Checklist en voorbereiding op wonen in het buitenland of emigratie

 Ervaringen bijhouden

 emigratie dagboek / blog / website starten (tip: maak gratis persoonlijk blogmagazine op JoHo's platform World Supporter)

• voor het vastleggen van hetgeen je meemaakt
• als naslag document in tijden van heimwee
• voor kennisoverdracht aan toekomstige emigranten
• kies een platform met voldoende bereik en waar andere emigranten actief zijn
• nuttig in het oriëntatie- en regelproces maar ook leuk om later op terug te kijken
• maak af en toe een backup

 probeer het moment terug te halen waarop je voor het allereerst na begon te denken over de droom van een lang verblijf in het buitenland. Schrijf dat moment op en bewaar het.

 Motieven

 stel het hoofddoel voor jou (+ evt. partner en evt. kinderen) van het lange verblijf in het buitenland c.q. de emigratie vast: wat wil je er in de kern mee bereiken?

 alle onderliggende motieven voor jou (+ evt. partner en evt. kinderen) in kaart brengen om wel of niet te emigreren in kaart brengen

  geef aan al je vertrek-motieven een waarde en rangschik je motieven naar die waardes

 zelfinzicht vergroten: breng tevens je competenties (+partner) in kaart, sterke en minder sterke karaktereigenschappen, mogelijke (persoonlijke) struikelblokken tijdens het emigratieproces, doe een test omtrent interculturele communicatievaardigheden

 inplannen van bezoek aan emigratie beurzen of themadagen

 abonnement nemen op emigratie magazines en nieuwsbrieven

 aanmelden bij emigratie fora

 persoonlijke score checken op de lijst met kernvoorwaarden om een emigratie te laten slagen

 checken van de aandachtspunten om te achterhalen welk type emigrant je bent/jullie zijn

 Oriëntatie op bestemming(en) of woonregio's

 starten met oriëntatie op mogelijke bestemmingen, voor- & tegens op een rij zetten

 doorspitten van guide books, websites, tv programma's, online communities

 uitzoeken van push en pull factoren van deze bestemmingen

 checken of er speciale migranten(vestigings)programma's en zo ja wat houdt dit in

 verdiepen in immigratiebeleid van de voorkeursbestemmingen; speciale regelingen, voordelen, belemmeringen

 verdiepen in taal & cultuur; in welke mate is een vloeiende beheersing van bijvoorbeeld de taal op bestemming noodzakelijk (en haalbaar?) om er te leven en werken

 verdiepen in achterliggende bestemmingscontext als gezondheidszorg, veiligheid en criminaliteit

 contact leggen met expats die al terplekke wonen en werken; checken of ze openstaan voor het beantwoorden van vragen

Tips:

• gebruik de voorbeelden van push en pull factoren
• gebruik de checklist hoe vorm je je een beeld van het leven in je mogelijke nieuwe woonomgeving

 Periodieke meetings

 inplannen van regelmatig overleg met alle mede-emigranten (c.q. gezinsleden)

 samen bekijken en bespreken van de opties, voor- en nadelen, haalbaarheden

 bespreekbaar maken van de plannen; met respect voor positieve en negatieve gevoelens van anderen: liever niet bagatelliseren of onderdrukken of romantiseren

Tips:

• leg e.e.a. zoveel mogelijk schriftelijk vast (nuttig gedurende het proces en leuk om later op terug te kijken)
• betrek (zeker je oudere) kinderen tijdig in het oriëntatieproces; je jongere kinderen zodra de kernbeslissing is genomen
• gebruik de checklists voor emigreren met kinderen

 Taakplanning

 emigratie plan van aanpak maken

Tips

• gebruik de checklists en maak subtaken per item + een prioriteitstelling
• beschrijf duidelijk wie wat doet + evt. deadlines; betrek daarin zo veel mogelijk alle gezinsleden
• hou het wel flexibel; je taakplanning is een richtlijn waar je ongetwijfeld ook van af zal wijken afhankelijk van ontwikkelingen en nieuwe inzichten

 Oriëntatietrip

 optie onderzoeken van een oriëntatietrip (verkenningstrips)

