Actielijsten en checklists ter voorbereiding op wonen in het buitenland of emigratie
Checklist wonen in het buitenland: oriënteren en voorbereiden op emigratie, werk en lang verblijf
Checklist voor oriëntatie op wonen en lang verblijven in het buitenland of emigreren
- Ervaringen bijhouden bij wonen in het buitenland
- Motieven in kaart brengen bij wonen in het buitenland
- Oriënteren op de bestemming en het woonland
- Periodieke meetings plannen voor vertrek naar buitenland
- Planning maken bij vertrek naar buitenland
- Oriëntatietrip maken voor het wonen in het buitenland
- Begroting maken bij wonen in het buitenland
- Kernbeslissing nemen voor het vertrek naar het buitenland
- Vertrekperiode bepalen bij wonen in het buitenland
- Buitenstaanders en sparringpartners inschakelen
- Beslissing delen van vertrek naar het buitenland
Ervaringen bijhouden bij wonen in het buitenland
- emigratie dagboek / blog / website starten
- voor het vastleggen van hetgeen je meemaakt
- als naslag document in tijden van heimwee
- voor kennisoverdracht aan toekomstige emigranten
- kies een platform met voldoende bereik en waar andere emigranten actief zijn
- nuttig in het oriëntatie- en regelproces maar ook leuk om later op terug te kijken
- maak af en toe een backup
- probeer het moment terug te halen waarop je voor het allereerst na begon te denken over de droom van een lang verblijf in het buitenland. Schrijf dat moment op en bewaar het.
Motieven in kaart brengen bij wonen in het buitenland
- stel het hoofddoel voor jou (+ evt. partner en evt. kinderen) van het lange verblijf in het buitenland c.q. de emigratie vast: wat wil je er in de kern mee bereiken?
- alle onderliggende motieven voor jou (+ evt. partner en evt. kinderen) in kaart brengen om wel of niet te emigreren in kaart brengen
- geef aan al je vertrek-motieven een waarde en rangschik je motieven naar die waardes
- zelfinzicht vergroten: breng tevens je competenties (+partner) in kaart, sterke en minder sterke karaktereigenschappen, mogelijke (persoonlijke) struikelblokken tijdens het emigratieproces, doe een test omtrent interculturele communicatievaardigheden
- inplannen van bezoek aan emigratie beurzen of themadagen
- abonnement nemen op emigratie magazines en nieuwsbrieven
- aanmelden bij emigratie fora
- persoonlijke score checken op de lijst met kernvoorwaarden om een emigratie te laten slagen
- checken van de aandachtspunten om te achterhalen welk type emigrant je bent/jullie zijn
Oriënteren op de bestemming en het woonland
- starten met oriëntatie op mogelijke bestemmingen, voor- & tegens op een rij zetten
- doorspitten van guide books, websites, tv programma's, online communities
- uitzoeken van push en pull factoren van deze bestemmingen
- checken of er speciale migranten(vestigings)programma's en zo ja wat houdt dit in
- verdiepen in immigratiebeleid van de voorkeursbestemmingen; speciale regelingen, voordelen, belemmeringen
- verdiepen in taal & cultuur; in welke mate is een vloeiende beheersing van bijvoorbeeld de taal op bestemming noodzakelijk (en haalbaar?) om er te leven en werken
- verdiepen in achterliggende bestemmingscontext als gezondheidszorg, veiligheid en criminaliteit
- contact leggen met expats die al terplekke wonen en werken; checken of ze openstaan voor het beantwoorden van vragen
Tips:
- gebruik de voorbeelden van push en pull factoren
- gebruik de checklist hoe vorm je je een beeld van het leven in je mogelijke nieuwe woonomgeving
Periodieke meetings plannen voor vertrek naar buitenland
- nplannen van regelmatig overleg met alle mede-vertrekkers (c.q. gezinsleden)
- samen bekijken en bespreken van de opties, voor- en nadelen, haalbaarheden
- bespreekbaar maken van de plannen; met respect voor positieve en negatieve gevoelens van anderen: liever niet bagatelliseren of onderdrukken of romantiseren
Tips:
- leg e.e.a. zoveel mogelijk schriftelijk vast (nuttig gedurende het proces en leuk om later op terug te kijken)
- betrek (zeker je oudere) kinderen tijdig in het oriëntatieproces; je jongere kinderen zodra de kernbeslissing is genomen
- gebruik de checklists voor emigreren met kinderen
Planning maken bij vertrek naar buitenland
- Vertrekplan van aanpak maken
Tips
- gebruik de checklists en maak subtaken per item + een prioriteitstelling
- beschrijf duidelijk wie wat doet + evt. deadlines; betrek daarin zo veel mogelijk alle gezinsleden
- hou het wel flexibel; je taakplanning is een richtlijn waar je ongetwijfeld ook van af zal wijken afhankelijk van ontwikkelingen en nieuwe inzichten
Oriëntatietrip maken voor het wonen in het buitenland
- optie onderzoeken van een oriëntatietrip (verkenningstrips)
Tips
- toeristische locaties: plan deze bij voorkeur in een laagseizoen
- maak veel foto's en aantekeningen tijdens de trip
- gebruik de checklist met aandachtspunten bij het maken van een oriëntatiereis
Begroting maken bij wonen in het buitenland
- overzicht maken van te verwachten uitgaven rondom de emigratie zelf
- overzicht maken van te verwachten inkomsten en dagelijkse woon- en leefkosten in je nieuwe thuisland
Tips
- gebruik de tips en voorbeelden van te verwachten kosten
Kernbeslissing nemen voor het vertrek naar het buitenland
- afweging maken van inkomsten vs. eenmalige (emigratie) kosten en terugkerende woon- en leefkosten
- afweging maken van visumkansen
- afweging maken rondom het vinden van werk, passend onderwijs, kinderopvang en dagbesteding partner
- emotionele afweging maken, met aandacht voor taal & cultuur, heimwee, missen van familie
- afweging maken van alle gezinsleden benoemde voor- en nadelen
- in kaart brengen wat geregeld/helderder moet worden om een definitieve go/no-go te kunnen geven
- maken van een positief, neutraal en negatief scenario + plan van aanpak / gevolgen / "exit-strategie" in alle scenario's
- beslissing nemen: go / no-go
Vertrekperiode bepalen bij wonen in het buitenland
- bepalen van een haalbaar vertrekmoment
- lijst met factoren maken die invloed hebben op vertrekmoment
- denk o.a. aan koop/verkoop woning, werkgever(s), scholing, tariefstelling vliegtickets, visa, procedures rondom inentingen/gezondheid (zie elders), tijd voor afronding takenlijst, ruimte voor afscheid
Buitenstaanders en sparringpartners inschakelen
- regelen van een sparringpartner die je betrekt bij voorbereiding & die proces bewaakt
- shortlist maken, op basis van voorkeur, gesprekken aangaan op volgorde van voorkeur
- contact leggen met iemand die je goed vertrouwt, kritisch genoeg is, kan motiveren en tegengas durft te geven
- deze persoon formeel machtigen als "zaakbehartiger"; bv. documenten voor je regelen na emigratie, belastingdienst
Beslissing delen van vertrek naar het buitenland
- beslissing delen met je directe kring: mensen die het dichtst bij je staan
Tips
- geef ruimte aan allerlei soorten reacties en emoties
- ga jezelf niet verdedigen
- overweeg om een centraal informatiemoment te organiseren
- gebruik de lijst met tips hoe je omgaat met mogelijk negatieve reacties van anderen
Checklist wonen in het buitenland: woning en omgeving bij emigratie, werk en lang verblijf
Checklist voor woning en omgeving bij emigratie, werk en lang verblijf
Oriëntatie
basisoriëntatie starten met betrekking tot een nieuwe woonomgeving
shortlist maken van eisen en wensen
inplannen van een oriëntatie trip / verkennningsreis - waar haalbaar; zie elders voor aandachtspunten
inventariseren van woonopties voor eventuele achterblijvende kinderen: eigen woning, internaat, familie etc.
gebruik maken van de Keuzehulp "Oriëntatie op een nieuwe woonomgeving" (zie Crossroads: Topic pagina Woonruimte & Huis)
Woning in buitenland
afweging maken: huren, direct kopen of eerst tijdelijk huren
ervaringen inventariseren (positief, neutraal, negatief) van andere buitenlanders/Nederlanders in je nieuwe woonomgeving
inventarisatie maken van makelaars of verhuurders die voldoende ervaring hebben met verhuur of verkoop aan buitenlanders
minimum eisen én een maximum budget bepalen voor een nieuwe woning (handig tijdens het zoeken van woonruimte)
contact leggen met een gespecialiseerd bureau of juridisch adviseur over alle wettelijke regelingen rondom het aankopen van een woning als (buitenlands) particulier; denk bv. ook aan eigendomsrecht, grond, erfpacht, recht van overpad etc.
