Terugkeer en remigratie: vragen en antwoorden rond documenten en werk
Waar op te letten als je na een lang verblijf in het buitenland werk zoekt in Nederland?
Een curriculum vitae waarin staat dat je jaren in het buitenland hebt gewerkt is waardevol, maar kan werkgevers ook afschrikken. Let daar ook op in eventuele gesprekken.
- leg de focus op resultaten: beschrijf niet zozeer "hoe leuk of exotisch" het was, maar focus op wat je in het buitenland hebt bereikt, wat je resultaten zijn. Welke markt heb je veroverd, welke conflicten heb je op weten te lossen, hoe zijn mensen of organisaties door jou veranderd?
- maak duidelijk op welke schaal je hebt gewerkt in het buitenland: bij een bedrijf van twee, twintig of tweehonderd mensen; stond je vijf dagen per week voor de klas of gaf je incidenteel les, etc.
- maak selecties afhankelijk van het type toekomstig werkgever: als terugkeerder uit het buitenland heb je niet zelden zóveel ervaringen opgedaan en 'verhalen te vertellen', dat je sollicitatie warrig kan worden als je alles aan bod wilt laten komen. Dat is vaak ook niet nodig.
- geef je toekomstig werkgever inzicht: maak duidelijk wat je beweegredenen zijn geweest om destijds uit Nederland te vertrekken en nu weer terug te keren; focus daarbij op positieve redenen, voorkom een klaagzang (je bent immers terug) en vermijd uit te stralen dat je ondoordacht wegging.
- maak inzichtelijk wat het verblijf in het buitenland je opgeleverd heeft (vooral de zaken die relevant kunnen zijn voor je toekomstige werk): om kunnen gaan met verschillende visies, culturen, gewoontes, jezelf staande kunnen houden, een open vizier hebben gekregen, etc.
Wat zijn aandachtspunten als je na een lang (expat) verblijf in het buitenland terugkeert naar de arbeidsmarkt in Nederland?
Niet altijd zal je na terugkeer uit het buitenland in Nederland weer op je oude werkplek terecht kunnen; uiteraard afhankelijk van de afspraken die je als (uitgezonden) medewerker met je bedrijf hebt kunnen maken. Grote multinationals hebben voor jouw functie wellicht tijdelijke opvang geregeld vanuit een van de ander internationaal opererende kantoren, maar bij veel kleinere bedrijven is je functie inmiddels allang permanent vervuld door iemand anders. Je bent zelf een tijd weggeweest, je bedrijf heeft zich in Nederland doorontwikkeld, er zijn collega's vertrokken en nieuwe collega's verschenen.
Tips om jezelf weer in een goede uitgangspositie op de arbeidsmarkt te zetten en/of een terugkeer naar je werkgever succesvoller te maken:
- vraag je directe werkgever/collega's in het buitenland opgedane ervaringen, competenties en behaalde resultaten te onderschrijven of bevestigen.
- denk zelf na over opgedane vaardigheden en laat deze objectief vaststellen (skills assessment bureau); denk ook aan skills als "flexibiliteit", "plannen", "zelfstandig werken", "samenwerken".
- laat zien dat je betrokken bent en/of bent gebleven bij je werkveld en/of werkgever in Nederland: wees op de hoogte van ontwikkelingen, plaats posts in (zakelijke) social media waarin je laat zien op de hoogte te zijn van wat er recent(er) speelt in je functiegebied, in het werkveld of in je bedrijf.
- laat jezelf interviewen voor een expat magazine, het bedrijfsblad of een van de online bedrijfskanalen, waarin je inzoomt op jouw persoonlijke en zakelijke ontwikkeling, op behaalde resultaten in het buitenland, op overeenkomsten en verschillen; hou het uiteraard positief.
- volg in-company of werkveldtrainingen om je eigen positie te versterken en je enthousiasme en betrokkenheid te tonen.
- focus op bedrijven die internationale werkervaring waarderen of kies voor startups die vaker achter jouw keuze voor een internationaal carrièrepad staan dan de wat meer traditionele bedrijven.
- benut het niet kunnen terugkeren naar je "oude" werkgever om een lang uitgestelde carrièreswitch te maken, of eindelijk ruimte te geven aan de wens om voor jezelf te beginnen; het is niet verrassend dat veel terugkeerders starten met expat coachingsbureaus, culture training trajecten, emigratie workshops, international business consultancy e.d.