Tips

• toeristische locaties: plan deze bij voorkeur in een laagseizoen
• maak veel foto's en aantekeningen tijdens de trip
• gebruik de checklist met aandachtspunten bij het maken van een oriëntatiereis

 Begroting

 overzicht maken van te verwachten uitgaven rondom de emigratie zelf

 overzicht maken van te verwachten inkomsten en dagelijkse woon- en leefkosten in je nieuwe thuisland

Tips

• gebruik de tips en voorbeelden van te verwachten kosten

 Kernbeslissing

 afweging maken van inkomsten vs. eenmalige (emigratie) kosten en terugkerende woon- en leefkosten

 afweging maken van visumkansen

 afweging maken rondom het vinden van werk, passend onderwijs, kinderopvang en dagbesteding partner

 emotionele afweging maken, met aandacht voor taal & cultuur, heimwee, missen van familie

 afweging maken van alle gezinsleden benoemde voor- en nadelen

 in kaart brengen wat geregeld/helderder moet worden om een definitieve go/no-go te kunnen geven

 maken van een positief, neutraal en negatief scenario + plan van aanpak / gevolgen / "exit-strategie" in alle scenario's

 beslissing nemen: go / no-go

 Vertrekperiode

 bepalen van een haalbaar vertrekmoment

 lijst met factoren maken die invloed hebben op vertrekmoment

• denk o.a. aan koop/verkoop woning, werkgever(s), scholing, tariefstelling vliegtickets, visa, procedures rondom inentingen/gezondheid (zie elders), tijd voor afronding takenlijst, ruimte voor afscheid

 Buitenstaander & sparringpartner

 regelen van een sparringpartner die je betrekt bij voorbereiding & die proces bewaakt

 shortlist maken, op basis van voorkeur, gesprekken aangaan op volgorde van voorkeur

 contact leggen met iemand die je goed vertrouwt,  kritisch genoeg is, kan motiveren en tegengas durft te geven

 deze persoon formeel machtigen als "zaakbehartiger"; bv. documenten voor je regelen na emigratie, belastingdienst

 Beslissing delen

 beslissing delen met je directe kring: mensen die het dichtst bij je staan

Tips

• geef ruimte aan allerlei soorten reacties en emoties
• ga jezelf niet verdedigen
• overweeg om een centraal informatiemoment te organiseren
• gebruik de lijst met tips hoe je omgaat met mogelijk negatieve reacties van anderen

Tip

• Spits de checklists toe op jouw persoonlijke situatie door online aantekeningen te maken.
• Maak een printje van alle Lang verblijf buitenland & Emigratie Checklists, markeer gedane zaken en voeg handmatig persoonlijke to do's toe.
• Maak optimaal gebruik van de Lang verblijf buitenland & Emigratie Checklists! Gebruik hiervoor bijvoorbeeld de "Checklists Lang verblijf buitenland en emigratie pagina  als navigatie-instrument.

 Oriëntatie

 uitzoeken of er verdragen zijn gesloten tussen Nederland en je nieuwe woonland (denk aan sociale zekerheid, uitkeringen; zie ook Checklist Sociale voorzieningen)

 basiskennis opdoen over de in je nieuwe woonland geldende wetten & regels (schaf bijvoorbeeld een landspecifiek handboek aan als dat verkrijgbaar is)

 verdiepen in gedrag, gewoonten en cultuur, respect voor autoriteiten, aan- en verkoop van onroerend goed, welke goederen mag je wel en niet importeren, etc.

 juridische geldigheid uitzoeken van contracten en akten die je in Nederland had (testament, euthanasie verklaring, samenlevingscontract, donorcodicil etc.)

 verdiepen in regelingen voor het wel of niet mogen meenemen van Nederlandse uitkeringen

 verdiepen in de sociale voorzieningen ("social security") in je nieuwe woonland (ziekte, uitkeringen, arbeidsongeschiktheid, gezondheidszorg, toeslagen)

 kennis opdoen of verdiepen over wet- en regelgeving omtrent trouwen, scheiden, ziek zijn, overlijden of kinderen krijgen in het buitenland

 procedures uitzoeken rondom uitschrijven auto in Nederland en importeren+inschrijven op je nieuwe woonbestemming, wegenbelasting, kentekenplaten, parkeervergunning, overzetten rijbewijs (opnieuw examen?), lokale verkeersregels etc.