in kaart brengen van en grip krijgen op alle stappen/fasen in het aankoop- of huurproces en de logische volgorde daarvan;
foto's maken van de nieuwe koop- of huurwoning en lijst opstellen van de staat van aanwezige c.q. over te nemen goederen
laten onderzoeken van de staat van je koopwoning (voordat je tot koop overgaat!)
inzicht krijgen in c.q. deskundigheid inhuren bij het proces rondom de koop- of huurcontracten
inhuren van een gespecialiseerde lokaal goed ingevoerde onderhandelaar als je tot aankoop van een woning wilt overgaan
inhuren van een financieel en fiscaal adviseur die de lokale wetgeving goed kent als je tot aankoop van een woning wilt overgaan
tijdig! regelen van alle benodigde documentatie rondom de hypotheek als je die gaat afsluiten bij de aankoop van een woning
laten aansluiten van voorzieningen door nutsbedrijven; liefst 24-48 uur voor aankomst
bouwkundig en taxatie rapport laten opstellen voor aankoop van een woning (staat huis, gebreken, verbouwingsmogelijkheden
uitzoeken en regelen van de diverse ict-voorzieningen: internet, telefonie, tv/kabel/satelliet (ook desgewenst: Nederlandse radio/televisie)
verzekeringen en veiligheidsmaatregelen regelen; expathuizen zijn soms een extra gewild target
gebruik maken van de Keuzehulp "Huren of kopen van een huis" (zie Crossroads: Topic pagina Woonruimte & Huis)
Woning in Nederland
voorbereiden van de beslissing: verkopen, onderverhuren, in beheer geven of (tijdelijk) leeg laten staan
bij beëindigen van huur: uitzoeken in welke (originele) staat je de woning moet opleveren en welke eventuele klussen daar uit voort komen (denk aan terugkrijgen van openstaande borg)
tijdstip afspreken voor het afsluiten van nutsvoorzieningen in je huur- of koopwoning: niet te vroeg (hou rekening met verhuisdag etc.) en niet te laat (onnodige lasten)
eventueel gebruik maken van een intermediair als je je woning gaat verhuren
contact opnemen met Belastingdienst Particulieren/Buitenland als je je woning in Nederland aanhoudt
gebruik maken van de Keuzehulp "Zoeken van een huurder" en "Opstellen van een huurcontract" (zie Crossroads: Topic pagina Woonruimte & Huis)
Checklist wonen in het buitenland: administratie en regelgeving bij emigratie, werk en lang verblijf
Checklist administratie en regelgeving bij emigratie, werk en lang verblijf
Oriëntatie
uitzoeken of er verdragen zijn gesloten tussen Nederland en je nieuwe woonland (denk aan sociale zekerheid, uitkeringen; zie ook Checklist Sociale voorzieningen)
basiskennis opdoen over de in je nieuwe woonland geldende wetten & regels (schaf bijvoorbeeld een landspecifiek handboek aan als dat verkrijgbaar is)
verdiepen in gedrag, gewoonten en cultuur, respect voor autoriteiten, aan- en verkoop van onroerend goed, welke goederen mag je wel en niet importeren, etc.
juridische geldigheid uitzoeken van contracten en akten die je in Nederland had (testament, euthanasie verklaring, samenlevingscontract, donorcodicil etc.)
verdiepen in regelingen voor het wel of niet mogen meenemen van Nederlandse uitkeringen
verdiepen in de sociale voorzieningen ("social security") in je nieuwe woonland (ziekte, uitkeringen, arbeidsongeschiktheid, gezondheidszorg, toeslagen)
kennis opdoen of verdiepen over wet- en regelgeving omtrent trouwen, scheiden, ziek zijn, overlijden of kinderen krijgen in het buitenland
procedures uitzoeken rondom uitschrijven auto in Nederland en importeren+inschrijven op je nieuwe woonbestemming, wegenbelasting, kentekenplaten, parkeervergunning, overzetten rijbewijs (opnieuw examen?), lokale verkeersregels etc.
kennis opdoen over behoud of verlies van Nederlandse nationaliteit, tijdig verlengen van paspoort, stemmen in het buitenland
Uitschrijven
aandachtspunten lezen omtrent uitschrijven uit de Basisregistratie Personen
tijdig uitschrijven bij je woongemeente: 1 tot 5 dagen voor vertrek uit Nederland
afmelden kenteken auto (Rijksdienst voor wegverkeer) en verrekenen motorrijtuigenbelasting
Checklist wonen in het buitenland: meenemen en verhuizing bij emigratie, werk en lang verblijf
Checklist voor meenemen en verhuizen bij emigratie, werk en lang verblijf
Verhuisoffertes & verhuizer
basislijst maken die je aan verschillende verhuizers voor kan leggen (bevordert vergelijkbaarheid)
frequentie checken van verhuistransport naar je nieuwe woonland (combineren van ladingen)
ervaringen zoeken van eerdere emigranten die verhuisden naar je woonland
check (nogmaals) de aandachtspunten rondom het opvragen van verhuisoffertes (zie Topic pagina)
afwegingen maken rondom de factoren die van invloed zijn op de verhuiskosten (zie Topic pagina)
benaderen van meerdere verhuizers met basislijst
vergelijken van ontvangen verhuisoffertes en definitieve keuze maken voor verhuizer
uitzoeken/regelen van een transportverzekering
Inboedel
tijdig starten met uitzoeken, opruimen, weggooien, weggeven; betrek daar je kinderen bij voor wat betreft hun eigen spullen
teruggeven van spullen die je van anderen hebt geleend
uitzoeken van de mogelijkheid voor tijdelijke opslag van achterblijvende inboedel
uitzoeken of er eventuele importbelasting geldt op spullen die je mee wilt nemen
spullen die nog in goede staat zijn naar kringloopwinkel brengen
terugbrengen of terugkrijgen van uitgeleende spullen
inventarislijst maken (per ruimte) van alle spullen die je mee gaat nemen; foto's maken van (de staat van) waardevolle spullen
bruikbaarheid checken van electrische apparatuur op je nieuwe woonlocatie
markeren van verhuisdozen: wat zit er in en waar moet het op de nieuwe locatie naar toe
als je je woning in Nederland gaat verhuren: lijst maken van wat nieuwe huurders aan inboedel kunnen overnemen
gebruik maken van de Inboedel tips en adviezen (zie Topic pagina)
gebruik maken van de aandachtspunten bij Waar let je op bij het inpakken van je inboedel (zie Topic pagina)
Auto
tijdig regelen van benodigde sticker(s) en vignetten
tijdig regelen van verplichte of handige accesoires: verdiep je in de regelgeving van je nieuwe woonland; bv. gevarendriehoek, reserveband, veiligheidshesjes voor alle inzittenden, ehbo-kit, reserve-bril/contactlenzen, extra zonnebril
reserve-sleutel opzoeken en op een plek bewaren waar je eenvoudig bij kunt (dus niet in de inboedelcontainer!)
tijdig regelen van benodigde uitvoer- en invoerdocumenten (zie Topic pagina Visa & Documenten)
ben je toch met dit onderwerp bezig, verdiep je dan ook meteen even in de verkeersregels van je nieuwe woonland
Huisdieren
tijdig uitzoeken van vereisten, vergunningen en benodigde documenten in je nieuwe woonland als je een huisdier mee wilt nemen: o.a.
