High School & Schooljaar: van college tot diploma in het buitenland

Welke competenties kun je opdoen als je in het buitenland gaat studeren?

• Studeren in het buitenland betekent niet alleen dat je een unieke ervaring kunt opdoen en nieuwe mensen en culturen leert kennen, maar ook dat je aan je competentie en vaardigheden kunt werken op zowel professioneel als persoonlijk vlak.
• Hieronder vind je een aantal van de belangrijkste vaardigheden, eigenschappen en competenties

Wat zijn de belangrijkste competenties en vaardigheden die je kunt verbeteren of ontwikkelen tijdens je studie in het buitenland?

• Communiceren
• Creatief zijn 
• Durf hebben 
• Flexibiliteit 
• Inleven 
• Omgevingsbewustzijn 
• Plannen 
• Samenwerken 
• Zelfvertrouwen hebben 

Betaald werk:

• In de meeste landen is het wel mogelijk om met een tijdelijk baantje de kosten wat te beperken, maar check hiervoor de voorschriften in je visum, want dit kan per land nogal verschillend zijn. Al is de praktijk nogal eens wat minder strict dan de officiële regels.

Vrijwilligerswerk:

• Dit is in veel landen geen probleem.

Stage:

• Via bijvoorbeeld het Internationaal Studiejaar kan je tegen het einde van je periode in het buitenland een stage lopen.

• Op het eerste gezicht lijken de kosten van een jaartje "georganiseerd" studeren in het buitenland pittig, maar als je de vergelijking maakt met een jaar studie in Nederland scheelt het minder dan je denkt.
• Een jaar High School USA kost bijvoorbeeld (indicatief) € 5.400,-. Hier is bij inbegrepen: een schooljaar lang onderwijs (verplichte schoolkosten) op een Amerikaanse school, verblijf (kost en inwoning) in een gastgezin, retourvlucht naar het gastadres, begeleiding en voorbereiding voor, tijdens en na het uitwisselingsjaar, een certificaat etc.
• Volgens informatie van het NIBUD bespaart een gezin in Nederland circa € 3.330,- voor een student die een jaar niet in Nederland naar school gaat en wel activiteiten ontplooit. Het verschil tussen een schooljaar in Nederland en een schooljaar in het buitenland wordt zo een stuk realistischer en kleiner.

• Wil jij gaan studeren in het buitenland en daarbij studiefinanciering ontvangen? Het is mogelijk om je studiefinanciering mee te nemen als je in het buitenland gaat studeren. Voor deze regeling gelden min of meer dezelfde regels als voor studiefinanciering binnen Nederland. Hiervoor moet voldaan worden aan de volgende voorwaarden:
• De onderwijsinstelling waar je gaat studeren moet goedgekeurd worden door de DUO - IB-Groep/Nuffic.
• De opleiding die je volgt moet een voltijdstudie zijn.
• Je moet voor je 30ste aan de studie beginnen.
• Je moet tenminste de laatste 3 jaar legaal in Nederland hebben gewoond.
• Je mag geen andere studietoelage ontvangen.
• Je moet de studie afronden in het aantal jaar dat staat voor het Nederlandse equivalent van de studie.
• Je kunt, als aan alle voorwaarden voldaan is, de basisbeurs, een eventuele aanvullende lening en collegegeldkrediet ontvangen. Het collegegeldkrediet bedraagt maximaal 5x het collegegeld van de Nederlandse equivalent van de studie die je in het buitenland gaat volgen (± € 7.500) per jaar (check wel altijd even de meest recente regelingen als je je gaat aanmelden).

• Als je in het buitenland gaat studeren zijn er verschillende mogelijkheden om een beurs en/of fonds aan te vragen om (een gedeelte van) je studie en onkosten te financieren. 
• Er zijn diverse instellingen die beurzen en fondsen aanbieden, hierbij moet je denken aan de Nederlandse overheid, de Europese Unie, particulieren instellingen en andere stichtingen, je huidige onderwijsinstelling etc.
• Om er achter te komen of je in aanmerking komt voor het aanvragen van een beurs of fonds en welke dat zijn is het van belang dat je op tijd begint met oriënteren. De meeste beursprogramma’s hebben namelijk niet alleen een relatief vroege sluitingsdatum, maar ook een aantal voorwaarden waaraan je moet voldoen.
• Het is dus enigszins wel wat uitzoekwerk om de juiste beurs of fonds te vinden die bij jou en je situatie past, maar dan heb je ook wel wat!  
• Er zijn een hoop verschillende beurzen en fondsen beschikbaar. Zo heb je beurzen speciaal voor tijdens je studie, maar ook beurzen voor bijvoorbeeld stages en onderzoeken in het buitenland.