- verdiep je ook eens in nieuwe rollen die je kan invullen en nieuwe (zakelijke) waarde die je hebt opgebouwd omdat je een tijdlang gewoond en gewerkt hebt op een bestemming die voor veel internationaal opererende bedrijven interessant is; je kent de lokale (zakelijke) cultuur, je hebt een netwerk opgebouwd, je spreekt de taal, je bent gewend om zaken vanuit meerdere perspectieven te beoordelen etc.
Wat zijn aandachtspunten als je terugkeert bij de werkgever die je heeft uitgezonden?
- de ervaring die je voor het bedrijf hebt opgedaan bij een vestiging in het buitenland is bijzonder waardevol; het werken in een andere culturele context, ervaring opdoen met internationaal zakendoen, jezelf redden met allerlei extra regelzaken in het buitenland, een vergroot netwerk aan regionale of wereldwijde contacten.
- toch blijkt het niet vanzelfsprekend, ondanks de investeringen, dat de kennis en ervaring die je hebt opgedaan ook daadwerkelijk zal worden benut, zelfs niet als je wel werkt voor een op de internationale markt georiënteerd bedrijf.
- hou er daarnaast rekening mee dat je bedrijf zich in de periode dat jij in het buitenland was heeft door-ontwikkeld. Bij een bedrijf dat veel ervaring heeft met uitzendingen zal je in bepaalde mate op de hoogte zijn gehouden van deze ontwikkelingen, bij andere bedrijven zal je jezelf op de hoogte moeten hebben gehouden. Bij terugkeer kan het zijn dat je oude functie niet meer beschikbaar is, of dat je in een tijdelijke job of project wordt geplaatst. Dat hoeft niet per definitie iets negatiefs te zijn, maar het is wel iets om rekening mee te houden.
- terugkerende expats verwachten nog wel eens, door hun professionele en persoonlijke groei, een promotie bij terugkeer (in functie, in salaris); dit is voor veel bedrijven zeker geen vanzelfsprekendheid; hou afhankelijk van je functie en ervaring rekening met 'een stap terug'.
- een substantieel deel van de terugkerende expats besluit binnen een jaar na terugkeer ontslag te nemen bij het oude bedrijf. Veel repats starten uiteindelijk een eigen bedrijf of bieden zich aan als coach of consultant, om de zelfstandigheid die ze in het buitenland hebben ervaren weer op te zoeken.
Op de vestiging van ons bedrijf in Beijing heb ik een bijzondere tijd gehad. Ik was een soort centrale spil bij bezoek van buitenlandse delegaties, mocht overal aanschuiven, ontmoette bijzondere mensen uit China op hoog niveau. Terug in Nederland was ik eigenlijk weer een van de velen. Een bijzondere ervaring in China, maar na terugkeer moest ik flink wennen aan die andere status.
China repat
Hoe zoek je na een lang verblijf in het buitenland weer werk in Nederland?
- kun je niet terug in eerdere functies of bij je voormalig expat-werkgever, oriënteer je dan tijdig op de huidige Nederlandse arbeidsmarkt, kansrijke sectoren en instanties die werk voor je zouden kunnen regelen.
- raadpleeg online bronnen en nieuwsitems over de Nederlandse arbeidsmarkt; laat je tegelijkertijd niet teveel afschrikken over negatieve berichten. Werk zoeken en vinden blijft een individuele aangelegenheid, hangt af van je ervaringen, opleiding, mate van zelfverzekerdheid...en soms ook van geluk.
- leg bij voorkeur al voor terugkeer contacten met potentiële werkgevers of bemiddelaars.
- gebruik je bestaande netwerk in Nederland.
- ben je destijds positief weggegaan bij je werkgever in Nederland, haal dan de banden tijdig weer aan en informeer naar nieuwe mogelijkheden in eenzelfde soort functie of juist in andere functies.
- kijk ook eens naar bedrijven uit je huidige woonland, wellicht willen zij ondernemen in Nederland, zoeken ze toegang tot de Nederlandse of Europese markt.
- gebruik je social media kanalen om aan te geven dat je op zoek bent naar een baan.
- meld je uiteraard aan bij de diverse uitzendbureaus, online job platforms; zorg voor een sterk profiel.
Eerste werkdag
Ik was alleen vergeten dat op kantoor iedereen me wel kan verstaan...
Hoe werkt inschrijven in Nederland, na een lang verblijf in het buitenland?
- Schrijf je binnen 5 dagen na aankomst weer in bij de gemeentelijke basisadministratie van de gemeente waar je gaat wonen (dus niet bij de gemeente waar je ooit hebt gewoond -tenzij je er opnieuw gaat wonen- en ook niet bij de gemeente waar je ooit bent geboren)
- Voor inschrijving bij de gemeente is wel een soort 'woon'bewijs (adres) nodig, zoals een huurovereenkomst, eigendomsbewijs of toestemming tot inwoning van de eigenaar.
