Taal en cultuur bij lang verblijf in het buitenland en emigratie: vragen en antwoorden
Hoe werkt culture shock?
Hoe werkt culture shock?
- na de eerste energiegevende fase na emigratie, treedt meestal binnen zo'n 6-8 weken een fase van minder energie aan; je bent futloos, begint te twijfelen, bent even klaar met het geregel, ziet het soms niet meer zitten: welkom in de fase van 'culture shock'!
- cultuurschok is een logisch, niet te vermijden en natuurlijk proces in de aanpassing naar het leven een nieuw woonland
- cultuurschok komt vooral voort uit de hoeveelheid nieuwe indrukken die je moet verwerken en de vele keuzes die je na aankomst moet maken, bewust of onbewust
- cultuurschok is niet iets dat alleen optreedt bij emigratie naar “verre landen”; ook bij emigratie naar bijvoorbeeld België of Duitsland kan je er flink mee te maken krijgen
- de meeste emigranten geven aan na ongeveer een jaar de moeilijkste periode achter de rug te hebben
Een veelgebruikte theorie voor het verklaren van culturele verschillen is die van Geert Hofstede, die vijf dimensies hanteert. Je bewust worden van hoe je oude en nieuwe woonland scoren op deze dimensies is stap 1 in het overbruggen van culturele verschillen. Stap 2 is het accepteren van (ander) gedrag van anderen, en het (licht of stevig) aanpassen van je eigen gedrag.
- individualisme – collectivisme: het maakt verschil of mensen zich beschouwen als onderdeel van een groep (familie, stam, bedrijf), of als persoon. Is er een grote drang tot harmonie, het vermijden van conflicten, veel indirecte en non-verbale communicatie en een gedeelde mening of gedrag dan heb je te maken met collectivisme en zal je niet snel ergens “nee” horen.
- machtsafstand: worden inherente verschillen in macht en invloed geaccepteerd of juist niet. Heerst in een land de mening dat iedereen kan worden wat 'ie wil, dat ook de mening van ondergeschikten of kinderen meetelt, dat macht vooral iets is wat praktisch handig is voor de dagelijkse gang van zaken? Dan is er een kleine machtsafstand. Bij landen met een grote machtsafstand wordt meer gekeken naar macht op basis van leeftijd, opleiding, familie, natuurlijke autoriteit.
- masculiniteit – feminiteit: Een typisch feminine land kent een cultuur waarin balans tussen privé en werk belangrijk is, waar een hoog gemiddeld niveau zwaar telt (zwakkeren tellen ook mee), waar mannen gevoelens mogen tonen, waar geld en succes niet direct openbaar wordt getoond, bescheidenheid siert en waar meedoen belangrijker is dan winnen.
- onzekerheidsvermijding: typisch voor landen met een hoge score op onzekerheidsvermijding: er zijn veel (ongeschreven) regels voor correct gedrag, het is normaal om lang bij één werkgever te werken, er is veel management op detailniveau, dagelijks gedrag is vaak voorspelbaar, mensen zijn loyaal.
- lange vs. korte-termijn-oriëntatie: in landen met een lange termijn oriëntatie kijkt men verder dan de lengte van het eigen leven. Langdurige (zakelijke) relaties, bescheidenheid, zuinigheid, volharding zijn vaak kernwaarden. Snel willen scoren en veel waarde hechten aan status komt niet veel voor, maar juist wel geduld en veel tijd & aandacht besteden aan persoonlijke en zakelijke relaties.
Check de scores op de diverse culturele dimensies van jouw nieuwe woonland
- een gevoel van ongemak in de eerste fase na emigratie kan te maken hebben met het gemis aan een vertrouwde omgeving. Alles in je omgeving is nieuw: het land, de taal (in al zijn nuances in dit geval), de weersomstandigheden, de omgangsvormen, de sociale contacten: je hebt in het begin weinig houvast.