• Veel universiteiten kennen een campus met huisvestingsmogelijkheden (de VS bijvoorbeeld). Maar meestal zul je zelf initiatief moeten nemen en zelf op zoek moeten gaan. Ga je via een bemiddelende organisatie, dan is de meest gekozen optie in eerste instantie het gastgezin. Daar word je opgevangen en krijg je snel de taal onder de knie. Enkele mogelijkheden op een rijtje:
• Woningruil: Hiermee wordt bedoeld dat er gewoon een "ruil" plaatsvindt tussen studenten die zich tussen twee universiteiten/hogescholen verplaatsen. Natuurlijk moeten de betrokkenen akkoord gaan en moet er sprake zijn van dezelfde periode.
• Verschillende universiteiten kennen een "huisvestingsdienst" (Admissions Office of International Office). Deze reserveren een kamer in een studentenhuis of bij particulieren.
• Net als in Nederland kennen de overige Europese landen ook studentenverenigingen die bemiddelen bij het verkrijgen van een kamer. Verder heb je studenten van de gastuniversiteit die zelf helpen met zoeken.
• Tot slot zijn er gastuniversiteiten (of bepaalde studenten) die de aangekomen studenten tijdens een tiental dagen onderdak bieden totdat deze een definitieve verblijfplaats vinden.

Studie in het buitenland

 Claudia behaalde aan ACAP in Sydney haar Graduate Diploma of Counselling

• I have had a really positive experience with ACAP! From the first classes on, I was so glad I had made this choice. The trainers are interested people with a broad range of experience about the field which make the classes a perfect fit between theory and ‘the real world’. The modules were all provided with appropriate literature and lots of diverse exercises. In each module we did role-plays to train our counselling skills, though it was also an opportunity to experience how it is to be a client! Each group consists of students with different backgrounds, which makes you experience working together with all kinds of people, from housewives to businessmen, from people from America and Europe, to Australia and Asia. The small classes make the course very personal.
• ACAP has definitely benefited me personally. I have become much more confident and assertive, and it also has given me great self insights. Because of the stimulating environment, I have been reading lots of philosophy and psychology books during the course. I have learned at ACAP that I can depend on my counselling skills. The knowledge I already gained at my psychology study has been refreshed and deepened and especially my practical skills have been improved considerably. My advice: Just Do it! You will find it a great stimulating environment, have lots of personal attention and gain counselling knowledge and practice. You get to deal with personal issues and your view on life. A great way for self improvement!

