Wat moet je doen als je een haai tegenkomt, en hoe gevaarlijk zijn witte haaien?

Wat is een haai?

• Een haai is een snelle en gespierde kraakbeenvis.
• Haaien zijn gemiddeld 1 à 2 meter lang. De kleinste haaien zijn minder dan 20 cm lang, de grootste haaien kunnen langer dan 12 meter zijn.
• Haaien komen wereldwijd in alle zeeën en oceanen voor, behave bij de Noord- en Zuidpool.
• Haaien zijn al honderden miljoenen jaren op aarde te vinden. Tegenwoordig zijn er meer dan 400 soorten haaien.

Wat is een grote witte haai?

• Een witte haai is te herkennen aan een zwarte of donkergrijze bovenzijde en een witte onderzijde.
• Aan de onderkant van de borstvinnen zitten zwarte vlekken en bij de aanhechting op het lichaam zit een opvallende zwarte plek.
• Ze geven de voorkeur aan koud water in de buurt van de kust, maar zijn ook te vinden op meer dan duizend meter diepte.
• Het zijn zeer sociale dieren en zwemmen vaak in groepen bestaand uit tien of meer haaien.
• De witte haai is semiwarmbloedig, dit betekent dat hij zeer snel kan zwemmen, maar ook dat hij een slecht uithoudingsvermogen heeft.
• Hierop afgestemd gebruikt de witte haai verschillende zwem- en gedragspatronen om zijn potentiële prooi te onderzoeken.

Is een haai gevaarlijk?

• Mensen zijn niet echt de favoriete prooi van haaien, en een haai valt zelden tot nooit een mens aan.
• De meeste haaien zijn niet agressief, maar kunnen zich wel territoriaal gedragen.
• Er worden jaarlijk meer dan 80 meldingen gemaakt van een aanval van een haai op een surfer, duiker of zwemmer. Sommige aanvallen leken het gevolg van een 'vergissing van de haai, waarbij een zwemmer of surfer voor een zeehond of schildpad werd aangezien Andere aanvallen werden veroorzaakt omdat iemand het territorium van de haai was binnengedrongen.
• Van deze aanvallen zijn er 5 tot 10 mensen die het uiteindelijk niet overleven.
• De gevaarlijkste soorten haaien zijn respectievelijk: de grote witte haai, de tijgerhaai en de stierhaai.
• De grootste haaien zijn de walvishaaien. Deze vormen echter geen gevaar voor de mens... veel meer andersom.

Hoe gevaarlijk is de grote witte haai?

• De grote witte haai staan bekend als een van de gevaarlijkste soorten onder de haaien. De witte haai bijt mensen in het algemeen alleen omdat hij nieuwsgierig is en op deze manier terrein verkent. Helaas leidt deze methode van onderzoek wel tot een dodelijk einde voor het onderzoeksobject…
• Welke prooi wel hun voorkeur heeft, hangt af van meerdere zaken, zoals het seizoen en hun lengte. Kleine witte haaien voeden zich voornamelijk met vis terwijl de grotere een zeehond of zelfs een kleine walvis weten te verslinden.

Wanneer wordt een haai gevaarlijk en moet je gaan oppassen?

• Als een haai met zijn ogen rolt, volgt de haai een object met zijn ogen, zonder zijn hoofd of lichaam te bewegen; je bent gespot!
• Als je merkt dat een haai zijn borstvinnen laat zakken of zijn bek opent zonder zijn voorkaak naar buiten te steken en deze houding een fractie of meerdere seconden vasthoudt, moet dat als gevaarlijk worden beschouwd.
• Als de haai zijn bovenkaak vooruitsteekt, maakt de haai een bijtbeweging;
• Als je zelf bloedt, hoef je je niet perse meer zorgen te maken, haaien reageren niet op menselijk bloed of op je geur.
• Duikers die aan het speervissen zijn en spartelende en bloedende vissen aan hun speer hebben zitten lopen meer risico.

Wat moet je doen als je gaat zwemmen of duiken in een gebied waar haaien zitten?

• Verdiep je in het soort haaien en het gedrag van de haaien in de buurt. De meeste locals kunnen je wel op de hoogte brengen in welk seizoen en bij welke haaien je moet oppassen.
• Ga niet zwemmen en duiken in een gebied waar de rivier uitmond, dat is het jachtterein van de haai.
• Duik, zwem en surf zoveel mogelijk in groepen.
• Doe donkere kleding aan, en geen witte, gele of neon zwemkleding, dit valt meer op bij haaien door hun wijze van kijken.
• Neem wel en snorkel- of duikmasker mee en het liefst ook vinnen.
• Blij alert, laat zien dat je ook alles ziet. Haaien wachten tot ze zwakke plek zien bij een dier voordat ze dichterbij komen, en naderen minder snel als ze denken dat de ander alert of ook een roofdier is.
• Besef dat er duizenden haaien per dag zijn die dagelijks in de buurt van een duiker, surfer of zwemmer komen, zonder ze een blik waardig gunnen. Wanneer je echter net die ene haai tegenkomt die wel in jou geinteresseerd lijkt, hou je dan aan de belangrijkste spelregels.
• De meeste regels zijn wat meer van toepassing bij duikers en snorkelaars dan bij zwemmers en surfers.

Wat moet je doen als je een haai tegenkomt in het water?

1. Blijf zo rustig mogelijk en gedraag je zoveel mogelijk als een roofdier en niet als een prooi.
   • Probeer je angst te verbergen, haaien kunnen angst voelen en prooien voelen angst.
   • Blijf de haai aankijken. Zoals ook bij andere roofdieren vaak het geval is, gaan haaien er vervolgens vanuit dat jij waarschijnlijk ook een roofdier bent. Alleen andere roofdieren durven een confrontatie aan te gaa. Dus blijf de haai aankijken met de strakke blik die je trekt als je naar je schoonmoeder gaat.
   • Sla zeker niet naar de haai als die dicht in de buurt komt, ga niet spetteren, dat doen alleen zwakke en gewonde dieren.
   • Ga niet achter een haai aan of zwem niet naar een haai toe.
2. Probeer ook niet snel weg te zwemmen, maar zwem rustig achteruit richting een rif of boot. Zwem zo regelmatig mogelijk.
3. Blijf zo verticaal mogelijk in het water.
4. Hou ruimte tussen jou en de haai, gebruik je vinnen om water richting de haai 'te duwen', dit kan ervoor zorgen dat ze zich afwenden. Als je een haai wil wegduwen doe dat dan met je vin, camera of een aluminium haaienstok.