- je bent doorlopend aan het improviseren, uitpakken, regelen, je ontmoet veel nieuwe mensen, spreekt minder Nederlands etc.
- ook kan je jezelf soms verrassen, door dingen die je niet of juist wel durft, je wordt geconfronteerd met je eigen beslissingen, zaken die je blijft uitstellen
- de uitdaging van emigratie kan je veel adrenaline en energie geven, maar ook stress en onzekerheid veroorzaken. Zelfs de meeste eenvoudige zaken, die je in Nederland op de automatische piloot zou doen, kunnen nu heel veel tijd en energie kosten. Mogelijk gevolg is dat je je ‘onthand’ voelt of je zelfvertrouwen een beetje kwijtraakt. Emigreren is vaak ook een hernieuwde zoektocht naar jezelf!
Hoe bereid je je voor op een nieuwe cultuur als je voor langere tijd naar het buitenland gaat?
Hoe bereid je je voor op een nieuwe cultuur als je voor langere tijd naar het buitenland gaat?
- verdiep je in het proces rondom culture shock.
- verzamel zo veel mogelijk info over de cultuur op je nieuwe woonbestemming.
- verdiep je in de geschiedenis van je nieuwe woonland, in de schrijvers, sporthelden en kunstenaars.
- voorkom dat je teveel uitgaat van de bekende vooroordelen, ook niet alle Nederlanders zijn identiek.
- ga in gesprek; zoek al in Nederland mensen op uit je toekomstige woonomgeving.
- volg, indien haalbaar, voor vertrek een of meerdere cultuur-, expat- of emigratietrainingen.
- bezoek voor vertrek een van de vele culturele festivals of ga eten in een restaurant uit je toekomstige woonland.
- temper je verwachtingen; je zult na aankomst merken dat de realiteit toch anders blijkt te zijn dan verwacht; hoeveel informatie je vooraf ook hebt ingewonnen: het blijft wennen, in verschillende fases, om uiteindelijk tot een nieuw (mentaal) evenwicht te komen.
In welke taal of talen voed je je kind(eren) op wanneer je met een niet-Nederlandse partner voor langere tijd in het buitenland verblijft?
In welke taal of talen voed je je kind(eren) op wanneer je met een niet-Nederlandse partner voor langere tijd in het buitenland verblijft?
In welke taal of talen voed je je kinderen op als je voor werk lang in het buitenland verblijft, of gaat emigreren? Voor welke taal kies je wanneer je daarnaast ook nog binnen je gezin te maken hebt met meerdere hoofdtalen?
- verblijf je voor langere tijd in het buitenland, dan krijgt je kind met meerdere talen te maken; met name de kerntaal of -talen binnen het gezin en de hoofdtaal die in het land van bestemming wordt gesproken.
- daarbij komt het geregeld voor dat men binnen één gezin te maken heeft met meerdere hoofdtalen; je partner spreekt een andere taal dan jijzelf.
- in sommige gevallen wordt dan ook nog eens gekozen voor een derde 'hoofd'taal, veelal Engels; beide partners beheersen deze hoofdtaal dan niet als hun moedertaal.
- de meeste ouders hebben er een sterke voorkeur voor om het kind in de eigen taal op te voeden; die wordt het beste beheerst en daarin kan men zich het beste uitdrukken, in die taal kunnen complexere zinnen worden gemaakt en als ouder beschik je in die taal over een grotere woordenschat.
- voor kinderen levert dat uiteraard uitdagende omstandigheden op; bijvoorbeeld als je kind wilt kunnen communiceren met opa's en oma's die alleen hun eigen taal goed beheersen, als je voor langere tijd op één locatie in het buitenland woont en je kind naar de lokale of internationale school gaat.
- de meeste gezinnen kiezen voor een situatie waarin het kind twee, drie of vier talen leert beheersen: de kerntaal van mama, de kerntaal van papa, eventueel de derde gemeenschappelijke (gezins)taal en de vierde taal, die lokaal wordt gebruikt.