 Marlies studeerde aan de Hawaii Pacific University

• Vanaf het moment dat ik aan mijn studie rechten aan de Universiteit van Leiden begon, wist ik dat ik graag in het buitenland wilde studeren. Over het land waar ik naar toe wilde, bestond geen twijfel; de Verenigde Staten. Ik heb uiteindelijk gekozen voor de Hawaii Pacific University (HPU) om een aantal redenen. Ten eerste viel het wintersemester grotendeels binnen mijn vrije weken, ten tweede was het een kans om te studeren in een multiculturele omgeving (want er studeren mensen van over de hele wereld) en ten derde het tropische klimaat. Ik besloot om mij ook daadwerkelijk in te schrijven voor het wintersemester. Dit was geen kwestie van even een inschrijfformulier invullen, er komt een heleboel bij kijken. Het is dan prettig gebruik te maken van een organisatie die je begeleidt. Al mijn vragen werden direct beantwoord en ik mocht langskomen voor hulp bij het invullen van de inschrijfformulieren. Vervolgens zorgde de instelling ook voor alle communicatie met HPU en hoefde ik dat zelf allemaal niet te doen. Eenmaal aangekomen kreeg ik een rondleiding op de campus, moest ik me inschrijven voor vakken, betalen en formulieren afgeven. Ik heb gekozen voor de volgende vakken: Introduction in Psychology en Writing Class. Maar al tijdens de eerste les bleek dat dit behoorlijk zwaar was. Voor het wintersemester vond ik het dus verstandiger om 1 vak te kiezen, want je wilt ook nog tijd hebben om het eiland te verkennen en met je nieuwe vrienden op te trekken.
• Ik heb gekozen voor psychologie en heb daar zeker geen spijt van gehad. De docent was superenthousiast en wist ons ook zeer enthousiast voor het vak te maken. Wel moest ik een hoop doen, ik heb in 5 weken 2 examens gehad en een paper van 5 pagina’s moeten schrijven. Gelukkig biedt HPU internationale studenten de mogelijkheid om je grammatica en spelling te laten controleren voordat je een paper inlevert (door studenten en vrijwilligers). Dat is erg goed geregeld.
• Buiten de tijd die ik op de universiteit heb doorgebracht ben ik veel met vrienden op pad geweest. Hoe langer je in Honolulu bent, hoe meer mensen je leert kennen vanuit de hele wereld. Het is erg interessant om over verschillende culturen te leren en het is leuk om te horen hoe er gedacht wordt over Nederland en onze cultuur. En tot slot is Waikiki (in Honolulu) gewoon DE plaats waar je moet zijn. Het strand is prachtig, je kunt er elke avond stappen, sport kijken in een bar, heerlijk eten, winkelen en vooral relaxen met je nieuwe vrienden.
• Kortom, ik heb een heerlijke tijd gehad in Honolulu en het onderwijs was erg goed. Ik heb ook leuke mensen leren kennen (waarvan ik een aantal nog regelmatig spreek) en heb daar ook een hoop van geleerd. Ik ben me dan ook weer aan het oriënteren op een nieuwe studie-ervaring in de Verenigde Staten en dan deze keer voor minimaal een heel semester!

Taalcursus in het buitenland

 Taalcursus Cusco, Peru

• Sinds ik een paar geleden een documentaire over de Inca's  (de Zuid-Amerikaanse indianen) zag, wilde ik altijd al naar Zuid Amerika.
• Eindelijk was het dan zover: ik was in Cusco waar mijn reis begon met 4 weken Spaanse les. Cusco is een fantastische stad die midden tussen de bergen ligt en waar je volop aan actieve sporten kunt doen. Daarnaast is het gezellig uitgaan voor toeristen en zijn er, iets buiten het centrum, echte Peruaanse kroegjes te vinden.
• Via een JoHo partner had ik mijn Spaanse les al vanuit Nederland geboekt. Zij vingen me goed op toen ik in Peru aankwam en door hun ben ik in een gastgezin geplaatst.
• Met mijn medestudenten heb ik een onwijs leuke tijd gehad, alleen jammer dat mijn gastgezin geen kinderen had en dat de man en vrouw des huizes vaak van huis waren. Wel werd er erg lekker voor me gekookt!
• De laatste week gingen we naar de heilige vallei Pisac met mijn groep van Spaanse les, wat voor mij absoluut het hoogtepunt was. We hadden hier een vakantiehuisje, met een zwembad & tafeltennistafel, dus genoeg om te relaxen en jezelf te vermaken.