 kennis opdoen over behoud of verlies van Nederlandse nationaliteit, tijdig verlengen van paspoort, stemmen in het buitenland

 Uitschrijven

 aandachtspunten lezen omtrent uitschrijven uit de Basisregistratie Personen

 tijdig uitschrijven bij je woongemeente: 1 tot 5 dagen voor vertrek uit Nederland

 afmelden kenteken auto (Rijksdienst voor wegverkeer) en verrekenen motorrijtuigenbelasting

 Sociale voorzieningen

 checken of je recht op Nederlandse volksverzekeringen gaat vervallen, of dat je juist verplicht verzekerd blijft voor deze verzekeringen

 uitzoeken welke sociale voorzieningen er in je nieuwe woon- & werkland zijn (werkloosheid, ziekte, arbeidsongeschiktheid, pensioenopbouw, nabestaanden/wezen uitkeringen)

 checken of je nieuwe woonland een socialezekerheidsverdrag heeft met Nederland; zo ja uitzoeken wat dat verdrag inhoudt (werkloosheid, ziekte, arbeidsongeschiktheid)

 advies vragen aan JoHo over bijverzekermogelijkheden (ongevallen, arbeidsongeschiktheid); lees de voorwaarden omtrent eventuele uitsluitingen

 Toeslagen & uitkeringen

 verdiepen in de Wet Beperking Export Uitkeringen (Wet BEU) als die van toepassing is tussen Nederland en je nieuwe woonland

 uitzoeken of je recht houdt op toeslagen en uitkeringen (zeker als je nog economisch verbonden blijft met Nederland, via werk of uitkering)

 tijdig stopzetten toeslagen als je al weet dat het recht daarop gaat vervallen (zorg, huur, kinderopvang); voorkom latere terugvorderingen

 advies vragen aan JoHo over de gevolgen voor je AOW opbouw c.q. uitkering

 uitzoeken of je je bestaande pensioenregeling over kan dragen aan een buitenlandse verzekeraar (voor- en nadelen)

 advies vragen aan JoHo over de gevolgen voor je pensioen opbouw en of je eventueel aanvullend pensioen moet opbouwen  

 uitzoeken wat de gevolgen zijn voor nabestaanden en wezenuitkeringen; advies vragen aan JoHo over vrijwillig verzekeren

 uitzoeken binnen welke voorwaarden je naar het buitenland mag als je een WW of bijstandsuitkering ontvangt

 tijdig aanvragen van je AOW pensioen vanuit het buitenland (1 jaar voor je pensioenleeftijd)

 opgeven van toekomstig correspondentie-adres bij relevante instanties

 Baan in Nederland

 checken van je opzegtermijn

 aankondigen van je opzegging / verhuizing naar het buitenland

 overdrachtsdossier maken voor de collega's die je werk gaan overnemen c.q. voor je leidinggevende

 feedback / getuigschrift / referentie op social media vragen van je werkgever (bij voorkeur Engelstalig, of zelf laten vertalen

 Werk vinden

 inschatting maken van het minimum salaris dat nodig is om te kunnen leven met je gezin, aan de hand van opgestelde overall budget

 checken van visumvereisten en -procedures voor (on)mogelijkheden voor het verkrijgen van werkvisa

 mogelijke activiteiten in je nieuwe thuisland in kaart brengen; voor jezelf, je partner en eventuele kinderen

 bepalen met welke activiteit(en) je inkomsten gaat genereren: eigen bedrijf, (expat) baan, pensioen

 uitzoeken met welke competenties en werkzaamheden je vanuit je nieuwe woonland ook werk op afstand kunt verrichten, voor opdrachtgevers in Nederland of elders op de wereld

 overwegen van vrijwilligerswerk: als opstap, gewenning, kans op netwerken of als extra community bijdrage

 bekijken van vacatures en potentiële werkgevers via de JoHo organisatieprofielen (voor baan of vrijwilligersjob)