- inentingen regelen
- chip regelen
- invoervergunningen regelen
- quarantaine mogelijkheden uitzoeken en aanvragen
- uitzoeken of exportcertificering nodig is
- uitzoeken of bloedafname en -onderzoek nodig is (gekoppeld aan bepaalde vaccinaties)
- je huisdier indien nodig ontwormen of een vlooienbehandeling geven
uitzoeken of je huisdier in de cabine mee mag reizen of in het ruim wordt vervoerd
evt. regelen van een reistas of (gecertificeerde) kennel
checken van aanvullende regelingen van je vervoerder (bv. luchtvaartmaatschappij)
dierenpaspoort (gezondheidspaspoort) en medisch dossier voor je huisdier(en) opvragen; eventueel laten vertalen en/of legalisatie aanvragen (= officieel maken van het paspoort en/of dossier)
check (nogmaals) de aandachtspunten rondom Verhuizen met dieren (zie Topic pagina)
Checklist wonen in het buitenland: sociale voorzieningen en zekerheid bij emigratie, werk en lang verblijf
Checklist sociale zekerheid bij emigratie, werk en lang verblijf
Sociale voorzieningen
checken of je recht op Nederlandse volksverzekeringen gaat vervallen, of dat je juist verplicht verzekerd blijft voor deze verzekeringen
uitzoeken welke sociale voorzieningen er in je nieuwe woon- & werkland zijn (werkloosheid, ziekte, arbeidsongeschiktheid, pensioenopbouw, nabestaanden/wezen uitkeringen)
checken of je nieuwe woonland een socialezekerheidsverdrag heeft met Nederland; zo ja uitzoeken wat dat verdrag inhoudt (werkloosheid, ziekte, arbeidsongeschiktheid)
advies vragen aan JoHo over bijverzekermogelijkheden (ongevallen, arbeidsongeschiktheid); lees de voorwaarden omtrent eventuele uitsluitingen
Toeslagen & uitkeringen
verdiepen in de Wet Beperking Export Uitkeringen (Wet BEU) als die van toepassing is tussen Nederland en je nieuwe woonland
uitzoeken of je recht houdt op toeslagen en uitkeringen (zeker als je nog economisch verbonden blijft met Nederland, via werk of uitkering)
tijdig stopzetten toeslagen als je al weet dat het recht daarop gaat vervallen (zorg, huur, kinderopvang); voorkom latere terugvorderingen
advies vragen aan JoHo over de gevolgen voor je AOW opbouw c.q. uitkering
uitzoeken of je je bestaande pensioenregeling over kan dragen aan een buitenlandse verzekeraar (voor- en nadelen)
advies vragen aan JoHo over de gevolgen voor je pensioen opbouw en of je eventueel aanvullend pensioen moet opbouwen
uitzoeken wat de gevolgen zijn voor nabestaanden en wezenuitkeringen; advies vragen aan JoHo over vrijwillig verzekeren
uitzoeken binnen welke voorwaarden je naar het buitenland mag als je een WW of bijstandsuitkering ontvangt
tijdig aanvragen van je AOW pensioen vanuit het buitenland (1 jaar voor je pensioenleeftijd)
opgeven van toekomstig correspondentie-adres bij relevante instanties
Checklist wonen in het buitenland: belastingen en fiscale zaken bij emigratie, werk en lang verblijf
Checklist belastingen en fiscale zaken bij emigratie, werk en lang verblijf
Oriëntatie
uitzoeken of er een belastingverdrag geldt tussen Nederland en je nieuwe woonland en wat daarvan de gevolgen zijn
contact opnemen met Belastingdienst om te kijken of en zo ja welke belastingzaken voor vertrek moeten worden afgehandeld (daarnaast gaat er bij uitschrijven bij gemeente in Nederland automatisch een bericht naar de Belastingdienst, maar dit is kort voor vertrek)
uitzoeken of je in Nederland nog belastingplichtig blijft (bv. vanwege inkomsten uit werk, pensioen of woning)
uitzoeken of je recht behoudt op hypotheekrenteaftrek (als je in Nederland een woning aanhoudt)
uitzoeken of je in aanmerking komt voor vergoeding van extra-territoriale kosten (als je wordt uitgezonden)
advies vragen aan fiscaal adviseur omtrent voor- en nadelen van "salary split" (arbeidsinkomsten verdelen over meerdere landen)
opgeven van een toekomstig correspondentie-adres in Nederland
aanwijzen van een gemachtigde die je belastingzaken kan afhandelen
Belastingaangifte
afhandelen van openstaande belastingzaken (bv. openstaande premies betalen of ontvangen)
oriënteren op M-biljet (in jaar van emigratie kan je niet digitaal aangifte doen, alleen via M-biljet)
verzamelen van inkomens-/vermogensgegevens in verband met opstellen M-biljet inkomstenbelasting (periode 1 januari tot vertrekdatum)
basiskennis opdoen omtrent conserverende aanslag
advies vragen aan fiscaal adviseur over voor- en nadelen van fiscaal partnerschap als je in het buitenland gaat wonen
Overige verplichtingen
uitzoeken van voorwaarden bij vertrek naar het buitenland rondom aflossen van persoonlijke leningen, studieschulden en andere schulden aan derden
Checklist wonen in het buitenland: baan, bedrijf en uitzending bij emigratie en lang verblijf
Checklist voor baan, bedrijf en uitzending bij emigratie en lang verblijf
Baan in Nederland
checken van je opzegtermijn
aankondigen van je opzegging / verhuizing naar het buitenland
overdrachtsdossier maken voor de collega's die je werk gaan overnemen c.q. voor je leidinggevende
feedback / getuigschrift / referentie op social media vragen van je werkgever (bij voorkeur Engelstalig, of zelf laten vertalen
Werk vinden
inschatting maken van het minimum salaris dat nodig is om te kunnen leven met je gezin, aan de hand van opgestelde overall budget
checken van visumvereisten en -procedures voor (on)mogelijkheden voor het verkrijgen van werkvisa
mogelijke activiteiten in je nieuwe thuisland in kaart brengen; voor jezelf, je partner en eventuele kinderen
> bepalen met welke activiteit(en) je inkomsten gaat genereren: eigen bedrijf, (expat) baan, pensioen
uitzoeken met welke competenties en werkzaamheden je vanuit je nieuwe woonland ook werk op afstand kunt verrichten, voor opdrachtgevers in Nederland of elders op de wereld
overwegen van vrijwilligerswerk: als opstap, gewenning, kans op netwerken of als extra community bijdrage
bekijken van vacatures en potentiële werkgevers via de JoHo organisatieprofielen (voor baan of vrijwilligersjob)
Uitgezonden worden
checken van expatbeleid huidige werkgever (als je wordt uitgezonden)
verdiepen in de diverse contractvormen die er zijn als je wordt uitgezonden
gebruik maken van de Checklist Aandachstpunten als je in gesprek gaat met je werkgever (zie de betrokken themapagina)
gebruik maken van de Checklist Mogelijke ondersteuning door je werkgever (zie de betrokken themapagina))
Bedrijf of project starten
uitzoeken van back-up werkmogelijkheden voor de opstart/beginfase
opstarten van netwerken in je nieuwe bedrijfsomgeving
maken van een persoonlijke analyse (competenties en vaardigheden van jezelf en partner)
maken van marktanalyse, SWOT analyse en opstellen van bedrijfsplan
advies inwinnen van een gespecialiseerd juridisch adviseur omtrent lokale of landelijke regelgeving in je nieuwe woon- & werkland
je verdiepen in (lokale) verzekeringen voor bedrijfsaansprakelijkheid
gebruik maken van de Checklist Marktverkenning bij het starten van een eigen bedrijf ((zie de betrokken themapagina)
gebruik maken van de Extra aandachtspunten als je wilt ondernemen in een ontwikkelingsland ((zie de betrokken themapagina)
Bedrijf in NL beëindigen
inventariseren bij KvK wat actiepunten zijn als je je bedrijf gaat beëindigen (o.a. formele uitschrijving)
fiscale afrekening in orde maken met Belastingdienst in Nederland
betalen van inkomstenbelasting over eventuele verkoopwinst (of stakingswinst) van je bedrijf: verschil tussen boekwaarde en werkelijke waarde op moment van beëindiging
betalen van belasting over eventuele opgebouwde oudedagsreserve, lijfrente, pensioen, aanmerkelijk belang
betalen van vennootschapsbelasting (in het geval van bv)
juridische beëindiging (liquideren) regelen van je bedrijf (o.a. bestuur ontmantelen)
crediteurenlijst opstellen en betalingen verrichten
debiteurenlijst opstellen en openstaande facturen innen
afspraken maken wat je met openstaande voorraden en inventaris doet
Voorbereiden
uitzoeken van mogelijkheden voor extra trainingen, aanleren van nieuwe vaardigheden, wennen aan werktaal & -cultuur
> advies vragen aan een verzekeringsexpert over internationaal pensioen en/of extra pensioenvoorzieningen
gebruik maken van de Tips om een goede start te maken in je nieuwe werkomgeving (zie de betrokken themapagina)
gebruik maken van de Tips hoe je je kunt oriënteren op een nieuwe werkomgeving (zie de betrokken themapagina)
gebruik maken van de Checklist diploma-waardering en opstellen internationaal CV (zie de betrokken themapagina)
Checklist wonen in het buitenland: verzekeren en ziektekosten bij emigratie, werk en lang verblijf
Checklist verzekeringen en ziektekosten bij emigratie, werk en lang verblijf
Algemeen
archief aanleggen voor alle correspondentie met instanties, organisaties en verzekeraars: bewaar alle 'bewijs'stukken voor het geval je later zaken moet kunnen aantonen, zorg dat je makkelijk toegang hebt tot polissen, polisvoorwaarden e.d.