Studiereis & Lustrumreis

 Jaarclub in Latijns Amerika

• Wat een begin van het nieuwe jaar, een reis waar we zes jaar lang naar uit hadden gekeken met z'n allen! Een jaarclub van 12 westerse vrouwen, trekkend door Zuid-Amerika! De heenreis verliep soepel, mede dankzij ons geweldige 'buddy-systeem' waarbij iedereen op haar buddy lette, omdat we anders steeds 12 man moesten tellen. Hoezo goed voorbereid?? La Paz (Bolivia), de mountainbiketocht langs de befaamde Death Road was adembenemend hoewel de meesten toch ook wel blij waren weer veilig terug te keren! Uitzichten, papagaaien, fietsen fietsen fietsen met naast je een diep ravijn: regelrechte adrenaline kick! De volgende dag was het stralend weer, en gingen we aan boord van een grote motorboot voor een bezoek aan de Uros eilanden op Lake Titicaca (Bolivia/Peru). Ook het bezoek aan het eiland Tacile was bijzonder. Het is alsof je een totaal andere wereld betreedt. Het maakt dat de dingen waar je je thuis druk om maakt, ineens veel minder belangrijk lijken. Terug op de boot, met een muziekje aan in de zon, hebben wij ons einddoel van de reis (wat we lang geheim hadden gehouden) eindelijk geopenbaard: Ecuador!! Maar eerst op naar Cusco (Peru). Na de ijle lucht in La Paz, was de brandende zon een warme verwelkoming.
• De Inca-trail: klimmen en nog eens klimmen. Hier een daar een orchidee en een waterval, en het continue gevaar van het ravijn naast je. En dan, om 4 uur 's middags, na een hele dag onderweg te zijn geweest, het eindpunt. De poort, met daarachter, oh wonder, Machu Picchu. Ik weet niet of het de beloning was na de lange tocht, of het fantastische uitzicht, of een combinatie van beide, maar het was onbeschrijfelijk om daar met elkaar te staan. We did it! Mach Picchu heeft iets mysterieus als het in de mist gehuld is. Je vraagt je af wat zich daar vroeger allemaal af heeft gespeeld. Het uitzicht vanaf de top was prachtig, en we hebben ons goed vermaakt toen we op ons achterste een stuk omlaag moesten glijden om weer op het pad te komen. Na een lange dag weer terug naar de trein; moe maar voldaan, de koffers weer ingepakt en de volgende dag op naar het vliegveld. Na het zware werk was het nu echt tijd voor ontspanning. Eindpunt: Montañita Beach!!!! Palmbomen, fijn zandstrand, en zwemmen in de Stille Oceaan in januari! De drie volle dagen dat we aan het strand zaten waren precies goed; lang genoeg om tot rust te komen en alle indrukken te laten bezinken, en kort genoeg om ons in het kleine dorpje niet te gaan vervelen.
• De terugreis was net als de heenreis, probleemloos en prima. Ik had me onze lustrumreis niet beter kunnen voorstellen.

 Elf bijzondere dagen: New York & Boston op studiereis

• Het waren elf hele bijzondere dagen. Een korte greep, stel je eens voor, een groep van 4 studenten die op een grasveld bij Harvard samen met een Nobelprijswinnaar en een post-doc zitten te lunchen, waarbij de Nobelprijswinnaar vervolgens voor iedereen limonade gaat halen, of dat diezelfde groep wordt rondgeleid door de binnenwerken van een enorm kernfusiecomplex, door de controlekamer van een satelliettelescoop en door het prachtige Stata Center van MIT.
• Dit zijn zomaar een paar van onze belevenissen daar. Maar dat beschrijft eigenlijk nog niet de geweldige tijd die we daar gehad hebben. Het beschrijft niet dat de mensen die ter plekke voor ons rondleidingen en lezingen hadden georganiseerd, allemaal zo gastvrij en enthousiast waren, dat de deelnemers zelf ook minstens net zo enthousiast waren: het gebeurde meer dan eens dat wij als commissie mensen bijna mee moesten slepen naar de volgende activiteit, omdat ze nog ademloos stonden te luisteren naar een spreker of zelfs in een heftige discussie waren met diegene.
• Kortom, een zeer geslaagde reis waarbij we een kijkje konden nemen bij onderzoeken die op dit moment plaats vinden bij een aantal van de meest prestigieuze universiteiten en bedrijven van Amerika. Daarnaast vond ik het ook leuk om de verschillen te zien tussen Amerikaanse en Nederlandse universiteiten. Vooral de enorme gebouwen die door bepaalde jaargangen studenten op de universiteitsterreinen werden neergezet maakten indruk.
• Helaas kan ik hier niet iedereen bij naam bedanken, maar zonder alle mensen die zich daar ter plekke voor ons hebben ingezet, zou de reis geen succes zijn geworden. Om af te sluiten zal ik nog een paar anekdotes noemen die mij vooral zijn bijgebleven: de professor op MIT die stipt om vijf uur zijn lezing stopt en zich ontpopt als Boston Red Sox fan want:'We hebben in Boston' gezamenlijk geloof en dat zijn de Red Sox en ik zit vanavond in het stadion dus ik moet er nu vandoor.  Op MIT hebben we buiten in het grasveld voor het State Center met de dean van de science faculteit geluncht. Bij Chandra Control Center bleef de chief engineer zolang met ons praten dat hij door zijn echtgenote werd opgehaald omdat er 'zometeen visite voor de deur staat 'En van de laatste avonden, onvergetelijk, was er het salsa-feestje van Harvard studenten waar je na betaling van zeven dollar in een slecht verlichte zaal kwam waar alleen water te krijgen was. En als laatste, door de komiek op Washington Square in New York hebben we, heerlijk in het zonnetje, genoten van echt Amerikaanse humor. Life is good!