 Uitgezonden worden

 checken van expatbeleid huidige werkgever (als je wordt uitgezonden)

 verdiepen in de diverse contractvormen die er zijn als je wordt uitgezonden

 gebruik maken van de Checklist Aandachstpunten als je in gesprek gaat met je werkgever (zie Topic pagina of Crossroads)

 gebruik maken van de Checklist Mogelijke ondersteuning door je werkgever (zie Topic pagina of Crossroads)

 Bedrijf of project starten

 uitzoeken van back-up werkmogelijkheden voor de opstart/beginfase

 opstarten van netwerken in je nieuwe bedrijfsomgeving

 maken van een persoonlijke analyse (competenties en vaardigheden van jezelf en partner)

 maken van marktanalyse, SWOT analyse en opstellen van bedrijfsplan

 advies inwinnen van een gespecialiseerd juridisch adviseur omtrent lokale / landelijke regelgeving in je nieuwe woon- & werkland

 je verdiepen in (lokale) verzekeringen voor bedrijfsaansprakelijkheid

 gebruik maken van de Checklist Marktverkenning bij het starten van een eigen bedrijf (zie Topic pagina of Crossroads)

 gebruik maken van de Extra aandachtspunten als je wilt ondernemen in een ontwikkelingsland (zie Topic pagina of Crossroads)

 Bedrijf in NL beëindigen

 inventariseren bij KvK wat actiepunten zijn als je je bedrijf gaat beëindigen (o.a. formele uitschrijving)

 fiscale afrekening in orde maken met Belastingdienst in Nederland

 betalen van inkomstenbelasting over eventuele verkoopwinst (of stakingswinst) van je bedrijf: verschil tussen boekwaarde en werkelijke waarde op moment van beëindiging

 betalen van belasting over eventuele opgebouwde oudedagsreserve, lijfrente, pensioen, aanmerkelijk belang

 betalen van vennootschapsbelasting (in het geval van bv)

 juridische beëindiging (liquideren) regelen van je bedrijf (o.a. bestuur ontmantelen)

 crediteurenlijst opstellen en betalingen verrichten

 debiteurenlijst opstellen en openstaande facturen innen

 afspraken maken wat je met openstaande voorraden en inventaris doet

 Voorbereiden

 uitzoeken van mogelijkheden voor extra trainingen, aanleren van nieuwe vaardigheden, wennen aan werktaal & -cultuur

 advies vragen aan een verzekeringsexpert over internationaal pensioen en/of extra pensioenvoorzieningen

 gebruik maken van de Tips om een goede start te maken in je nieuwe werkomgeving (zie Topic pagina of Crossroads)

 gebruik maken van de Tips hoe je je kunt oriënteren op een nieuwe werkomgeving (zie Topic pagina of Crossroads)

 gebruik maken van de Checklist diploma-waardering en opstellen internationaal CV (zie Topic pagina of Crossroads)

 Oriëntatie

 uitzoeken of een "bekende buitenstaander" je kan ondersteunen bij het praktische regelwerk (dubbelchecken)

 uitzoeken van vervoersopties naar nieuwe woonland; autohuur, vliegtickets, regelen van ophaalservice vanaf het vliegveld

 regelen van een goede regiokaart/wegenkaart/stadsplattegrond van je nieuwe woonplek & omgeving

 benaderen van alle relevante instanties, verenigingen, abonnementen, leveranciers etc. en vraag om bevestiging van opzegging (vaak een tijdrovende klus!); maak gebruik van de Keuzehulp voor een (lange) overzichtslijst

 voor vertrek al oriënteren op openbaar vervoer, verbindingen van en naar je nieuwe woonlocatie, taxi services etc.

 uitzoeken van service & onderhoudsmogelijkheden ter plaatse als je een eigen auto meeneemt

 informeren naar mogelijkheden voor huishoudelijke hulp; vraag ervaringen andere expats

 regelen van een lokaal postadres (hotel/tijdelijk adres) totdat definitieve woonplek bekend is

 van alle mee-emigrerende gezinsleden voldoende recente pasfoto´s laten maken

 lijst maken van alle instanties en organisaties die je op de hoogte moet brengen van je aanstaande vertrek naar het buitenland