toegang regelen en/of checken tot digitale polisomgevingen van verzekeraars voor die polissen die je in Nederland laat doorlopen ("Mijn polis"-omgeving op internet)
jezelf bekendmaken met meest eenvoudige manier(en) waarop je schades kunt indienen c.q. kunt claimen bij alle polissen die je laat doorlopen (in Nederland, lokaal en/of internationaal)
Inventarisatie huidige polissen
overzicht maken van je huidige verzekeringspolissen, contractlooptijden, contactgegevens
gevolgen onderzoeken van je lang verblijf in het buitenland of emigratie voor lopende verzekeringspolissen; tijdig stopzetten van de relevante lopende contracten
afspraken maken over beëindiging van huisverzekeringen (opstal, inboedel, glas etc.), autoverzekeringen etc.: niet te vroeg (onderverzekering), niet te laat (dubbele lasten)
doorgeven van correspondentie-adres in het buitenland aan verzekeraars waarbij je de polis in Nederland laat doorlopen
Internationale ziektekosten
oriënteren via JoHo expatverzekering.nl
jezelf bekend maken met c.q. verdiepen in (internationale) ziektekostenverzekeringen. Om in de volgende fase goed advies te kunnen vragen en offertes te kunnen vergelijken besteed je minimaal aandacht aan:
- Nederlandse zorgverzekeringswet en gevolgen bij lang verblijf in het buitenland of emigratie
- wet- en regelgeving rondom uitschrijven bij Basisregistratie Personen
- valt je nieuwe woonland onder de EU en/of een verdrag met Nederland, plus gevolgen daarvan
- manier waarop je inkomen gaat genereren in of vanuit je nieuwe woonland (heeft gevolgen voor verzekeringsmogelijkheden)
- standaard van geboden zorg in je nieuwe woonland
- manier waarop het zorgstelsel in je nieuwe woonland is ingericht (publieke stelsel), eventuele beperktheid van dekkingen of dekkingsbedragen en manier waarop je daar als buitenlander wel, niet of beperkt gebruik van kan maken
- manier(en) waarop je werkgever uit Nederland en/of je buitenlandse werkgever haar internationale werknemers (+ gezin) dekking biedt voor alle relevante verzekeringsonderwerpen; inhoud van die dekking, voorwaarden en uitsluitingen (denk ook aan internationale reizen, bezoek aan NL e.d.)
- soorten internationale ziektekostenverzekeringen
- gevolgen (ook in de toekomst) van je leeftijd op dekking van (internationale) verzekeringen
- gevolgen van je bestemming voor dekking van (internationale) verzekeringen (molest, negatief reisadvies e.d.)
- mogelijkheden van verzekerd zijn rondom eventuele kinderwens; wachttijd die je bereid bent te overbruggen
- op een rij zetten van bestaande aandoeningen bij jezelf en eventuele partner en kinderen (neem dekkingsopties of -uitsluitingen mee bij het aanvragen van advies)
- mate waarin je in privé en onder werktijd gedekt wilt zijn voor (internationale) aansprakelijkheid en rechtsbijstand (ook voor je eventuele partner en kinderen)
- verzekeringsterminologie en gerelateerde instanties; bijvoorbeeld inpatient/outpatient, CVZ, CAK, repatriëring, molest, SVB, verzekeringsnemer, verzekerde, medische acceptatie. wachttijd etc.
- mate waarin je vrije keuze wil hebben voor keuze ziekenhuis, artsenkeuze
- welke eigen risico's je bereid bent te dragen op welke verzekeringsrubrieken
- mate waarin bepaalde verzekeringsrubrieken bepaalde maximale dekkingsbedragen mogen hebben (of kies je voor onbeperkte dekking)
- mate waarin je de verzekeringsduur (eindleeftijd polis) kan beperken of juist onbeperkt wil houden
Tip: zet e.e.a. op papier; je correspondentie met verzekeringsexperts (zie ook volgende stap) zal met name schriftelijk zijn (voordeel: archiveringsmogelijkheid) en dan is het handig e.e.a. al uitgewerkt te hebben om het proces van vraag en antwoord zo efficiënt mogelijk in te richten.
advies vragen van een verzekeringsexert over onder andere:
- stopzetten van de Nederlandse zorgverzekering
- wel of niet lokaal verzekeren
- wel of niet voldoende door je lokale werkgever verzekerd
- afsluiten van een verzekering voor internationale ziektekosten, tandheelkundige kosten
- keuze voor aanvullende modules als SOS-hulpverlening, inboedel, reisbagage, annuleringskosten, aansprakelijkheid, rechtsbijstand, ongevallen, arbeidsongeschiktheid
- mogelijkheden voor dekking van ziektekosten rondom bestaande of gewenste zwangerschap, medische kosten die je voor pasgeborene gaat maken, dekking van ziektekosten voor je kind(eren)
- mogelijkheden van een eventuele overbruggingsverzekering
- mogelijkheden wanneer je partner en/of kinderen een andere nationaliteit hebben dan jijzelf
- mogelijkheden wanneer je als zelfstandige een eigen onderneming in het buitenland gaat runnen
- eventuele gevolgen van je werkzaamheden in het buitenland voor premie en dekking (evt. premie-toeslagen)
- opzegtermijnen: per wanneer wil je de verzekering kunnen stopzetten, hoe lang betaal je premie dan nog door
(bij twijfel over verzekeringsplicht:) SVB laten onderzoeken of je nog sociaal verzekerd kunt blijven in Nederland
rekening houden met soms tijd vergende trajecten rondom medische keuringen (medische acceptatie): tijdig starten, gereed maken van alle benodige documenten, dossier opvragen bij huisarts, aanvullende verklaringen opvragen bij behandelend artsen, etc.