 Rondreis Egypte met de lustrumclub

• Bij aankomst in Caïro stond ons reisbureau klaar bij de gate (wat in NL helemaal niet mogelijk is) en bracht ons door de douane en bagage check zonder problemen (gelukkig maar want met zo'n paspoort weet je het nooit). Ons prive busje gepakt naar het hotel en dan kom je in Caïro, grote smerige stad met zo'n 20 miljoen mensen en zo mogelijk nog meer auto's, die denken dat ze allemaal voorrang hebben (ze maken van een twee-baans-weg ook rustig een vijf-baans). Hotel was prima en 2 minuten lopen van de Nijl en de binnenstad, dus goede locatie. In het hotel ontmoette we onze gids voor de komende 15 dagen; Mandoh, een Egyptenaar van 30 die al een paar keer in NL is geweest en binnenkort NL taal gaat studeren. 's Avonds wezen eten bij een Egyptisch tentje met natuurlijk Babaganoush, Kofte en Falafel. Lekker maar wel oppassen met het drinken van water want dat komt volgens ons regelrecht uit de Nijl, en je gaat je er niet zo lekker van voelen kan ik je jullie vertellen. Volgende twee dagen naar het Egyptisch museum geweest met alle oudheden en alle schatten van ToutanKhamon, naar het Citadel van Muhammed Ali, nee niet de Bokser, aldaar in een van de grootste moskeen geweest (natuurlijk schoentjes uit). Eigenlijk moet je wel een kapje op in de stad want het is net alsof je de hele dag in de mist loopt maar het is heerlijke smog van alle auto's. Het leukste is nog om met de taxi te rijden want het is net alsof je in een achtbaan zit, iemand die vooraan rijdt heeft gewoon voorrang en kan zonder aangeven naar rechts links of zomaar stilstaan en afslaan, echt wat een zooitje!
• Vanaf Caïro met onze privéchauffeur naar de woestijn afgereisd om naar de eerste oase te gaan, echt apart om te zien, 300 km zand en dan een klein stuk met palmbomen en veel water waar dan ook weer de eerste mensen wonen. Hotel ok en na een kopje thee (ik heb in Egypte genoeg thee gedronken voor zon 15 jaar) om daarna naar een van de waterbronnen te bekijken van de Oase waar water vanuit 420 meter onder de grond omhoog wordt gepompt. leuk maar niet wow! De jeepsafari naar de woestijn was erg gaaf, al hield de jeep er al na 50 km mee op; blijkbaar was er geknoeid met de benzine en had het pompstation en wat water bij gedaan om te zorgen dat ze meer verkochten...leuk voor ons, mochten we ff duwen! Eenmaal in de woestijn ons kamp opgeslagen en de slaapzakjes onder de sterrenhemel uitgerold hebben we heerlijk gegeten en de botjes van de kip voor de woestijnvossen klaargelegd, die ook echt heel dicht bij kwamen om ze te pakken! Heel erg gaaf! En dan die sterrenhemel!!!!!!!! in de woestijn zijn echt miljarden sterren en de melkweg is heel goed te zien daar! In de nacht rond de 5 graden en een beetje koude neus allemaal maar heel erg lekker geslapen en na een simpel ontbijtje, het kamp opgebroken en weer terug naar de "bewoonde wereld" om vanaf daar door te rijden naar de volgende Oase, waar we weer lekker een Egyptisch maal ophebben (weeeeer kip met rijs en Babaganoush, we hadden nu wel weer zin in de McDonalds!!), nog even waterpijp gerookt met de locals en lekker weer in een bed hebben kunnen slapen.
• Volgende dag weer een hoop tombes (met echte mummies!)en tempels gezien (hadden we intussen ook wel een klein beetje genoeg van, maar goed). In de volgende Oase kregen we twee agenten met pistool bij ons in de auto om "ons te bewaken" en er reed voor anderhalve dag een politiebusje voor of achter ons, echt belachelijk! Het hotel was in the middle of nowhere in de woestijn met een half uur rijden van het dorp, alwaar wij de enige gasten waren. De volgende dag in convooi terug naar de bewoonde wereld, naar Luxor. Het convooi houdt in dat alle touristenbussen en auto's samen tussen twee politie wagens in een lijn naar Luxor rijden. Dit om terroristische aanslagen te voorkomen. Zagen wij niet helemaal want als er nu iets gebeurd zijn meteen alle bussen weg, maar goed, wel spannend van die mannen met machine geweren die heel boos kijken, en heel hard rijden overigens. Ook was er nog het spelletje tussen alle bussen, incl. de grote jongens, wie het meest vooraan rijd heeft gewonnen dus inhalen met 140 km/u en zorgen dat je vooraan komt, maakt niet uit of er een tegenligger aankomt, de weg is immers breed genoeg voor 3 auto's!
• In Luxor in een 5***** hotel, wat echt weer een luxe was, met zwembad en all! Heerlijk even een duik genomen en nog even bijkleuren, alvorens met een paard en wagen de stad en achterwijken door te gaan. Achterwijken echt heel erg arm en de kindjes vragen allemaal om geld. Ook midden door de markt met die wagen wat wel weer erg grappig is want soms past de wagen er gewoon net niet door! In de middag eindelijk ouderwets even bij de Mc Donalds gegeten! Vond mijn maag overigens niet erg grappig! Volgende dag met een luchtballon de lucht in gegaan om 5!! uur s 'morgens en verder naar de Valley of the Kings geweest waar alle koningen hun tombes hebben, erg mooi om te zien en knap dat ze dat hebben kunnen bouwen in die tijd. In de middag naar de tempel van Hatsepsout en de Karnak tempel geweest. De laatste is de grootste tempel in de wereld gebouwd door meerdere koningen, in verschillende tijdperken. Hele coole "hal van pilaren" waar er wel 100 staan. In de avond naar de Pub om even te relaxen. Volgende dag weer in convooi door naar ons laatste oord; Hurghada, waar onze gids terug ging naar Caïro en wij nog twee dagen hadden om te relaxen en te duiken, heerlijk. twee mooie duiken gemaakt. Verder lekker op het strand gelegen tussen de 90% Russen! Volgende dag terug naar Cairo om daar nog een biertje te pakken en de volgende dag terug gevlogen naar NL en afscheid genomen van de Boys!