 Voorbereiding van kinderen

 gebruik maken van beschikbare werkboeken emigratie speciaal gericht op kinderen

 kinderen gefaseerd afscheid laten nemen van vertrouwde omgeving en tegelijkertijd alvast laten wennen aan nieuwe omgeving

 oriënteren op mogelijkheden voor kinderopvang en oppas

 inplannen van extra taallessen

 (digitaal) eerste contacten leggen met nieuwe school, waar haalbaar al vóór vertrek

 Financiële middelen

 regelen van voldoende contanten, cheques en saldi op je (internationale) betaalrekeningen om de eerste periode door te komen

 Laatste week voor vertrek

 laatste spullen retourneren aan rechtmatige eigenaren; denk bv. aan bibliotheekboeken

 wegbrengen of op laten halen laatste grofvuil, milieubox

 verhuisdatum delen met o.a. buren en omwonenden (i.v.m. overlast en/of afscheid nemen)

 inkopen doen voor laatste dagen en verhuisdag

 plek vrijmaken/afzetten voor verhuiswagen (middag vantevoren)

 voorwaarden en procedure doornemen omtrent melden schade tijdens verhuizing

 uitschrijven bij gemeente: 1 tot 5 dagen voor vertrek uit Nederland

 afmelden kenteken auto (Rijksdienst voor wegverkeer) en verrekenen motorrijtuigenbelasting

 voorwaarden en procedure doornemen omtrent vervoer van je huisdier (zie Keuzehulp en Checklist elders)

 Woning

 afgeven huissleutels als je huurwoning hebt (corporatie, nieuwe onderhuurders, vertrouwenspersoon/zaakwaarnemer); denk ook aan bij derden ondergebrachte sleutels

 opnemen meterstanden voor eindafrekening

 beëindigen van nutsvoorzieningen (gas, water, electra)

 laatste afspraken maken met huurders en/of zaakwaarnemer als je je huis aanhoudt en onderverhuurt (denk ook aan meterstanden)

 afspraken maken over ophalen laatste spullen en vuilnis

 definitief afsluiten van de woning (deuren, ramen, kranen, achterblijvende apparatuur)

 Verhuisdag

 tijd inplannen voor uitzoeken en (zelf) inpakken + evt. schoonmaken & drogen van bepaalde goederen

 herbevestigen van de verhuisdag-datum met je verhuizer ong. een week vooraf, om verrassingen te voorkomen

 regelen van opvang voor je kinderen

 zorgen voor een goed vindbare afgeschermde plek voor belangrijke spullen & documenten, zodat deze niet ongewenst te vroeg meeverhuizen (belangrijke documenten, sleutels, medicijnen e.d.)

 regelen van voldoende drank & maaltijden op de verhuisdag

 regelen van voldoende ruimte voor verhuiswagen op de verhuisdag

 bespreken van extra aandachtspunten met de coördinator aan het begin van de verhuisdag

 checken en dubbelchecken van alle ruimtes voordat de verhuizer weg is

 nogmaals doornemen van de aandachtspunten voor vertrek rondom vervoer, eten en drinken wanneer je je huisdier per vliegtuig meeneemt

 Voor vertrek

 doorlopend uitspreken van gedachten door alle bij het vertrek naar het buitenland betrokken personen; onderlinge afstemming

 betrekken van kinderen bij het beslissingsproces, zeker als zij al wat ouder zijn

 tijdig delen van de genomen beslissing tot vertrek met meest dierbaren

 Afscheid nemen

 heldere afspraken maken (voor vertrek) met achterblijvers hoe te handelen bij ziekte, overlijden

 achterblijvers uitnodigen mee te lezen en schrijven in persoonlijk emigratie blog of magazine

 tips checken rondom het Organiseren van een afscheidsmoment

 afspraken maken omtrent het ontvangen van bezoek uit Nederland

 back-up plan maken als je onverhoopt of acuut terug moet naar Nederland: bij wie kan je verblijven als je geen eigen woning meer hebt (of deze nog niet hebt)