- Na inschrijving kun je je ook weer aanmelden voor een zorgverzekering.
Terugkeren ervaarden wij, als hoogopgeleid gezin dat voor emigratie altijd hard werkte en belasting betaalde in Nederland, als pittig. Na maanden vergeefs werk zoeken en logeren bij vrienden klopten we aan bij de gemeente met een verzoek om tijdelijke hulp, een overbrugging om weer op eigen benen te kunnen staan. Kort gezegd: we werden nergens in geholpen, soms echt tegengewerkt en meerdere keren redelijk onbeschoft behandeld.
Tunesië (r)emigrant
Ik ben nu na een lang verblijf op de Antillen weer 6 maanden terug in Nederland. Heb geen grote problemen ondervonden, werd bij de diverse regelzaken altijd netjes geholpen. Ik was vanuit de Antillen al aan het solliciteren bij Nederlandse werkgevers, met sollicitatiegesprekken via Skype. Had snel een baantje en klein appartement gevonden, had wat spaargeld om rond te kunnen komen, en kon vanuit die startsituatie een andere baan en groter appartement vinden.
Antillen (r)emigrant
Hoe werkt het als je na een lang verblijf in het buitenland (weer) Nederlander wilt worden?
Wie (nog steeds) woont in het land waarvan hij de nationaliteit heeft, kan in de regel niet naturaliseren tot Nederlander.
Ben je ten tijde van emigratie al dan niet vrijwillig je Nederlanderschap verloren, dan zijn er verschillende manieren om bij terugkeer naar Nederland opnieuw Nederlander te worden.
- er is een verschil in beleidsprocedures tussen oud-Nederlanders (zij die de Nederlandse nationaliteit eerder hebben gehad) en niet-Nederlanders; voor de procedure voor niet-Nederlanders check de site van de Rijksoverheid.
Procedure voor oud-Nederlanders
- je kunt als oud-Nederlander op twee manieren de Nederlandse nationaliteit terugkrijgen:
- door gebruik te maken van de optieprocedure, waarbij je een verklaring aflegt dat je weer Nederlander wilt worden. Deze mogelijkheid geldt in elk geval voor oud-Nederlanders die ten minste 1 jaar legaal in het Koninkrijk wonen met een geldige verblijfsvergunning voor een niet-tijdelijk doel, zoals gezinshereniging. Een speciale verblijfsvergunning voor oud-Nederlanders is de zogenaamde verblijfsvergunning wedertoelating.
- door een verzoek om naturalisatie tot Nederlander in te dienen. Deze procedure staat voor alle oud-Nederlanders open.
- aan beide procedures zijn kosten verbonden; ook als je je verzoek weer intrekt of geen akkoord krijgt.
- in beginsel neem je afstand van je huidige nationaliteit(en); de Nederlandse overheid probeert dubbele nationaliteit zoveel mogelijk te voorkomen (er zijn wel uitzonderingen). Nadat je officieel weer Nederlander bent geworden, dien je nog wel een bewijs aan te leveren dat je afstand hebt gedaan van je andere nationaliteit(en).
- ten tijde van de aanvraag wordt gevraagd om een aantal documenten, waaronder:
- bewijs van eerder bezit van de Nederlandse nationaliteit (Nederlands paspoort of verklaring van Nederlanderschap).
- huidig paspoort.
- gelegaliseerde geboorteakte.
- aanvragen gaat via de volgende instanties:
- in Nederland: bij de afdeling Burgerzaken van de gemeente waar je bent ingeschreven in de Basisregistratie Personen.
- in het buitenland: bij de Nederlandse ambassade of het consulaat in het land waar je woont.
- procedure: er wordt bekeken of je voldoet aan de voorwaarden van de betreffende aanvraag.
- bij de optieprocedure behandelt de gemeente (of de ambassade/consulaat) het verzoek en beslist de burgemeester (of het hoofd van de diplomatieke post).
- bij de naturalisatieprocedure stelt de gemeente (of de ambassade/consulaat) een dossier samen, voorziet dat van een advies en stuurt het naar de IND. De IND beoordeelt het verzoek, wordt dan ingewilligd dan verleent de Koning uiteindelijk het Nederlanderschap.
- bij de naturalisatieprocedure wordt onder andere ook bekeken of je voldoende ingeburgerd bent en of je Nederlands kan spreken, schrijven en verstaan. Afhankelijk van diploma's en certificaten die je kan overleggen, hoef je dan geen inburgeringsexamen of naturalisatietoets te doen.
