Wat moet je doen als je teken tegenkomt, hoe gevaarlijk is een teek en waar komen ze voor in het buitenland?
- Wat is een teek?
- Waar kan je een tekenbeet oplopen in het buitenland?
- Welke ziektes brengen teken over, en hoe gevaarlijk is een tekenbeet ?
- Is er bij elke Lyme besmetting een rode ring rond de beet te zien?
- Hoe verlaag je het risico op een tekenbeet en wat kan je doen tegen teken?
- Wat moet je doen als je een teek op je lichaam hebt?
Wat is een teek?
- Teken zijn een soort platte minispinnetjes, en behoren tot de spinachtigen (geleedpotige parasieten). Ze zijn verwant aan mijten
- Teken leven van bloed van dieren. Soms is dat dier een mens.
- Teken kunnen ongemerkt uren of dagen op je huid of kleding zitten en zich daarna volzuigen met bloed zonder dat je het merkt.
Waar kan je een tekenbeet oplopen in het buitenland?
- Er zijn ongeveer 900 soorten teken. Je kunt ze wereldwijd tegenkomen. In Nederland worden de meeste mensen gebeten door de schapenteek.
- Andere teken die regelmatig ziekten overdragen zijn onder andere de taigateek (Rusland), grote ruwe vlekpootteek (Afrika), en Middellandse Zee-teek (o.a. Turkije - populair onder de naam 'tropische horror Hyalomma-teek')
- Een teek kun je oplopen tijdens een wandeling in de bossen, duinen, maar zelfs op het strand en in tuinen komen teken voor. Ook in de tropen kun je door een teek gebeten worden. Ze zitten vooral in struiken en hoog gras. Een teek is helaas in staat om ook onder je kleding te kruipen.
Welke ziektes brengen teken over, en hoe gevaarlijk is een tekenbeet ?
- Meestal zijn tekenbeten onschuldig maar ze kunnen wel meerdere ziektes veroorzaken die je echt niet wilt krijgen
- De vier belangrijkste door teken veroorzaakte ziekten voor mensen zijn:
- De ziekte van Lyme: komt ook in Nederland en België voor. In 2014 bleek dat ongeveer 20% van de teken in Nederland besmet is met de Borrelia-bacterie, die de ziekte van Lyme veroorzaakt bij mensen. Dit percentage groeit nog en is per regio verschillend. Lyme is bij niet tijdig behandelen een zeer ernstige ziekte met langdurige pijnlijke gevolgen.
- FSME & RSSE (samen ook wel teken-encefalitis genoemd): Deze virus ziekten zijn nog niet gesignaleerd in Nederland en België maar komen wel veelvuldig voor in typische vakantiebestemmingen voor Nederlanders. FSME komt voor in Centraal- en Oost-Europa, de Balkan, Scandinavië, in het oosten van Frankrijk, Oostenrijk en Zuid-Duitsland. Het verwante RSSE-virus komt voor in grote delen van Rusland, Centraal-Azië, Noord-China en Afrika. Tegen FSME en RSSE kan gevaccineerd worden. In Oostenrijk is deze vaccinatie onderdeel van hun vaste vaccinatieprogramma.
- Ehrlichiose (Anaplasmose) komt in heel Europa en Amerika voor en is een ernstige bacteriële infectie die wel goed te behandelen is.
- Fièvre boutonneuse is een behandelbare bacteriële infectie die voorkomt in de landen rond de Middenlandse Zee.
- Nog meer ziekten die door teken worden overgedragen: Babesiosis (parasiet) - alfa-galsyndroom/vleesallergie (via tekenspuug) - Krim-Congokoorts (virus).
Is er bij elke Lyme besmetting een rode ring rond de beet te zien?
- Nee, bij minder dan de helft van de tekenbeten die tot de ziekte van Lyme leiden, werd eerst een rode ring rond de beet gezien.
- Een rode ring is dus een goed signaal dat je naar de arts moet, het ontbreken van een rode ring is géén goede indicatie dat er niets aan de hand is.
- Een ander verschijnsel dat een alarmbel kan laten rinkelen na een beet is het opzwellen van je knie.
Hoe verlaag je het risico op een tekenbeet en wat kan je doen tegen teken?
- Niet met korte broek of onbedekte lichaamsdelen in bos, hoog gras of struikgewas wandelen en je broekspijpen in je sokken doen of onbedekte lichaamsdelen behandelen met anti teek spray (bijvoorbeeld met DEET).
- Geïmpregneerde sokken en andere insectenwerende kleding dragen.
- Jezelf na het verlaten van het bos of 's avonds controleren op teken en de voor jezelf niet zichtbare delen van de huid door een ander laten inspecteren. Jonge tekenlarven zijn slechts 1 mm groot!
Wat moet je doen als je een teek op je lichaam hebt?
- Je kunt een teek het best zo snel mogelijk verwijderen. Bij voorkeur binnen 8 uur. Als je regelmatig tijdens bijvoorbeeld een wandeling controleert, vind je de teek vaak al voor deze echt vastzit. Let op: teken die bijvoorbeeld op je kleding zaten, kunnen uren na een buitenactiviteit nog op je lichaam belanden.
- Zorg dat de teek bij het verwijderen niet wordt beschadigd: niet aan de teek trekken of draaien, en de teek mag niet worden geplet, samengeknepen of doorboord. Het kan dan zijn dat de teek zijn maaginhoud leegt in het lichaam van het slachtoffer, waardoor er meer besmettingsgevaar optreedt.
- De teek NIET met alcohol of olie behandelen. Pak de teek zo dicht mogelijk bij de huid vast en verwijder de teek. Daarna de huid ontsmetten met alcohol (70%) of jodium.
- Wanneer de teek binnen 24 uur is verwijderd zonder daarbij de teek te beschadigen dan is de kans op besmetting met de ziekte van Lyme gering. Ontstaat er na één tot zes weken een rode, zich uitbreidende ring om de plaats van de beet of heeft men geen rode ring gehad of gezien, maar wel klachten, dan moet de huisarts worden geraadpleegd.
- Tip: schrijf op op welke dag je de tekenbeet hebt opgelopen.