 Netwerk opstarten

 aanmelden bij Nederlandse/internationale/expat vereniging

 aanmelden sport- en/of hobby verenigingen (bekende en/of juist nieuwe activiteiten)

 energie stoppen in opbouwen van vriendschappelijke relaties met locals

 informeren naar ervaringen van anderen met huishoudelijke hulp, kinderopvang/oppas

 bezoeken van tourist information office en lokale bibliotheek voor eerste-oriëntatie-na-aankomst

 zoeken naar local die taal- en cultuurlessen geeft aan internationals; insight information in lokale gewoonten en tradities, lokaal perspectief en nuance

 aanmelden bij online social media kanalen en blogs/vlogs waar Nederlanders ervaringen delen

 onderhouden van contacten met familie en vrienden in Nederland (mix de berichten overwegend positief/neutraal/realistisch)

 Relatie goed houden

 voor vertrek opstellen van sterkte/zwakte analyse per persoon en daar na vertrek regelmatig over sparren

 open en doorlopend blijven communiceren over verwachtingen, motivaties, twijfels

 tijd in blijven plannen met elkaar, hoe hectisch het soms ook zou kunnen zijn

 bouwen aan een gezamenlijk én individueel nieuw netwerk

 Ontvangen van bezoek en op bezoek gaan

 tijdig uitspreken van wederzijdse verwachtingen als mensen op bezoek komen

 heldere afspraken maken als je zelf op bezoek gaat in Nederland

 Planning

 waar mogelijk tijdig starten met het voorbereiden van een terugkeer; beschouw het eigenlijk als een nieuw "vertrek voor langere tijd"

 aandacht besteden aan alle aspecten rondom terugkeer; van werk tot onderwijs, van verzekering tot cultuur shock

 al voor vertrek nadenken over manieren waarop je na terugkeer betrokken kunt blijven bij je voormalige woonland

 Motieven

 bij twijfel wel/niet terugkeren na een lang verblijf in het buitenland: voor alle terugkeerders in kaart brengen van hun motieven om wel (of niet) te willen terugkeren

 bij een gevoel van onbehagen of heimwee: onderzoeksperiode instellen voordat je overhaast terugkeert; bespreken van je gevoelens met partner en/of ervaren buitenstaander (coach); realiseer je dat het missen van een "thuis"gevoel vaak niet gebonden is aan een woonlocatie of land

 per persoon beschrijven van verwachtingen en persoonlijke doelen rondom en na terugkeer; hou er rekening mee dat de omstandigheden rondom de redenen waarom je (ooit) koos voor vertrek uit Nederland, niet erg veranderd zullen zijn

 tijdig betrekken van alle betrokkenen rondom terugkeer; afhankelijk van gezinssamenstelling en leeftijden hoeft het niet vanzelfsprekend te zijn dat iedereen je wens deelt om terug te keren; soms keert ook niet het hele gezin terug naar Nederland

 Bestemming, woonlocatie & woonruimte

 heroriënteren op woonomgeving en -regio, mede afhankelijk van wat eventueel al voor je wordt geregeld door bijvoorbeeld je werkgever

 overwegen van een ander terugkeer-land als je niet gebonden bent aan Nederland; een land dat wellicht beter aansluit bij je wensen omtrent leefklimaat, ruimte, kosten van levensonderhoud etc.

 oriënteren op mogelijke overbruggingswoonruimte bij familie, vrienden, kennissen; maak deze periode niet te lang

 overwegen van een (al dan niet tijdelijke) terugkeer naar een omgeving waarin veel expats wonen; zeker als je lang in het buitenland bent geweest

 al vóór terugkeer contact leggen met verhuur- of verkoopmakelaars; ben je nog niet zeker van werk, woonregio, scholen etc. overweeg dan eerst te gaan huren

 rekening houden met het feit dat je terugkeer uit het buitenland geen voorrangspositie oplevert bij woningbouwverenigingen of makelaars

 tijdig contact leggen met huurders als je je woning in Nederland tijdelijk hebt onderverhuurd; duidelijke afspraken maken, rekening houdend met het huurcontract

 Regelgeving

 instellen op (soms) enige weerstand richting terugkeerders; zeker als je lang in het buitenland hebt gewoond staat niet iedereen welwillend tegenover terugkeerders die beroep doen op bijvoorbeeld sociale voorzieningen zonder premies te hebben afgedragen in de tijd dat ze in het buitenland woonden

 opnieuw inscbrijven bij de Nederlandse gemeente waar je gaat wonen; o.a. nodig om je aan te kunnen melden voor de (verplichte) basiszorgverzekering. Je hebt hiervoor wel een bewijs nodig waar je gaat wonen (koopakte, huurcontract e.d.)

