenwichtsgevoel (meestal gaat het na een of meerdere weken weer over, 70% van de symptomen komt van de eerste drie pillen).
• Mensen met epilepsie, (zware) depressies of andere psychiatrische stoornissen, mensen die bètablokkers in nemen of hartproblemen hebben, mogen dit middel in principe niet gebruiken om malaria te voorkomen (check je dokter), kinderen onder de 15 kilo wordt het ook afgeraden.
• Lariam is in Nederland het voordeligste anti-malaria middel wat er op de op de markt is.
• Je slikt het een keer per week. Er wordt aangeraden om 3 weken van tevoren thuis te beginnen, zodat je kunt zien of je er overgevoelig voor bent of niet. Daarna doorgaan tot en met 4 weken na verlaten van het malaria-gebied. Resistentie tegen lariam komt zo nu en dan voor (kan wel wisselen). Zo was/is dat het geval bij de Thaise grens met Myanmar en Cambodja en het westen van Cambodja.
• Als je gaat duiken wordt het afgeraden om Lariam te gebruiken. Dit is omdat het duizeligheid en problemen met je evenwicht kan veroorzaken.
• Voor kleine kinderen kan de apotheek Lariam-capsules maken.

Zwangerschap, borstvoeding en lariam?

• Lariam mag niet tijdens de eerste 3 maanden van de zwangerschap gebruikt worden. Er wordt afgeraden om tot 3 maanden na gebruik van laatste inname van Lariam zwanger te worden, ook borstvoeding wordt afgeraden.

Wat is malarone ofwel de combinatie van atavaquon en proguanil?

• Dit middel is in bijvoorbeeld in Denemarken al sinds eind jaren negentig op de markt, maar in Nederland nog relatief nieuw.
• Het is een redelijk prijzig middel met name omdat je het dagelijks moet slikken: rond de 40 euro voor 12 tabletten. Na een week of twee wordt Lariam voordeliger en hoe langer je weg gaat hoe groter uiteraard het verschil.
• Studies hebben uitgewezen dat Malarone zo’n 98% effectief is als malaria preventie, wat gelijk is aan lariam of doxycycline.
• Malarone heeft minder bijwerkingen dan de andere antimalariamiddelen, hoofdpijn of maagproblemen kunnen wel voorkomen.
• Malarone moet je iedere dag op hetzelfde tijdstip innemen met wat voedsel of zuiveldrank. Start 1 dag voor vertrek en doorgaan tot en met 7 dagen na verlaten malariagebied.
• Zwangerschap & borstvoeding: Malarone kan niet tijdens zwangerschap gebruikt worden, ook borstvoeding wordt afgeraden.
• Niet aan te raden voor wie gevoelig is voor atovaquone of proguanil.

Wat is doxycycline?

• Dit antibioticum is in Nederland nog niet geregistreerd als een antimalariamiddel, maar wordt in bijvoorbeeld Engeland veel voorgeschreven en is lokaal ook her en der te krijgen.
• Doxycycline wordt voornamelijk gebruikt in gebieden waar veel resistentie voorkomt tegen andere malariatabletten (Zuid-Oost Azie).
• Doxycycline is erg goedkoop (goedkoper dan lariam, laat staan malarone).
• In combinatie met Doxycycline kan de anti-conceptiepil minder goed werken! Bovendien krijgen sommige mensen last van overgevoeligheid voor de zon of van GI upset.
• Starten met innemen op dag van vertrek en doorslikken tot en met 4 weken na verlaten van malariagebied. Liefst een week van tevoren testen of je er geen last van hebt.
• Niet geschikt voor kinderen onder de 8 jaar.
• Doxycycline kan niet gebruikt worden tijdens zwangerschap en borstvoeding.
• Vooralsnog niet aangeraden om zonder dokterstoezicht langer dan drie maanden te slikken.

Wat is tafenoquine?

• Sinds 2018 beschikbaar ter voorkoming en behandeling van alle soorten malaria, meestal onder de merknaam 'Krintafel'.
• Bij behandeling van malaria altijd gebruikt in combinatie met andere malaria medicijn (meestal chloroquine) om de malaria parasiet te bestrijden.
• Tafenoquine verstoort de groei van P. vivax in de lever, waardoor het medicijn een malaria terugval kan voorkomen
• Veel voorkomende bijwerkingen o.a. overgeven, duizeligheid en hoofdpijn.

Wat zijn de overige middelen en tabletten tegen malaria

• Fansidar: wordt niet langer voorgeschreven om malaria te voorkomen onder andere vanwege de heftige bijwerkingen. Wordt nog wel gebruik als behandelingsmiddel ter genezing van malaria
• Maloprim: ook een reserve middel vanwege de bijwerkingen
• Halofantrine: vanwege bijwerkingen niet veel meer gebruikt
• Quinine: wordt gebruikt als behandelingsmiddel

Zijn er nieuwe antimalaria middelen in aantocht?

Nieuwe middelen worden volop onderzocht en zijn soms lokaal al te krijgen

• Mosquirix. Dit vaccin richt zich op malaria tropicana en heeft als doelgroep jonge kinderen.
• Artemesia annua (sweet wormwood, zomeralsem) natuurlijk product in veel tropische landen gewoon te koop, lijkt zeer weinig bijwerkingen te hebben, maar nog niet voldoende getest om door de westerse toelatingsinstuten te komen (o.a. m.b.t. houdbaarheid van de pillen e.d.)
• Qinghao su (Artemisinine) ook een natuurlijk product. De ontdekking van deze stof en de werking er van leverden in 2015 een nobelprijs op. Artemisinine is de werkzame stof uit de bovengenoemde zomeralsem en kan nu ook chemisch geproduceerd worden. afgeleide werkzame stoffen zijn onder andere:
  • Arteflene
  • Artemether
  • Artesunate (malaria medicijn, geen profylaxe)

Let op

• Je kunt in sommige landen ook zelf antimalariamiddelen kopen zonder recept. Dit kunnen echter wel medicijnen zijn van mindere kwaliteit met de nodige risico's. Ook komt het voor dat op de verpakking andere werkende stoffen staan dan er werkelijk in zitten. Zie ook de website van Center for Disease Control and Prevention voor de meeste recente informatie!

Wat moet je doen bij een lang verblijf in een malariagebied?

Opties

• Malariapillen blijven slikken,
  • vooral Lariam is geschikt voor een langere periode mits je geen bijverschijnselen hebt.
  • Lariam kan wel duur uitpakken.
• Stoppen met de malariatabletten.
  • Als je dit doet, moet je zoveel mogelijk zien te  voorkomen dat je gestoken wordt in gebieden waar malaria heerst.
  • Van tevoren ook maar beter checken waar er ergens een dokter of ziekenhuis in de buurt is
  • Goed weten wat je moet doen bij een malaria-aanval
  • Ook al zit je een lange tijd in een malariagebied, je wordt niet immuun voor malaria. Je loopt altijd een risico om het op te lopen.

Meer lezen

• zie de websites van de World Health Organisatation, de Malaria Foundation International of het Center for Disease Control and Prevention voor de meest up to date informatie over malaria en malariapreventie