Vragen en antwoorden over het uitvoeren en verzekeren van medische werkzaamheden in het buitenland als vrijwilliger, stagiair of medewerker

Welk medisch werk voer je uit als vrijwilliger, stagiair of medewerker in het buitenland en in hoeverre is dat toegestaan of te verzekeren?

• In de praktijk verschilt het per land en instelling welke handelingen er wel en niet van je gevraagd worden, en welke handelingen wel en niet zijn toegestaan volgens de lokale regelgeving. Daarnaast kan het ook voorkomen, bijvoorbeeld in noodsituaties, dat je handelingen verricht die misschien niet zijn toegestaan, maar waarbij je je moreel verplicht voelde om toch handelend op te treden.
• Instellingen en organisaties waarvoor je aan het werk bent, zullen zich in het algemeen tot op bepaalde hoogte verzekerd hebben tegen risico’s, waaronder ongelukken veroorzaakt door, of onder het personeel. Daarnaast kan je ook zelf zorgen dat je tot op zekere hoogte verzekerd blijft tijdens je werkzaamheden.
• De meest verzekeringen geven daarbij aan dat je handelingen alleen gedekt zijn als ze vallen binnen de richtlijnen die zijn opgesteld voor jouw beroepsgroep, functie of opleiding.

Welk soort medisch werk of medische handelingen kan je als vrijwilliger, stagiair of medewerker in het buitenland uitvoeren zonder de dekking van Nederlandse verzekering te verliezen?

• Of je een handeling mag uitvoeren, hangt af van je functie (rol of opleiding).
• Er zijn 14 categorieën voorbehouden handelingen. Voor elke categorie staat in de wet welke beroepsgroep die handeling zelfstandig mag uitvoeren.
• Er zijn 5 beroepsgroepen die sommige voorbehouden handelingen zelfstandig mogen uitvoeren. Het gaat daarbij om: artsen, tandartsen, physician assistants, verloskundigen en verpleegkundig specialisten.
• Daarnaast zijn er 3 beroepsgroepen die bepaalde voorbehouden handelingen mogen uitvoeren. Dit doen zij in opdracht van een zelfstandig bevoegde zorgverlener zonder toezicht door en tussenkomst van de opdrachtgever. Dit heet de functioneel zelfstandige bevoegdheid. Deze 3 beroepsgroepen zijn: verpleegkundigen, ambulanceverpleegkundigen en mondhygiënisten.

Wat zijn voorbeelden van het medisch werk of medische handelingen die wel of niet onder de dekking van een verzekering kunnen vallen

• Je kunt de werkzaamheden onderverdelen in een aantal categorieën

Verzorgende werkzaamheden:

• Verzorgend werkzaamheden kunnen in het algemeen door iedereen gedaan worden die de benodigde voorzichtigheid toepast.
• Onder verzorgend werk wordt o.a. verstaan: bed verschonen, aandacht geven, eten rondbrengen.

Medisch handelen:

• Medisch handelingen mogen in het algemeen alleen gedaan worden als ze tot het deskundigheidsgebied horen van degenen die ze uitvoert.
• Zo mag een verloskundige hechten na een bevalling en mag een tandarts hechten na het trekken van een kies.

Onder medisch handelen wordt verstaan:

• Heelkundige handelingen (ingrepen waarbij het lichaamsweefsel zich niet direct herstelt, zoals een operatie of hechten)
• Verloskundige handelingen (handelingen tijdens een bevalling)
• Endoscopische handelingen (onderzoek waarbij in lichaamsholten wordt gekeken)
• Catheterisatie handelingen ( stoffen met een buisje in lichaamsholten aanbrengen of verwijderen, zoals een infuus aanbrengen)
• Injecties geven of vaccineren (bij injecties krijgt een patiënt met een holle naald een middel ingespoten)
• Punctie geven (bij een punctie haalt een zorgverlener met een naald vocht of weefsel uit een orgaan)
• Onder narcose brengen
• Radioactieve stoffen gebruiken
• Electieve cardioversie (een onregelmatig hartritme naar een regelmatige hartslag brengen)
• Defibrillatie toepassen (dan krijgt een patiënt een elektrische schok zodat het hart weer normaal gaat kloppen)
• Eektroconvulsieve therapie (dan veroorzaakt een zorgverlener met elektriciteit een epileptische toeval)
• Geneeskundige steenvergruizing (dan verwijdert een zorgverlener bijvoorbeeld een niersteen met schokgolven uit het lichaam)
• Kunstmatige bevruchting (handeling om een zwangerschap tot stand te brengen als dit niet op natuurlijke wijze kan)
• Medicijnen op recept voorschrijven (Artsen, tandartsen, verloskundigen, physician assistants en verpleegkundig specialisten mogen medicijnen op recept voorschrijven. Dit mogen zij binnen hun deskundigheidsgebied).

Licht medisch werk

• Onder licht medisch werk wordt o.a verstaan alle handelingen die niet onder medisch handelen vallen. Waarbij je dit niet te letterlijk moet nemen maar echt kijkt naar werkzaamheden die geen of weinig risico met zich meebrengen.
• Licht medisch werk mag in het algemeen gedaan worden door iedereen waarvan verwacht mag worden dat ze gezien opleiding, achtergrond of ervaring geen problemen zouden moeten opleveren.
• Zo kan bijvoorbeeld een stagiair materialen aangeven aan een verpleegkundige of een arts, ondersteunen bij rapportages en observaties of in bepaalde gevallen iemands temperatuur opnemen of een wond verzorgen.