tijdig stopzetten van een eventuele zorgtoeslag (voorkom terugbetaling)
Reisverzekering
oriënteren oriënteren via JoHo expatverzekering.nl
advies vragen van een verzekeringsexert over onder andere:
- tussentijds bezoek aan Nederland
- op vakantie gaan vanuit je nieuwe woonland
- meeverzekeren van gezinsleden, ook wanneer je onafhankelijk van elkaar reist
Pensioen
achterhalen hoeveel pensioen je reeds hebt opgebouwd
toegangsmogelijkheden regelen/checken om vanuit het buitenland in te loggen op Mijnpensioenoverzicht en Mijnpensioen-omgevingen van huidige regelingen
verdiepen in gevolgen van je verblijf in het buitenland voor pensioen; oriënteren via JoHo expatverzekering.nl
advies vragen van een JoHo verzekeringsexert omtrent voortzetting pensioenopbouw en AOW vanuit het buitenland
huidig pensioenfonds op de hoogte brengen van je verblijf in het buitenland c.q. emigratie
Aanvullende verzekeringen
oriënteren via JoHo expatverzekering.nl
advies vragen van een JoHo verzekeringsexert over onder andere:
- transport verzekering inboedel (evt. via de verhuizer)
- nabestaandenverzekering
- arbeidsongeschiktheid
- levensverzekeringen
- huis- & inboedelverzekeringen (Nederland en nieuwe woonland)
- aansprakelijkheid & rechtsbijstand (denk bv. ook aan kostbare procedures bij verlies of diefstal van inboedel of wanneer je in het buitenland aansprakelijk wordt gesteld)
- autoverzekeringen
Checklist wonen in het buitenland: documenten en visum bij emigratie, werk en lang verblijf
Checklist documenten en visum bij emigratie, werk en lang verblijf
Visa & vergunningen
basisoriëntatie opstarten rondom benodigde visa en vergunningseisen
uitzoeken of je een identificatienummer (vergelijkbaar met Nederlandse burgerservicenummer) moet aanvragen en zo ja hoe, welke eventuele wachttijd er is voordat dit geregeld is
uitzoeken of er speciale migrantenprogramma's beschikbaar zijn
in kaart brengen van extra regelzaken rondom visumproces; welke fasen je gaat doorlopen en wat per fase van je wordt gevraagd
uitzoeken welke regels van toepassing zijn rondom werkvergunningen voor jezelf en/of je partner
afwegen of je gebruik wilt maken van een gespecialiseerd visumbureau
checken van recente visumervaringen van anderen
reële inschatting maken van je visumkansen
daadwerkelijk regelen van je identificatienummer
daadwerkelijk regelen van één of meer benodigde visa (met name niet-EU land)
daadwerkelijk regelen van verblijfsvergunning (met name niet-EU land)
daadwerkelijk regelen van werkvergunning (met name niet-EU land)
gebruik maken van de Checklist Kiezen van een visumbureau
Documenten
regelen van voldoende geldige internationaal bruikbare documenten (paspoorten, uittreksel persoonsregister, huwelijksverklaring, rijbewijs, vaarbewijs etc.), of op tijd verlengen (hogere tarieven in het buitenland)
regelen van DigiD, als je dat nog niet hebt; gebruik het nog een keer voor vertrek
tijdig afmelden van je voertuig
verdiepen in de regelgeving rondom dubbele nationaliteit en hoe je verlies van je Nederlandse nationaliteit voorkomt
uitzoeken welke documenten moeten worden vertaald, gewaardeerd of gelegaliseerd
uitzoeken of je een medische keuring dient te ondergaan en zo ja waar en via welk proces
uitzoeken of je een VOG (Verklaring Omtrent Gedrag) nodig hebt rondom bijvoorbeeld het visumproces of voor je nieuwe werkgever
opstellen van een internationaal bruikbaar curriculum vitae
uitzoeken of het zinvol is een internationaal bruikbaar testament op te stellen
checklist samenstellen voor nabestaanden
persoon machtigen om namens jou zaken in Nederland af te handelen
Checklist wonen in het buitenland: geld en financiele zaken bij emigratie, werk en lang verblijf
Checklist geld en financiele zaken bij emigratie, werk en lang verblijf
Financieel adviseur
bespreken en aanscherpen van de in de Oriëntatiefase opgestelde begroting
verdiepen in het belastingbeleid op je nieuwe woonbestemming
advies vragen over fiscale zaken & afronding met belasting (zeker wanneer je als ondernemer naar het buitenland gaat of nog bezittingen/vermogen in NL houdt na emigratie)
bespreken van je huidige financiën en financiële contracten
verdiepen in systemen rondom salarisbetaling: in lokale of internationale valuta, in Nederland of in je nieuwe woonland
informeren naar gevolgen voor Pensioen & AOW
gebruik maken van belastingteruggave op in Nederland aangeschafte goederen voor je emigratie
doornemen van de Extra aandachtspunten omtrent je bankzaken in Nederland en het buitenland
Betaalmiddelen & valuta
verdiepen in de op je bestemming gangbare betaalmiddelen: hoe betalen inwoners hun meest gangbare zaken (cash, credit card, pinpas, shopcard, cheques etc.)
verdiepen in (nieuwe) biljetten en munten, wisselkoersen, leren omrekenen en advies inwinnen over handig gebruik maken van wisselkoersen
contact leggen met creditcardmaatschappij voor het wijzen van creditcardvaluta in die van je bestemmingsland
overzicht maken van cadeaubonnen die je (+gezinsleden) nog hebt en deze besteden of aan anderen cadeau geven; denk ook aan andere typisch Nederlandse spaarsystemen of -tegoeden, airmiles etc.
Geld overmaken
verdiepen in manieren om geld over te maken, van en naar je nieuwe woonland; zeker wanneer je regelmatig internationale transacties denkt te gaan maken
uitzoeken welke exchange organisaties ervaring hebben met financiële transacties tussen je nieuwe en oude woonland
Bankzaken
vragen naar de gevolgen van lang verblijf in het buitenland of emigratie voor lopende rekeningen, creditcards, spaartegoeden
tijdig stopzetten automatische incasso's
eventueel om laten zetten van je Nederlandse bankrekeningen in niet-ingezetene rekening (soms verplicht)
pasjes inleveren of vernietigen bij het stopzetten van je bankrekeningen
rente bij laten schrijven
advies inwinnen over het openen van een bankrekening op je nieuwe woonbestemming; verdiepen in lokale banksystemen
verzamelen van benodigde documenten voor het openen van een nieuwe bankrekening
advies inwinnen bij je bank (of financieel adviseur) over effectenportefeuilles (bank of vertrouwenspersoon belasten met beleggingen)
regelen van automatische incasso's als in Nederland bepaalde rekeningen doorlopen, bv. bij onderhuur
bespreken van bankzaken met je vertrouwenspersoon en hem of haar toegang geven tot (een deel van) je financiën
checken en herinrichten van wachtwoorden rondom internetbankieren en je verdiepen in het gebruik van openbare (internet)netwerken
Kredieten
advies inwinnen over het al dan niet afsluiten van je oude hypotheek en het aangaan van een nieuwe hypotheek in je nieuwe woonland
gebruik maken van ervaren bemiddelaars, zeker als je (nog) niet vertrouwd bent met de (financieel-zakelijke) taal van contracten in je nieuwe woonland
verdiepen in kredietverstrekkers als je aanvullende leningen nodig hebt
afronden van lopende schulden en verplichtingen voor vertrek
Fiscale zaken & belastingdienst
gebruik maken van de Checklist Belasting & fiscale zaken
Checklist wonen in het buitenland: praktische acties bij emigratie, werk en lang verblijf
Checklist praktische voorbereiding bij emigratie, werk en lang verblijf
Oriëntatie en wonen in het buitenland
- uitzoeken of een "bekende buitenstaander" je kan ondersteunen bij het praktische regelwerk (dubbelchecken)
- uitzoeken van vervoersopties naar nieuwe woonland; autohuur, vliegtickets, regelen van ophaalservice vanaf het vliegveld
- regelen van een goede regiokaart/wegenkaart/stadsplattegrond van je nieuwe woonplek & omgeving
- benaderen van alle relevante instanties, verenigingen, abonnementen, leveranciers etc. en vraag om bevestiging van opzegging (vaak een tijdrovende klus!); maak gebruik van de Keuzehulp voor een (lange) overzichtslijst
- voor vertrek al oriënteren op openbaar vervoer, verbindingen van en naar je nieuwe woonlocatie, taxi services etc.
- uitzoeken van service & onderhoudsmogelijkheden ter plaatse als je een eigen auto meeneemt
- informeren naar mogelijkheden voor huishoudelijke hulp; vraag ervaringen andere expats
- regelen van een lokaal postadres (hotel/tijdelijk adres) totdat definitieve woonplek bekend is
- van alle mee-emigrerende gezinsleden voldoende recente pasfoto´s laten maken
- lijst maken van alle instanties en organisaties die je op de hoogte moet brengen van je aanstaande vertrek naar het buitenland
Voorbereiding van kinderen en wonen in het buitenland
- gebruik maken van beschikbare werkboeken emigratie speciaal gericht op kinderen
- kinderen gefaseerd afscheid laten nemen van vertrouwde omgeving en tegelijkertijd alvast laten wennen aan nieuwe omgeving
- oriënteren op mogelijkheden voor kinderopvang en oppas
- inplannen van extra taallessen
- (digitaal) eerste contacten leggen met nieuwe school, waar haalbaar al vóór vertrek
Financiële middelen en wonen in het buitenland
- regelen van voldoende contanten, cheques en saldi op je (internationale) betaalrekeningen om de eerste periode door te komen
Laatste week voor vertrek naar het buitenland
- laatste spullen retourneren aan rechtmatige eigenaren; denk bv. aan bibliotheekboeken
- wegbrengen of op laten halen laatste grofvuil, milieubox
- verhuisdatum delen met o.a. buren en omwonenden (i.v.m. overlast en/of afscheid nemen)
- inkopen doen voor laatste dagen en verhuisdag
- plek vrijmaken/afzetten voor verhuiswagen (middag vantevoren)
- voorwaarden en procedure doornemen omtrent melden schade tijdens verhuizing
- uitschrijven bij gemeente: 1 tot 5 dagen voor vertrek uit Nederland
- afmelden kenteken auto (Rijksdienst voor wegverkeer) en verrekenen motorrijtuigenbelasting
- voorwaarden en procedure doornemen omtrent vervoer van je huisdier (zie Keuzehulp en Checklist elders)
Woning in het buitenland
- afgeven huissleutels als je huurwoning hebt (corporatie, nieuwe onderhuurders, vertrouwenspersoon/zaakwaarnemer); denk ook aan bij derden ondergebrachte sleutels
- opnemen meterstanden voor eindafrekening
- beëindigen van nutsvoorzieningen (gas, water, electra)
- laatste afspraken maken met huurders en/of zaakwaarnemer als je je huis aanhoudt en onderverhuurt (denk ook aan meterstanden)
- afspraken maken over ophalen laatste spullen en vuilnis
- definitief afsluiten van de woning (deuren, ramen, kranen, achterblijvende apparatuur)
Verhuisdag bij vertrek naar het buitenland
- tijd inplannen voor uitzoeken en (zelf) inpakken + evt. schoonmaken & drogen van bepaalde goederen
- herbevestigen van de verhuisdag-datum met je verhuizer ong. een week vooraf, om verrassingen te voorkomen
- regelen van opvang voor je kinderen
- zorgen voor een goed vindbare afgeschermde plek voor belangrijke spullen & documenten, zodat deze niet ongewenst te vroeg meeverhuizen (belangrijke documenten, sleutels, medicijnen e.d.)