- daarbij kiest men veelal de strategie van 'één ouder, één taal' (OPOL: one parent, one language); dat biedt vele voordelen maar soms ook een nadeel, wanneer het kind een gesprek voert met beide ouders tegelijk.
- buitenshuis, in de meeste gevallen op school, leert het kind dan de taal van het land waarin jullie wonen.
- uit onderzoek blijkt dat de meeste kinderen heel flexibel om kunnen gaan met meerdere 'voer'talen en daarbij ook heel goed kunnen switchen tussen deze talen, er niet zo snel van in de war raken.
- door je kind in meerdere talen op te voeden kan het zich in alle voor hem of haar belangrijke omgevingen (goed) redden met taal; daarmee maak je de wereld van je kind groter, waar het later veel aan kan hebben.
- kinderen die één taal beheersen en vervolgens worden geconfronteerd met een andere, nieuwe, taal hebben meestal een 'stille periode'; kinderen stoppen dan een periode (ongeveer 6 maanden) met praten, in die periode wordt de nieuwe taalinformatie in het hoofd verwerkt.
- je kind zal in het algemeen niet alle talen evengoed beheersen, maar dat is veelal ook niet zo'n probleem; een niet perfecte taalbeheersing belemmert een kind over het algemeen niet om te communiceren met anderen.
- ook baby's raken zelden verward wanneer ze meerdere talen om zich heen horen; baby's letten over het algemeen veel meer op de intonatie waarop iets wordt gezegd, niet zozeer op de letterlijke woorden die worden gezegd.
- vanaf ongeveer 12 maanden zeggen de meeste kinderen hun eerste echte woordjes; je kind bedoelt dan ook echt iets met de klank die wordt gemaakt; vanaf ongeveer 18 maanden worden eerste kleine zinnen gemaakt, met twee woorden.
- een kind dat meerdere talen leert, gaat vanaf zo'n 13 maanden synoniemen gebruiken: hij benoemt hetzelfde ding in twee talen. Vanaf ongeveer 19 maanden gaat het kind de juiste taalkeuzes maken naar mensen toe. Tot zo'n drie jaar mixt het kind de woorden nog vaak door elkaar of combineert het kind meerdere talen in één zin. Dit gaat veelal vanzelf over naarmate het kind meer woorden leert.
- onderzoek leert dat meertalige kinderen over het algemeen beter abstract kunnen denken, zich beter kunnen concentreren, beter technisch kunnen lezen, sowieso een beter taalgevoel ontwikkelen, beter hun moedertaal leren (omdat er meer verbanden worden gelegd) én zich beter kunnen verplaatsen in andere culturen.
Hoe bereid je je voor op een nieuwe taal als je voor langere tijd naar het buitenland vertrekt?
Hoe bereid je je voor op een nieuwe taal als je voor langere tijd naar het buitenland vertrekt?
Niets is zo belangrijk als de taal van je nieuwe woonland goed spreken. Er zijn meerdere mogelijkheden om al voor vertrek je kennis van het Engels en/of een andere lokaal gesproken taal te verbeteren, of nieuw te leren. De mate waarop je daar energie in stopt heeft met vele factoren te maken. Sowieso is het leren van een nieuwe taal als volwassende lastiger dan wanneer je kind of tiener bent. Toch kan je je afvragen hoe serieus gemotiveerd je bent als het niet lukt om slechts een enkel uurtje per dag te besteden aan de nieuwe taal.
Maar het hoeft ook weer niet perfect te zijn. Je nieuwe landgenoten vinden die versprekingen of zelf in elkaar geknutselde uitdrukkingen vaak 'heel charmant'...in ieder geval waar het gaat om informele ontmoetingen.
Hoe werk je nu, al voor vertrek of na aankomst, aan je taalkennis?