 heb je de Nederlandse nationaliteit niet meer: tijdig starten met het onderzoeken van het proces om weer Nederlander te worden; doe dit voor ieder gezinslid tijdig want dit proces kan soms flink wat tijd en energie vergen

 Verhuizing

 kritisch keuzes maken welke spullen uit je (buitenlandse) inboedel ook na terugkeer een plek behouden (geef de rest bijvoorbeeld aan een goed doel)

 checken van douane regelgeving: niet alles mag mee terug

 gebruik maken van de verhuistips bij de Keuzehulp rondom Verhuizing bij lang verblijf in het buitenland

 Sociale voorzieningen, uitkeringen & toeslagen

 kennis updaten omtrent mogelijkheden, waar noodzakelijk, voor het aanvragen van (tijdelijke) uitkeringen; bijvoorbeeld om de eerste periode na terugkeer te overbruggen

 voor terugkeer opbouwen van financiële reserves; het direct krijgen van een uitkering is, afhankelijk van je eerdere woonland, lang niet altijd mogelijk

 opnieuw aanvragen van kinderbijslag, zorgtoeslag, huurtoeslag; daarmee dien je wel een nieuwe "binding" met Nederland aan te kunnen tonen

 Belasting & fiscale zaken

 voor terugkeer: afronden van belastingverplichtingen in het buitenland

 na terugkeer: bij je eerstvolgende belastingaangifte opgeven van je in het buitenland bij elkaar gespaarde of belegde vermogen op; daarbij wordt o.a. gekeken naar het in het buitenland ontvangen salaris en/of andere inkomsten, plus de door jou in het buitenland betaalde belastingen -> het saldo daarvan kan in een aantal gevallen heffingsvrij naar Nederland worden overgeheven

 afrekenen met eventuele openstaande Nederlandse belastingschulden; deze zullen bij terugkeer op je worden verhaald

 Werk, onderneming & vrijwilligerswerk

 tijdig -voor terugkeer- oriënteren op de arbeidsmarkt(kansen) in Nederland & starten met het benaderen van potentiële werkgevers; gebruik je bestaande netwerk

 voordat je terugkeert: voldoende tijd besteden aan professioneel afscheid nemen bij je werkgever; reflecteer op persoonlijke ontwikkeling en documenteer vaardigheden, capaciteiten en talenten waar mogelijk

 tijdig starten met nadenken over functieverwachtingen na terugkeer als je weer bij je (voormalig of uitzendende) werkgever aan de slag gaat; stel je in op tussentijds opgetreden veranderingen in je oude bedrijf

 al voor terugkeer nadenken over de manier waarop alle terugkeerders invulling gaan geven aan hun leven na terugkeer: wie gaat werken, bijbaantjes, vrijwillligerswerkactiviteiten, etc.

 overwegen -indien mogelijk- van een overbruggingsperiode: ga niet te snel weer aan de slag maar gun jezelf (en je gezin) tijd voor heroriëntatie en gewenning

 ga je solliciteren, focus dan op resultaten en bereikte doelen in het buitenland, voorkom dat je verzandt in verhalen hoe avontuurlijk of exotisch het allemaal was; maak voor jezelf een helder verhaal over waarom je (ooit) vertrok en waarom je nu weer bent teruggekeerd; hou het positief

 rekening houden met het feit dat, wanneer je terugkeert bij je (voormalig) werkgever, je in een andere positie terecht kan komen: het bedrijf en je collega's hebben zich uiteraard ook doorontwikkeld

 Verzekeringen

 na inschrijving bij de gemeente weer aanmelden bij een zorgverzekeraar voor de (verplichte) basiszorgverzekering

 rekening houden met een mogelijk medisch acceptatieproces & aanvullende vragenlijsten als je je wilt aanmelden voor vrijwillige aanvullende ziektekostenverzekering

 tijdig regelen van een doorlopende reis- en annuleringsverzekering

 regelen van de diverse andere verzekeringen: van inboedel tot aansprakelijkheid, van WA verzekering (auto) tot ongevallen, en van woonhuis/opstal tot rechtsbijstand