- regelen van voldoende drank & maaltijden op de verhuisdag
- regelen van voldoende ruimte voor verhuiswagen op de verhuisdag
- bespreken van extra aandachtspunten met de coördinator aan het begin van de verhuisdag
- checken en dubbelchecken van alle ruimtes voordat de verhuizer weg is
- nogmaals doornemen van de aandachtspunten voor vertrek rondom vervoer, eten en drinken wanneer je je huisdier per vliegtuig meeneemt
Checklist wonen in het buitenland: aankomst op bestemming bij emigratie, werk en lang verblijf
Wat moet je doen na aankomst als je voor langere tijd in het buitenland gaat wonen of na emigratie?
- bericht sturen aan thuisfront/familie in Nederland dat je goed aangekomen bent
- inschrijven/registreren na aankomst: waar en welke documenten nodig (o.a. paspoorten, arbeidscontract, koop/huurcontract)
- regelen van persoonsnummer en belastingnummer
- aanmelden bij Nederlandse ambassade/consulaat
- (hernieuwd) kennismaken met eerste aanspreekpunten in je nieuwe omgeving (directe buren, school, opvang, werkgever, gemeentehuis etc.)
- regelen van nutsvoorzieningen voor je woning en telecom services (telefoon, mobiel abonnement, internet etc.)
- jezelf vertrouwd maken in je nieuwe woonomgeving; plattegrond, supermarkten (openingstijden!), openbaar vervoer, prijsniveau
- bijwerken van noodnummers & belangrijkste contacten in je mobiele telefoon
- regelen van lokale bankrekening, credit/debit card
- registreren bij medische voorzieningen: huisarts, tandarts, apotheek (check eventueel helpdesk van internationale ziektekostenverzekering of informeer bij andere expats)
- regelen van nieuw kenteken + verzekering voor meegenomen auto, buitenlands rijbewijs ophalen, lidmaatschap bij met ANWB vergelijkbare organisatie, uitzoeken van dichtstbijzijnde goede garage
- inschrijven bij plaatselijke kamer van koophandel
- opstarten van activiteiten eigen bedrijf
- inschrijven bij arbeidsbureaus (indien nog werkzoekend) & vacature bronnen raadplegen
- gebruik maken van relocation services als je wordt uitgezonden; ondersteuning bij settelen
- opties verkennen voor volgen van een taal- en cultuurcursus
- zorgen voor ziektekostenverzekering (indien nog niet geregeld vanuit NL)
- kennismaken met huisarts, tandarts, apotheek en uitzoeken bij welke kliniek/ziekenhuis je medische zorg kunt afnemen
Checklist wonen in het buitenland: taal en onderwijs bij emigratie, werk en lang verblijf
Checklist taal en onderwijs bij emigratie, werk en lang verblijf
Onderwijs en school bij wonen in het buitenland
- verdiepen in regelgeving omtrent leerplicht
- uitzoeken van schoolsysteem op je nieuwe woonlocatie: welke typen onderwijs worden er op je locatie aangeboden
- afwegingen maken rondom openbare of private school, internationaal onderwijs of lokaal onderwijs
- bezoeken van scholen als je een oriëntatietrip maakt
- informeren naar ervaring van voorkeursscholen met internationale leerlingen
- uitzoeken of je wel of niet Nederlandse les wilt stimuleren
- oriënteren op (aanvullend) digitaal onderwijs op afstand, bv. Nederlandse les; nadenken over manier waarop je deze lessen (thuis) aan je kinderen wilt aanbieden, rooster maken
- regelen van (internationale) schooldossiers bij huidige school
- gebruik maken van checklist bij kiezen een school of onderwijsorganisatie voor in het buitenland
Taal en cursussen bij wonen in het buitenland
- onderzoeken van de mogelijkheden voor het volgen van een taalcursus voor jezelf en eventuele kinderen; zowel voor vertrek als op je nieuwe woonbestemming
- uitzoeken van mogelijkheden om spelenderwijs al voor vertrek in aanraking te komen met taal & cultuur van nieuwe woonlocatie (tv, radio, film, boeken, eten, buitenlandse krant)
- starten met opbouwen van een netwerk op je nieuwe woonlocatie (andere expats, potentiële taaldocenten)
- oriënteren op cross-cultural trainingen
- gebruik maken van speciale voorbereidende lespaketten voor kinderen die gaan emigreren
Checklist wonen in het buitenland: aanpassing en cultuur bij emigratie, werk en lang verblijf
Checklist aanpassing aan cultuur en omgeving bij emigratie, werk en lang verblijf
Oriëntatie op wonen in het buitenland
- verdiepen in processen als culture shock en heimwee
- checken van scores van je nieuwe woonland op de diverse culturele dimensies (zie ook aanpassen aan cultuur en culture shock voorkomen)
- verdiepen in processen rondom 'third culture kids' als je voor langere tijd met kinderen naar het buitenland gaat
Gewenning aan wonen in het buitenland
- periodiek vastleggen van je gedachten en ervaringen; dat helpt bij zelfreflectie en om een gestage ontwikkeling te ontdekken
- blijven verdiepen in de cultuur van je nieuwe woonland; je Nederlandse karakter & gewoonten zeker de eerste tijd op de achtergrond houden accepteren dat verhuizen, emigreren en aanpassen een periode van stress met zich meebrengt
- investeren in nieuwe contacten met locals en andere emigranten
- ondernemen van leuke activiteiten, ontspannen
- continu vragen stellen en om hulp vragen
- extra monitoren van je kinderen, geef het goede voorbeeld en geef ook hen de tijd om te wennen en zich aan te passen
- regelmatig checken of je (niet-werkende) partner voldoende dagbesteding heeft en zo nee zoek samen naar oplossingen
- overwegen gebruik te maken van coachingsbureaus als je gewenningsproces langer duurt dan voorzien
Lokale en Nederlandse feestdagen in het buitenland
- nadenken over hoe je invulling wilt geven aan Nederlandse feestdagen en op welke manier je mee wilt doen aan lokale festiviteiten
Checklist wonen in het buitenland: netwerk en relaties bij emigratie, werk en lang verblijf
Checklist wonen in het buitenland: netwerk en relaties bij emigratie, werk en lang verblijf
Voor vertrek naar het buitenland
- doorlopend uitspreken van gedachten door alle bij het vertrek naar het buitenland betrokken personen; onderlinge afstemming
- betrekken van kinderen bij het beslissingsproces, zeker als zij al wat ouder zijn
- tijdig delen van de genomen beslissing tot vertrek met meest dierbaren
Afscheid nemen bij vertrek naar het buitenland
- heldere afspraken maken (voor vertrek) met achterblijvers hoe te handelen bij ziekte, overlijden
- achterblijvers uitnodigen mee te lezen en schrijven in persoonlijk emigratie blog of magazine
- tips checken rondom het organiseren van een afscheidsmoment
- afspraken maken omtrent het ontvangen van bezoek uit Nederland
back-up plan maken als je onverhoopt of acuut terug moet naar Nederland: bij wie kan je verblijven als je geen eigen woning meer hebt (of deze nog niet hebt)
Netwerk opstarten in het buitenland
- aanmelden bij Nederlandse/internationale/expat vereniging
- aanmelden sport- en/of hobby verenigingen (bekende en/of juist nieuwe activiteiten)
- energie stoppen in opbouwen van vriendschappelijke relaties met locals
- informeren naar ervaringen van anderen met huishoudelijke hulp, kinderopvang/oppas
- bezoeken van tourist information office en lokale bibliotheek voor eerste-oriëntatie-na-aankomst
- zoeken naar local die taal- en cultuurlessen geeft aan internationals; insight information in lokale gewoonten en tradities, lokaal perspectief en nuance
- aanmelden bij online social media kanalen en blogs/vlogs waar Nederlanders ervaringen delen
- onderhouden van contacten met familie en vrienden in Nederland (mix de berichten overwegend positief/neutraal/realistisch)
Relatie goed houden als je in het buitenland woont
- voor vertrek opstellen van sterkte/zwakte analyse per persoon en daar na vertrek regelmatig over sparren
- open en doorlopend blijven communiceren over verwachtingen, motivaties, twijfels
- tijd in blijven plannen met elkaar, hoe hectisch het soms ook zou kunnen zijn
- bouwen aan een gezamenlijk én individueel nieuw netwerk
Ontvangen van bezoek en op bezoek gaan bij wonen in het buitenland
- tijdig uitspreken van wederzijdse verwachtingen als mensen op bezoek komen
- heldere afspraken maken als je zelf op bezoek gaat in Nederland
Checklist wonen in het buitenland: gezondheid en veiligheid bij emigratie, werk en lang verblijf
Checklist gezondheid en veiligheid bij emigratie, werk en lang verblijf
Gezondheid, vaccinaties en medicijnen bij wonen in het buitenland
- tijdig checken van benodigde inentingen en regelen van vaccinatie-paspoort (alle gezinsleden)
- regelen van internationale verklaringen van medicijnen die je voor de eerste periode meeneemt (denk ook aan eventueel extra benodigde formulieren voor bijvoorbeeld opiaten); let op kan enkele weken tot meerdere maanden in beslag nemen!
