Hoe hou je voldoende rekening met je partner, kinderen en andere betrokkenen wanneer je voor langere tijd vertrekt naar het buitenland?

• bij ieder nieuw avontuur horen -bij alle betrokkenen- gevoelens van opwinding, uitdaging, adrenaline. Het geeft het gevoel dat er van alles mogelijk is. Maar elke verandering roept tegelijkertijd ook angst op. Het stemmetje dat zich afvraagt waar je in hemelsnaam aan begonnen bent, en wat je allemaal op het spel zet.
• het wordt lastiger wanneer de één vooral opwinding voelt en de ander vooral de angst. De één bruist van energie en enthousiasme, de ander maakt zich constant zorgen en schiet in de twijfel
• hoe dan ook, wanneer je niet alleen naar het buitenland vertrekt is het is het goed houden van je relatie met partner, kinderen en achterblijvers in de fase van "knopen doorhakken" essentieel.

Je partner

• niks zo verschillend als een man en een vrouw die voor langere tijd naar het buitenland gaan of gaan emigreren. Zodra je de verschillen herkent, wordt het een stuk makkelijker. Maak in ieder geval onderling bespreekbaar hoe je de (plannen voor) het verblijf in het buitenland wilt aanpakken: hoe neem je een gezamenlijk besluit, wat heeft ieder nodig om deze stap te kunnen maken, wat heb je nodig om je ergens thuis te voelen, hoe lang heb je nodig om je ergens thuis te voelen, hoe ga je om met afscheid.
• net als in je gewone Nederlandse leven: accepteer in ieder geval elkaars karakters, bijvoorbeeld alleen al omtrent de vraag hoe je een het plan benadert: alles pro-actief aanpakken, rigoreus knopen doorhakken of juist alles op je af laten komen, stap-voor-stap afwegen, per thema een afweging maken voordat er een definitief "go" (of "no-go") volgt
• wees duidelijk naar elkaar toe in verwachtingen ná vertrek: spreek bijvoorbeeld een termijn ('maximaal een jaar') af waarin je allebei mag "wennen" aan je nieuwe woon- en werkomgeving, heimwee-vrij mag worden. Maar ook de ruimte hebt om uit te spreken dat het tegenvalt, of dat je zelfs terug naar Nederland wilt.

Let -in het kader van rekening houden met je partner- in je voorbereidingen bijvoorbeeld ook op zaken als:

• is er een (actief) expat netwerk in de omgeving waar jullie gaan wonen
• biedt je werkgever ook taal- en cultuurtrainingen voor partners
• is het voor de partner mogelijk om een werkvergunning te krijgen
• wat wordt jullie nieuwe woonlocatie (het leven in een expatriate-woongemeenschap kan een veilig gevoel geven maar tegelijkertijd ook benauwend zijn)
• het feit dat de in het buitenland niet-werkende-partner méér verliest dan familie, vrienden en kennissen: ook de medezeggenschap of zelfs eigen identiteit staat op het spel

Een eerste korte 'vertrekken-met-je-partner-checklist':

• jullie verwachten niet een in Nederland al moeizame relatie nieuw leven in te kunnen blazen met een verblijf in het buitenland
• jullie hebben al wat gezamenlijke ervaring in succesvol samenwerken, succesvol een project uitvoeren, verhuizing of verbouwing tot goed eindresultaat brengen
• de een heeft niet een véél sterkere vertrek- of emigratiewens dan de ander; de plannen die jullie maken zijn gezamenlijke plannen (het kan soms wel zijn dat de een in een andere fase zit dan de ander)
• jullie onderlinge communicatie is redelijk tot goed; je durft elkaar aan te spreken, de waarheid te zeggen, met wederzijds respect
• je hebt volledig zicht op elkaars motieven om naar het buitenland te vertrekken; er zijn geen ‘verborgen motieven’ die eenmaal in het buitenland opeens opduiken
• je werkt er aan om, eenmaal in het buitenland, allebei een zinvolle dagbesteding te hebben; die gun je elkaar ook (nb dit hoeft niet altijd 50-50)

Je kinderen

• vertel jonge kinderen niet in een te vroeg stadium over het beoogde vertrek naar het buitenland. Het tijdstip is zeker afhankelijk van hun leeftijd. Wees er voor jezelf en een eventuele partner zeker van dat je de beslissing hebt genomen.
• hou er wel rekening mee dat kinderen, bewust of onbewust, veel opvangen. Is de beslissing nog niet definitief, kies dan bewust voor overlegmomenten waar je kinderen niet bij zijn.
• de mening van de wat 'oudere' kinderen laat je wat sterker meewegen in die beslissing
• komen je kinderen in de puberleeftijd, overweeg dan extra stevig of dit wel het goede moment is om je te gaan vestigen in het buitenland. Het is uiteraard niet onmogelijk, maar er wordt wel extra veel gevraagd van je kinderen, je partner en jijzelf.
• wanneer je de beslissing tot emigratie met je kinderen deelt, doe dit dan binnen hun belevingswereld. Kunnen ze bijvoorbeeld dezelfde hobby's of sporten voortzetten in hun nieuwe omgeving?
• jongere  kinderen worden in het algemeen beïnvloed door reacties van oudere kinderen. Zorg ervoor, waar mogelijk, dat je tot 'overeenstemming' met je oudste kind(eren) bent voordat het aan jongere broertjes of zusjes wordt verteld.

Je werkgever

• stel je werkgever, als hij niet bij de plannen betrokken is, op tijd in kennis van je voornemen om naar het buitenland te gaan
• neem zelf initiatief en besteed voldoende aandacht en tijd aan e afronding van je werkzaamheden, het werken aan overdrachtsdocumenten en het inwerken van een opvolger
• hou rekening met opzegtermijnen; het intensieve proces-voor-vertrek verloopt een stuk prettiger als je op een professionele manier afscheid kan nemen en voldoende oog houdt voor de belangen van je (bijna) voormalig werkgever
• afhankelijk van de tijd dat je bij je werkgever hebt gewerkt: denk na over een afscheidsmoment voor je directe collega's
• denk aan het tijdig vastleggen van opgedane competenties en het bijwerken van je internationaal curriculum vitae; al dan niet aangevuld met testimonials en getuigschriften van je werkgever