 Visa & Documenten

 onderzoeken met welke status (nationaliteit, staatsburgerschap) je terugkeert naar Nederland en of je bijvoorbeeld een verblijfsvergunning of machtiging tot voorlopig verblijf nodig hebt

 regelen van een bewijs van uitschrijving van het land waar je vertrekt (waar mogelijk)

 regelen van registratie van je kinderen in Nederland, als dat nog niet eerder is gedaan

 omzetten van in het buitenland behaalde rijbewijzen

 legaliseren van internationale documenten (trouwaktes, geboorteaktes), certificaten en diploma's (van jezelf, van je kinderen)

 Praktische voorbereiding

 vóór terugkeer voldoende tijd en aandacht besteden aan het afscheid nemen van vrienden, kennissen, collega's; bewaak dat proces extra zorgvuldig als je terugkeert met kinderen (zie ook de tips bij de keuzehulp rondom vertrekken uit Nederland)

 al voor terugkeer contact leggen met andere teruggekeerde expats; contact kan helpen bij het gewenningsproces

 rekening houden met een fase van boosheid of verdriet van je kinderen rondom het "moeten terugkeren"; bereid hen gefaseerd voor op allerlei aspecten van Nederland en maak afspraken over contactmogelijkheden met vrienden die achterblijven

 onderzoeken van activiteiten die je kinderen na terugkeer kunnen ondernemen die hen helpen bij het gewenningsproces; denk aan sport, verenigingen

 Onderwijs & taalcursus

 tijdig starten met het opvragen van internationale schooldossiers

 (her)oriënteren op het Nederlandse schoolsysteem en, afhankelijk van keuzes rondom woonlocatie, voor al je kinderen passend vervolgonderwijs; leg waar mogelijk contact met scholen voor terugkeer

 oriënteren op mogelijkheden voor het opnieuw leren, of aanvullen van je kennis omtrent, het Nederlands

 zijn je kinderen meertalig: uitzoeken van manieren om hun kennis en vaardigheid van de andere talen dan Nederlands op peil te houden

 rekening houden met een soms pittig aanpassingsproces van je kinderen op hun nieuwe school; systemen zijn anders dan gewend, omgang met docenten en leeftijdsgenoten is anders, etc.

 indien mogelijk: zodanig inplannen van het terugkeermoment dat het logisch past in de schoolcarrière van je kind(eren)

 uitzoeken of je kind eenmaal terug op school tijdelijk een schoolbuddy kan krijgen, die hem of haar (opnieuw) wegwijs maakt

 bij studerende kinderen: ruim voor terugkeer naar Nederland starten met aanmeldprocessen, zoeken van woonruimte, studieverenigingen e.d.

 Cultuur & culture shock

 volgen van een culturele voorbereidingscursus als je lang uit Nederland weg bent geweest; Nederland zal veranderd zijn in de tijd dat je weg was

 rekening houden met een gevoel van ontheemding of vervreemding; zelfs de voormalige eigen woonomgeving kan in de tussentijd flink veranderd zijn

 rekening houden met het feit dat niet iedereen zal begrijpen dat het terugkeren uit het buitenland een flinke schok teweeg kan brengen, dat terugkeerders moeite kunnen hebben met zich opnieuw aanpassen

 (opnieuw) verdiepen in de verschillende culture shock fasen; pas op dat je een niet te negatieve houding ten opzichte van Nederland aanneemt na een inspirerende tijd in het buitenland

 instellen op het Flying Dutchman syndroom, bij jezelf of bij je kinderen (zie de Keuzehulp Cultuur & culture shock voor uitleg)

 hulp vragen bij het opnieuw wennen aan Nederland en verdiepen in de factoren die van invloed zijn op dit gewenningsproces

 rekening houden met het feit dat vooral voor jonge kinderen "Nederland" net zo vreemd is

 Gezondheid & Veiligheid

 regelen van internationale medische dossiers (huisarts, kliniek, ziekenhuis, tandarts), nog vóór vertrek

 na terugkeer regelen van een medische check-up van alle gezinsleden; idem tandarts

 aanmelden bij huisarts en tandarts in je nieuwe woonregio; informeer naar eventuele wachtlijsten en recente ontwikkelingen