Volg cursussen
- volg een zgn. crash-course, waarin je in relatief beperkte tijd een zeer intensieve taal (&cultuur)cursus volgt. Vaak wordt een dergelijke cursus op maat aangeboden, heb je de hele dag les en worden de lessen toegespitst op jouw basisniveau en persoonlijke behoeftes. Denk hierbij ook aan sociale vaardigheden, uitbreiding van je woordenschat, vakjargon en het voeren van wat meer oppervlakkige gesprekken.
- alternatief op een crash-course is het volgen van lessen bij reguliere taalinstituten in of buiten Nederland, waar je gedurende een aantal weken (of maanden) bijvoorbeeld aaneengesloten twee of vier uur les volgt, vaak gegeven door 'native speaker' docenten. Grammatica, woordenschat, luistervaardigheid en spreekvaardigheid komen meestal aan bod. Ook hier geldt dat je bij een cursus in het buitenland vaak 'lerenderwijs' meer meekrijgt van de lokale maatschappij, cultuur, politiek en economie dan wanneer je kiest voor een cursus in Nederland.
- volg een of meerdere interactieve cursussen, via internet of dvd. Ook is het tegenwoordig mogelijk online 1 op 1 cursussen te volgen met docenten op afstand, bijvoorbeeld via Skype.
- het grootste effect bereik je met een crash-course; zeker als je naast individueel maatwerk tijdens de cursus ook kan deelnemen aan groepsconversaties, talenpracticum, discussies, rollenspellen. Je eigen taal is in die periode vaak 'verboden'; je wordt volledig ondergedompeld in de nieuwe taal.
- dergelijke cursussen regel je eenvoudig in Nederland, maar indien haalbaar zal het effect nog groter zijn als je de cursus in het buitenland volgt. In een internationale setting met cursisten van allerlei nationaliteiten, bij voorkeur verblijf in een gastgezin en met veel (culturele) uitstapjes in de vrije tijd. Tijdens het aanleren van de taal neem je deel aan de maatschappij waarin die taal wordt gebruikt. Het feit dat je te maken hebt met docenten en mede-studenten dwingt jezelf om bij te blijven, huiswerk te maken, etc.
- leun in ieder geval niet te zeer op je (bestaande) kennis van het Engels; ook in landen waar men redelijk tot goed Engels spreekt red je je niet in specifieke omstandigheden; denk aan werksituaties, zakendoen, contact met een automonteur in de garage, etc. Bovendien open je deuren als je eerste aanspreekvorm in de lokale taal is; men accepteert dan ook sneller dat je daarna in het begin overschakelt op Engels.
- kies je ervoor om jezelf de taal aan te gaan leren, zorg er dan voor dat je de betere taalboeken, online cursussen, dvd's en andere materialen kiest; zoek referenties. Zorg ervoor dat je ook audiomateriaal gebruikt, zodat je de taal live hoort; zeker als je een taal leert die qua klanken verder afstaat van je eigen taal.
Extra tips ter verbetering van je taalgevoel
- schaf een woordenboek aan in de taal die je wilt leren of opfrissen, en maak gedurende de dag aantekeningen van woordjes die je nog niet beheerst in de nieuwe taal
- zet voor vertrek maar zeker ook na aankomst regelmatig je tv of computer aan op zenders van je nieuwe woonland; ook al versta je niets of lang niet alles, je went alvast wel aan het ritme van de taal. Via internet zijn vrijwel alle zenders of radioprogramma's in welke taal dan ook te beluisteren.
- plak briefjes van woorden die je verwacht frequent te gaan gebruiken op de relevante voorwerpen in je huis; zo zie je meerdere keren per dag het betreffende woord voorbij komen. Spreek het woord uit, herhaal het een paar keer; zo blijft het vanzelf beter hangen.