- uitzoeken welke vergelijkbare medicijnen via welke instanties terplaatse beschikbaar zijn
- regelen van een basisvoorraad medicijnen voor de eerste tijd na aankomst
- checken van mogelijkheden voor voortgang van behandeling van bestaande aandoeningen
- vertrouwd maken met in je nieuwe woonland vaak voorkomende ziekten & hoe te handelen + blijf op de hoogte van gezondheidsadviezen
- verdiepen in lokale gezondheidszorg: ziekenhuizen, (huis)artsen, tandartsen, kraamzorg; informeer naar ervaringen van eerder geëmigreerde Nederlanders of buitenlanders, verdiep je in gangbare medische procedures & standaarden
- regelen van een laatste medische checkup door je vertrouwde arts in Nederland
- regelen van een laatste controle bij je vertrouwde tandarts in Nederland
- op laten stellen van een internationaal bruikbaar medisch dossier vanuit huisarts, tandarts, keuringsarts (bij medische keuring voor bijvoorbeeld visa of werk) en eventuele andere behandelende artsen; bij voorkeur in Engels en/of de op jouw bestemming gewenste taal
- voor vertrek doorspreken van hoe te handelen bij (ernstige) ziekte of overlijden van jezelf en gezinsleden, maar ook van achterblijvende familie, goede vrienden
- overwegen van het volgen van een EHBO cursus om je zelfredzaamheid te vergroten
- op de hoogte zijn van voorwaarden en procedures van je verzekeraar(s): hoe te handelen in urgente en/of noodsituaties, hoe te handelen bij medische issues, hoe schades in te dienen
- verdiepen in procedures rondom (plotseling) overlijden
Heimwee en cultuurschok bij bij wonen in het buitenland
- verdiepen in de diverse aspecten rondom heimwee en culture shock: bewust zijn van deze processen voorkomt het niet, maar geeft je tools hoe te handelen als het optreedt
- je instellen op een gewenningsperiode
- waar nodig of gewenst gebruik maken van coaching, counselling en relocation organisaties die ondersteunen bij stressvolle perioden voor, tijdens en na vertrek naar het buitenland
- regelmatig monitoren van gedachten en gevoelens bij je (niet-werkende?) partner
Veiligheid bij wonen in het buitenland
- verdiepen in de veiligheidssituatie van de omgeving waar je gaat wonen en/of werken
- informatie inwinnen over hoe te handelen in noodsituaties (oorlog, aardbeving, tyfoon, etc.)
- verdiepen in wat ambassades en consulaten wel en niet voor je kunnen doen
- jezelf op de hoogte houden van formele en informele adviezen rondom veiligheid, wel of niet te bezoeken regio's
- informatie inwinnen onder eerder geëmigreerde Nederlanders of buitenlanders hoe je op te stellen, hoe te handelen: laat je niet bangmaken, maar wees wel bewust
- periodiek bijwerken van je contactenlijst en lijst met noodnummers; regelmatig bespreken van de lijst en procedures met alle gezinsleden
- regelmatig checken van de staat van je (on)roerende goederen: checken van benodigde reparaties aan auto en eventueel technische aanpassingen i.v.m. eisen in je nieuwe woonland (als je een auto meeneemt); in originele staat terugbrengen van je huurwoning als je deze niet aanhoudt
Checklist Terugkeer na een lang verblijf in het buitenland of emigratie
- Planning
- Motieven
- Bestemming, woonlocatie & woonruimte
- Regelgeving
- Verhuizing
- Sociale voorzieningen, uitkeringen & toeslagen
- Belasting & fiscale zaken
- Werk, onderneming & vrijwilligerswerk
- Verzekeringen
- Visa & Documenten
- Praktische voorbereiding
- Onderwijs & taalcursus
- Cultuur & culture shock
- Gezondheid & Veiligheid
Planning
waar mogelijk tijdig starten met het voorbereiden van een terugkeer; beschouw het eigenlijk als een nieuw "vertrek voor langere tijd"
aandacht besteden aan alle aspecten rondom terugkeer; van werk tot onderwijs, van verzekering tot cultuur shock
al voor vertrek nadenken over manieren waarop je na terugkeer betrokken kunt blijven bij je voormalige woonland
Motieven
bij twijfel wel/niet terugkeren na een lang verblijf in het buitenland: voor alle terugkeerders in kaart brengen van hun motieven om wel (of niet) te willen terugkeren
bij een gevoel van onbehagen of heimwee: onderzoeksperiode instellen voordat je overhaast terugkeert; bespreken van je gevoelens met partner en/of ervaren buitenstaander (coach); realiseer je dat het missen van een "thuis"gevoel vaak niet gebonden is aan een woonlocatie of land
per persoon beschrijven van verwachtingen en persoonlijke doelen rondom en na terugkeer; hou er rekening mee dat de omstandigheden rondom de redenen waarom je (ooit) koos voor vertrek uit Nederland, niet erg veranderd zullen zijn
tijdig betrekken van alle betrokkenen rondom terugkeer; afhankelijk van gezinssamenstelling en leeftijden hoeft het niet vanzelfsprekend te zijn dat iedereen je wens deelt om terug te keren; soms keert ook niet het hele gezin terug naar Nederland
Bestemming, woonlocatie & woonruimte
heroriënteren op woonomgeving en -regio, mede afhankelijk van wat eventueel al voor je wordt geregeld door bijvoorbeeld je werkgever
overwegen van een ander terugkeer-land als je niet gebonden bent aan Nederland; een land dat wellicht beter aansluit bij je wensen omtrent leefklimaat, ruimte, kosten van levensonderhoud etc.
oriënteren op mogelijke overbruggingswoonruimte bij familie, vrienden, kennissen; maak deze periode niet te lang
overwegen van een (al dan niet tijdelijke) terugkeer naar een omgeving waarin veel expats wonen; zeker als je lang in het buitenland bent geweest
al vóór terugkeer contact leggen met verhuur- of verkoopmakelaars; ben je nog niet zeker van werk, woonregio, scholen etc. overweeg dan eerst te gaan huren
rekening houden met het feit dat je terugkeer uit het buitenland geen voorrangspositie oplevert bij woningbouwverenigingen of makelaars
tijdig contact leggen met huurders als je je woning in Nederland tijdelijk hebt onderverhuurd; duidelijke afspraken maken, rekening houdend met het huurcontract
Regelgeving
instellen op (soms) enige weerstand richting terugkeerders; zeker als je lang in het buitenland hebt gewoond staat niet iedereen welwillend tegenover terugkeerders die beroep doen op bijvoorbeeld sociale voorzieningen zonder premies te hebben afgedragen in de tijd dat ze in het buitenland woonden
opnieuw inscbrijven bij de Nederlandse gemeente waar je gaat wonen; o.a. nodig om je aan te kunnen melden voor de (verplichte) basiszorgverzekering. Je hebt hiervoor wel een bewijs nodig waar je gaat wonen (koopakte, huurcontract e.d.)