- bij inwilliging van de naturalisatie ben je verplicht deel te nemen aan de naturalisatieceremonie en leg je een aantal verklaringen af.
- de optie-procedure neemt ongeveer 3 maanden in beslag, de naturalisatieprocedure ongeveer 1 jaar.
Verblijfsvergunning oud-Nederlanders
- als oud-Nederlander in Nederland moet je over een verblijfsvergunning voor een niet-tijdelijk doel beschikken om de Nederlandse nationaliteit terug te krijgen.
- een speciale verblijfsvergunning voor oud-Nederlanders is de verblijfs-vergunning wedertoelating. Je komt ervoor in aanmerking als je als Nederlander in het Europese deel van Nederland bent geboren en getogen én geen gevaar vormt voor de openbare orde of de nationale veiligheid.
- je moet, afhankelijk van je huidige nationaliteit, wel beschikken over een machtiging tot voor-lopig verblijf (mvv), aan te vragen bij de Nederlandse ambassade of het consulaat. Een aantal nationaliteiten en groeperingen heeft geen mvv nodig.
Herkrijgen van het Nederlanderschap bij niet-vrijwillig verlies
- ben je het Nederlanderschap niet vrijwillig verloren, dan kan je procederen door het instellen van bezwaar en eventueel beroep tegen de weigering om een paspoort te vernieuwen; deze zaken zijn echter vaak weinig succesvol, onder andere omdat de (toetsing op) algemene beginselen van behoorlijk bestuur niet van toepassing is/zijn op de Rijkswet op het Nederlanderschap.
- het verlies is 'van rechtswege', de ervaring van advocatenkantoren leert dat je daar weinig meer aan verandert.
- je kan wel proberen om opnieuw Nederlander te worden volgens de procedures van optie of naturalisatie; hoewel je daarvoor veelal niet mag wonen in het land waarvan je (op dat moment) de nationaliteit bezit (Nederland wil daarmee niet in het vaarwater van andere landen komen, die via deze weg anders een burger zouden kwijtraken) -> je wordt door die regel gedwongen te verhuizen naar een ander land, wat vaak uiteraard verre van praktisch is.
- je kan, vaak als "beste van slechte opties", terugkomen naar Nederland op basis van wedertoelating, en na een periode van verblijf via de regeling van optie opnieuw Nederlander worden.
Wat zijn fiscale aandachtspunten als je na een lang verblijf in het buitenland terugkeert naar Nederland?
- bij vertrek uit Nederland heb je met een zogenaamd M-biljet je "laatste" belastingaangifte doorgegeven (zie Keuzekit Regelen & Regelgeving).
- keer je vervolgens terug naar Nederland, dan is de daaropvolgende belastingaangifte cruciaal: je geeft dan het in de periode in het buitenland bij elkaar gespaard of belegd vermogen op.
- als je kan aantonen dat je (keurig) belasting hebt betaald over je salaris in het buitenland dan is er normaliter niets aan de hand (natuurlijk moet je in het buitenland opgebouwd vermogen wel overeenkomen met je in het buitenland ontvangen salaris en/of andere inkomsten).
- het saldo van je inkomsten minus (aantoonbaar) betaalde belastingen kan je normaal gesproken vervolgens om laten zetten in willekeurige valuta, en met een bankoverschrijving uit het buitenland naar Nederland overzetten, zonder dat daar extra heffingen over worden berekend.
Wat zijn aandachtspunten rondom sociale zekerheid en eventuele uitkeringen als je na een lang verblijf in het buitenland terugkeert naar Nederland?
- periodes die je in het buitenland hebt gewoond of gewerkt kunnen in sommige gevallen meetellen als je in Nederland voor een uitkering in aanmerking wilt komen.
- hou er wel rekening mee dat het verkrijgen van een uitkering direct bij terugkeer in Nederland veelal niet mogelijk is. Heb je niet direct een baan, bouw dan voor terugkeer reserves op: sparen, minder uitgeven of maak tijdelijke huisvestingsafspraken met vrienden of familie voor de eerste tijd.
- soms kan een buitenlandse uitkering, zoals een werkloosheidsuitkering, arbeidsgeschiktheidsuitkering of pensioen, wel naar Nederland worden meegenomen.
- heb je in een ander land binnen de EU gewoond en gewerkt, dan kan je over het algemeen bij terugkeer in Nederland een ww uitkering aanvragen. Vaak wordt dan om het aantonen van een minimum aantal werkweken gevraagd, binnen een vastgestelde periode. Voorwaarde is ook dat je in dat EU land sociale premies hebt afgedragen.