- dwing jezelf eenmaal aangekomen op je nieuwe woonbestemming om meerdere keren per dag hardop te oefenen, onderweg, in huis, ergens wachtend: probeer te beschrijven wat je aan het doen bent in de taal die je wilt leren. Hou het basic, zoek woorden op als je deze nog niet beheerst.
- zoek korte nieuwsberichten op in de taal die je aan het leren bent, bij voorkeur over onderwerpen waar je interesse ligt of waar je kennis over hebt. Je zult merken dat je, al lerende en met gebruikmaking van een woordenboek, deze artikelen steeds beter kunt lezen.
- is je kennis van de taal in je nieuwe woonomgeving al redelijk tot goed, dan kan je deze onderhouden of aanscherpen door vaker naar buitenlandse radiozenders te luisteren of tv-programma's te bekijken; al dan niet via internet.
- zoek een vriend, kennis of collega die de taal goed beheerst (bij voorkeur native speaker is) en op regelmatige basis (maak een vaste afspraak) met je wilt oefenen door gesprekken te voeren.
- leg de lat voor jezelf niet te hoog in je mondelinge communicatie met anderen; werk in stapjes: in het begin slechts enkele woordjes, daarna kleine zinnetjes, grotere zinnen etc. Durf fouten te maken.
Ondanks dat Nederlands de voertaal is, leerden we al voor vertrek Papiaments en Spaans, met name de spreekvaardigheid. Voor ons was dat essentieel voor een goede integratie.
Bonaire emigrant
Wat kan JoHo voor je betekenen?
- check de cv-index organisaties bij lang verblijf in het buitenland / emigratie voor links naar organisaties die taalcursussen verzorgen
- gebruik de JoHo Keuzekit Taalcursussen in Nederland of de Keuzekit Taalcursusaanbieders in het buitenland
- maak gebruik van de JoHo emigratiedesks voor het regelen van een taalcursus in o.a. China en de Filipijnen
Hoe bereid je je kinderen voor op een nieuwe taal als je voor langere tijd naar het buitenland vertrekt?
Hoe bereid je je kinderen voor op een nieuwe taal als je voor langere tijd naar het buitenland vertrekt?
- er zijn tegenwoordig steeds meer (gespecialiseerde) taalscholen in Nederland en het buitenland die kinder- of tienercursussen aanbieden, waarbij een kind spelenderwijs of binnen de eigen belevingswereld een nieuwe taal en cultuur aanleert (of bestaande kennis verbetert)
- ook worden er zogenaamde gezinscursussen aangeboden, waarbij je met het hele gezin gedurende een bepaalde periode op een voor de kinderen aansprekende locatie verblijft. Ieder leert op zijn of haar eigen niveau, er is een aantal ontmoetingsmomenten waarbij je van elkaar kan horen wat al geleerd is. Rondom de lessen zijn nanny's beschikbaar voor de kinderen, zodat je je zelf goed kunt concentreren op het leren van de nieuwe taal.
- diverse taalorganisaties bieden ook thuiscursussen aan, waarbij je zelf met je kind aan de slag kunt met lessen, oefenvormen en thema's. Voorwaarde is uiteraard wel dat je zelf de basisbeginselen van de te leren taal beheerst. Afhankelijk van het tempo ben je zo'n 2 tot 3 maanden met je kind aan het leren.
- gespecialiseerde organisaties verzorgen ook thuiscursussen waarbij de docent bij je thuis (of op een andere gewenste locatie) komt voor het verzorgen van een (vaak intensieve) taalcursus; bijvoorbeeld wanneer de taal helemaal nieuw is of wanneer snel een bepaald instapniveau is vereist voor toelating op een internationale school.
- er zijn diverse lees- en doeboeken beschikbaar met aandacht voor de sociaal-emotionele aspecten bij kinderen die verhuizen naar het buitenland; aandacht wordt besteed aan aspecten als vriendjes, afscheid nemen, familie, speelgoed, verhuizen, andere gewoontes & gebruiken
Wat kan JoHo voor je kinderen betekenen?