heb je de Nederlandse nationaliteit niet meer: tijdig starten met het onderzoeken van het proces om weer Nederlander te worden; doe dit voor ieder gezinslid tijdig want dit proces kan soms flink wat tijd en energie vergen
Verhuizing
kritisch keuzes maken welke spullen uit je (buitenlandse) inboedel ook na terugkeer een plek behouden (geef de rest bijvoorbeeld aan een goed doel)
checken van douane regelgeving: niet alles mag mee terug
gebruik maken van de verhuistips bij de Keuzehulp rondom Verhuizing bij lang verblijf in het buitenland
Sociale voorzieningen, uitkeringen & toeslagen
kennis updaten omtrent mogelijkheden, waar noodzakelijk, voor het aanvragen van (tijdelijke) uitkeringen; bijvoorbeeld om de eerste periode na terugkeer te overbruggen
voor terugkeer opbouwen van financiële reserves; het direct krijgen van een uitkering is, afhankelijk van je eerdere woonland, lang niet altijd mogelijk
opnieuw aanvragen van kinderbijslag, zorgtoeslag, huurtoeslag; daarmee dien je wel een nieuwe "binding" met Nederland aan te kunnen tonen
Belasting & fiscale zaken
voor terugkeer: afronden van belastingverplichtingen in het buitenland
na terugkeer: bij je eerstvolgende belastingaangifte opgeven van je in het buitenland bij elkaar gespaarde of belegde vermogen op; daarbij wordt o.a. gekeken naar het in het buitenland ontvangen salaris en/of andere inkomsten, plus de door jou in het buitenland betaalde belastingen -> het saldo daarvan kan in een aantal gevallen heffingsvrij naar Nederland worden overgeheven
afrekenen met eventuele openstaande Nederlandse belastingschulden; deze zullen bij terugkeer op je worden verhaald
Werk, onderneming & vrijwilligerswerk
tijdig -voor terugkeer- oriënteren op de arbeidsmarkt(kansen) in Nederland & starten met het benaderen van potentiële werkgevers; gebruik je bestaande netwerk
voordat je terugkeert: voldoende tijd besteden aan professioneel afscheid nemen bij je werkgever; reflecteer op persoonlijke ontwikkeling en documenteer vaardigheden, capaciteiten en talenten waar mogelijk
tijdig starten met nadenken over functieverwachtingen na terugkeer als je weer bij je (voormalig of uitzendende) werkgever aan de slag gaat; stel je in op tussentijds opgetreden veranderingen in je oude bedrijf
al voor terugkeer nadenken over de manier waarop alle terugkeerders invulling gaan geven aan hun leven na terugkeer: wie gaat werken, bijbaantjes, vrijwillligerswerkactiviteiten, etc.
overwegen -indien mogelijk- van een overbruggingsperiode: ga niet te snel weer aan de slag maar gun jezelf (en je gezin) tijd voor heroriëntatie en gewenning
ga je solliciteren, focus dan op resultaten en bereikte doelen in het buitenland, voorkom dat je verzandt in verhalen hoe avontuurlijk of exotisch het allemaal was; maak voor jezelf een helder verhaal over waarom je (ooit) vertrok en waarom je nu weer bent teruggekeerd; hou het positief
rekening houden met het feit dat, wanneer je terugkeert bij je (voormalig) werkgever, je in een andere positie terecht kan komen: het bedrijf en je collega's hebben zich uiteraard ook doorontwikkeld
Verzekeringen
na inschrijving bij de gemeente weer aanmelden bij een zorgverzekeraar voor de (verplichte) basiszorgverzekering
rekening houden met een mogelijk medisch acceptatieproces & aanvullende vragenlijsten als je je wilt aanmelden voor vrijwillige aanvullende ziektekostenverzekering
tijdig regelen van een doorlopende reis- en annuleringsverzekering
regelen van de diverse andere verzekeringen: van inboedel tot aansprakelijkheid, van WA verzekering (auto) tot ongevallen, en van woonhuis/opstal tot rechtsbijstand
Visa & Documenten
onderzoeken met welke status (nationaliteit, staatsburgerschap) je terugkeert naar Nederland en of je bijvoorbeeld een verblijfsvergunning of machtiging tot voorlopig verblijf nodig hebt
regelen van een bewijs van uitschrijving van het land waar je vertrekt (waar mogelijk)
regelen van registratie van je kinderen in Nederland, als dat nog niet eerder is gedaan
omzetten van in het buitenland behaalde rijbewijzen
legaliseren van internationale documenten (trouwaktes, geboorteaktes), certificaten en diploma's (van jezelf, van je kinderen)
Praktische voorbereiding
vóór terugkeer voldoende tijd en aandacht besteden aan het afscheid nemen van vrienden, kennissen, collega's; bewaak dat proces extra zorgvuldig als je terugkeert met kinderen (zie ook de tips bij de keuzehulp rondom vertrekken uit Nederland)
al voor terugkeer contact leggen met andere teruggekeerde expats; contact kan helpen bij het gewenningsproces
rekening houden met een fase van boosheid of verdriet van je kinderen rondom het "moeten terugkeren"; bereid hen gefaseerd voor op allerlei aspecten van Nederland en maak afspraken over contactmogelijkheden met vrienden die achterblijven
onderzoeken van activiteiten die je kinderen na terugkeer kunnen ondernemen die hen helpen bij het gewenningsproces; denk aan sport, verenigingen
Onderwijs & taalcursus
tijdig starten met het opvragen van internationale schooldossiers
(her)oriënteren op het Nederlandse schoolsysteem en, afhankelijk van keuzes rondom woonlocatie, voor al je kinderen passend vervolgonderwijs; leg waar mogelijk contact met scholen voor terugkeer
oriënteren op mogelijkheden voor het opnieuw leren, of aanvullen van je kennis omtrent, het Nederlands
zijn je kinderen meertalig: uitzoeken van manieren om hun kennis en vaardigheid van de andere talen dan Nederlands op peil te houden
rekening houden met een soms pittig aanpassingsproces van je kinderen op hun nieuwe school; systemen zijn anders dan gewend, omgang met docenten en leeftijdsgenoten is anders, etc.
indien mogelijk: zodanig inplannen van het terugkeermoment dat het logisch past in de schoolcarrière van je kind(eren)
uitzoeken of je kind eenmaal terug op school tijdelijk een schoolbuddy kan krijgen, die hem of haar (opnieuw) wegwijs maakt
bij studerende kinderen: ruim voor terugkeer naar Nederland starten met aanmeldprocessen, zoeken van woonruimte, studieverenigingen e.d.
Cultuur & culture shock
volgen van een culturele voorbereidingscursus als je lang uit Nederland weg bent geweest; Nederland zal veranderd zijn in de tijd dat je weg was
rekening houden met een gevoel van ontheemding of vervreemding; zelfs de voormalige eigen woonomgeving kan in de tussentijd flink veranderd zijn
rekening houden met het feit dat niet iedereen zal begrijpen dat het terugkeren uit het buitenland een flinke schok teweeg kan brengen, dat terugkeerders moeite kunnen hebben met zich opnieuw aanpassen
(opnieuw) verdiepen in de verschillende culture shock fasen; pas op dat je een niet te negatieve houding ten opzichte van Nederland aanneemt na een inspirerende tijd in het buitenland
instellen op het Flying Dutchman syndroom, bij jezelf of bij je kinderen (zie de Keuzehulp Cultuur & culture shock voor uitleg)
hulp vragen bij het opnieuw wennen aan Nederland en verdiepen in de factoren die van invloed zijn op dit gewenningsproces
rekening houden met het feit dat vooral voor jonge kinderen "Nederland" net zo vreemd is
Gezondheid & Veiligheid
regelen van internationale medische dossiers (huisarts, kliniek, ziekenhuis, tandarts), nog vóór vertrek
na terugkeer regelen van een medische check-up van alle gezinsleden; idem tandarts
aanmelden bij huisarts en tandarts in je nieuwe woonregio; informeer naar eventuele wachtlijsten en recente ontwikkelingen
Checklist wonen in het buitenland en voorbereiden op emigratie en lang verblijf