 Lustrumreis naar Moskou

• Het vierde lustrum: dat werd onder andere gevierd met een lustrumreis naar Moskou. Voor de gelegenheid wilden we graag naar een land met een geheel andere cultuur en dat niet onder invloed staat van de Europese Unie.Dde meest voordelige vluchten waren geregeld en het hostel en we kregen ook veel hulp bij het aanvragen met de visa voor Rusland. En zo vertrokken we met 32 leden naar de stad van de 'veertig maal veertig kerken' voor een boeiende studiereis. De Russisch-orthodoxe kerken bepalen inderdaad het stadsbeeld. Waar je ook kijkt zie je tussen de soms mooie bouwwerken, maar ook vaak vervallen gebouwen, de vergulde koepels. Het bijwonen van een Russisch-orthodoxe kerkdienst, gewoon tussen de lokale vrouwen, is bovendien een onvergetelijke ervaring. Het hoogtepunt was toch wel het Rode Plein, maar er is nog veel meer te zien in Moskou. Maar voor ons was het natuurlijk wel een studiereis en we hebben op doordeweekse dagen verschillende organisaties bezocht in het kader van onze studie. Hierdoor hebben we Rusland van verschillende kanten leren kennen. Lastig af en toe was natuurlijk wel dat we met zo�n grote groep waren. Moskou is een enorme stad en het duurt dus al lang om van de ene naar de andere plek te komen, maar met een groep gaat het natuurlijk nog langzamer. Gelukkig heeft Moskou wel een erg goed metrosysteem. Het is wel een beetje ingewikkeld, maar de frequentie is erg hoog en het kost weinig. Sommige metrostations zijn soms zelfs musea op zich. Het is wel handig om het cyrillische alfabet te kennen, omdat de namen van de metrostations, maar ook straatnamen en dergelijke, alleen in het cyrillisch staan vermeld. Ook praten veel Russen niet Engels. Wat betreft de veiligheid hoef je Moskou zeker niet links te laten liggen. Moskou is niet onveiliger dan grote steden als Parijs en Amsterdam, maar vooral 's nachts kun je natuurlijk beter niet alleen op pad gaan. Het was een week waarin we veel gezien en geleerd hebben van Rusland. Een zeer indrukwekkende ervaring!