- check de cv-index organisaties bij lang verblijf in het buitenland / emigratie voor links naar organisaties die taal- en cultuurcursussen voor kinderen verzorgen
- gebruik de JoHo Keuzekit Taalcursussen in Nederland of de Keuzekit Taalcursusaanbieders in het buitenland
Checklist Onderwijs & cursus bij lang verblijf in het buitenland of emigratie
Checklist Onderwijs & cursus bij lang verblijf in het buitenland of emigratie
Onderwijs
verdiepen in regelgeving omtrent leerplicht
uitzoeken van schoolsysteem op je nieuwe woonlocatie: welke typen onderwijs worden er op je locatie aangeboden
afwegingen maken rondom openbare of private school, internationaal onderwijs of lokaal onderwijs
bezoeken van scholen als je een oriëntatietrip maakt
informeren naar ervaring van voorkeursscholen met internationale leerlingen
uitzoeken of je wel of niet Nederlandse les wilt stimuleren
oriënteren op (aanvullend) digitaal onderwijs op afstand, bv. Nederlandse les; nadenken over manier waarop je deze lessen (thuis) aan je kinderen wilt aanbieden, rooster maken
regelen van (internationale) schooldossiers bij huidige school
gebruik maken van Checklist Kiezen van een school in het buitenland
gebruik maken van Checklist Kiezen van een organisatie die onderwijs op afstand organiseert
Taal & cursus
onderzoeken van de mogelijkheden voor het volgen van een taalcursus voor jezelf en eventuele kinderen; zowel voor vertrek als op je nieuwe woonbestemming
uitzoeken van mogelijkheden om spelenderwijs al voor vertrek in aanraking te komen met taal & cultuur van nieuwe woonlocatie (tv, radio, film, boeken, eten, buitenlandse krant)
starten met opbouwen van een netwerk op je nieuwe woonlocatie (andere expats, potentiële taaldocenten)
oriënteren op cross-cultural trainingen
gebruik maken van speciale voorbereidende lespaketten voor kinderen die gaan emigreren
Taalcursus in het buitenland volgen: van Chinees tot Spaans leren
Taalcursus in het buitenland volgen: van Chinees tot Spaans leren
Talen leren, spreken, schrijven en begrijpen Taalcursus in het buitenland - Taalcursus Chinees, Duits, Engels, Frans of Spaans Taaltrainingen in lokale talen - Talenreis - Taaljaar Inhoud: o.a. Waar en waarom Engels, Spaans, Italiaans of Frans leren in het buitenland? Hoe kies je taalcursus of een taalschool in het buitenland: landen, steden, activiteiten? Hoe kies je de beste reistijd voor...... lees verder op de pagina
Culture Shock en heimwee voorkomen bij reizen en wonen in het buitenland
Culture Shock en heimwee voorkomen bij reizen en wonen in het buitenland
Aanpassen en acclimatiseren bij reizen en wonen in het buitenland Van backpacker tot emigrant: omgaan met een cultuurschok, voorkomen en genezen van heimwee en rekening houden met 'reverse-culture-shock' Inhoud: o.a. Wat kun je doen om snel te wennen en een cultuurschok te voorkomen als je op reis gaat of naar het buitenland vertrekt? Wat is heimwee in het buitenland en...... lees verder op de pagina
Contacten en netwerken onderhouden in het buitenland bij emigratie of lang verblijf
Contacten en netwerken onderhouden in het buitenland bij emigratie of lang verblijf
Contacten, familie en relaties bij vertrek naar het buitenland Aandacht geven - Contacten onderhouden - Netwerk opbouwen Inhoud: o.a. Hoe hou je voldoende rekening met mensen in je directe omgeving die betrokken raken bij je emigratie of lang verblijf in het buitenland? Hoe deel je je besluit met anderen wanneer je voor langere tijd naar het buitenland wilt gaan? Waar...... lees verder op de pagina