- je recht op kinderbijslag start vaak pas weer tot het moment dat je een eigen woning en/of voldoende inkomsten hebt; daarmee toon je je nieuwe 'binding' met Nederland aan.
- veel terugkeerders geven aan wel snel weer recht op zorgtoeslag te hebben gekregen, mits je uiteraard bent ingeschreven in Nederland.
Mijn man en ik wonen nu bijna een jaar op Curaçao. Helaas is onze droom in flinke duigen gevallen, we denken erover om terug te gaan naar Nederland. We hebben gelukkig nog een eigen huis in Nederland. Wel vragen we ons af of we een uitkering kunnen aanvragen, om vanuit daar weer werk te gaan zoeken.
Curaçao emigrant
Wat zijn aandachtspunten rondom openstaande schulden en andere verplichtingen als je na een lang verblijf in het buitenland terugkeert naar Nederland?
- heb je in je huidige woonland schulden of bijvoorbeeld belastingverplichtingen openstaan probeer deze dan voor remigratie volledig af te handelen.
- belastingschulden blijven uiteraard openstaan en kunnen via verdragen alsnog op je worden verhaald.
- had je destijds bij vertrek uit Nederland een openstaande belastingschuld dan kan dit bij remigratie problemen veroorzaken rondom bijvoorbeeld verlenging of vernieuwing van je paspoort; er zijn termijnen waarop openstaande schulden verjaren maar deze termijn kan door de Belastingdienst worden verlengd.
- had je destijds bij vertrek uit Nederland andere schulden, bijvoorbeeld huurachterstand, dan kan het zijn (afhankelijk van de lengte van de periode dat je niet in Nederland was) dat deze zijn 'kwijtgescholden' of verjaard. Hou er wel rekening mee dat, zeker waar het gaat om huurschulden, systemen steeds beter op elkaar zijn aangesloten en je als wanbetaler geregistreerd kan staan.
Welke documenten moet je in orde maken als je na een lang verblijf in het buitenland terugkeert naar Nederland?
Denk onder andere aan:
- bewijs van uitschrijving uit je huidige woonland (als je daar formeel bent ingeschreven). Niet ieder land geeft een dergelijk document af, maar als dit wel regulier beleid is dan zal je bij inschrijving in Nederland dit uitschrijvingsbewijs moeten kunnen tonen.
- internationale/Nederlandse erkenning van huwelijks akte.
- uittreksels geboorteregister van je kinderen.
- erkenning van je kinderen (“als jouw kinderen”). Je kind moet ook als jouw kind in Nederland geregistreerd staan; als je kind nog niet is geregistreerd in Nederland dan regel je dat in Den Haag, net als met het registreren van een buitenlands huwelijk.
- bewijs van ontslag (als je door je werkgever in het buitenland ontslagen bent).
- omzetting van een in het buitenland behaald rijbewijs naar een Nederlands rijbewijs (vaak is er een overgangsperiode, maar hou de maximum termijn goed in de gaten).
Tip: remigreer je met je (internationaal samengestelde) gezin, dan kan het soms handiger zijn eerst alleen terug te keren naar Nederland. Zodra je dan een woonlocatie hebt geregeld, werk (inkomsten) hebt gevonden en de documenten voor je partner en kinderen hebt geregeld, kunnen ook zij eenvoudiger overkomen en zich inschrijven in Nederland.
Wat zijn extra aandachtspunten als je na een lang verblijf in het buitenland terugkeert naar Nederland met een niet-Nederlandse partner of niet-Nederlandse kinderen?
Tip: check altijd de up-to-date regel- en wetgeving; beleid is aan veranderingen onderhevig.
- als je tijdens je verblijf in het buitenland getrouwd bent en/of kinderen hebt en je wilt je partner en kinderen meenemen bij terugkeer naar Nederland, dan krijg je veelal te maken met het integratietraject (zoals alle migranten in Nederland).
- je partner en kinderen mogen ook in Nederland verblijven als:
- je de Nederlandse nationaliteit hebt of verblijfsvergunning hebt.
- het familie- of gezinslid bij je gaat wonen.
- je voldoende geld hebt om je familie- of gezinslid te onderhouden. Dit betekent: je verdient minimaal het wettelijk minimumloon.
- ga je (weer) in Nederland werken en neem je (niet-Nederlandse) familie- of gezinsleden mee naar Nederland? Als jullie tegelijk Nederland inreizen, is het handig als de werkgever de aanvragen voor de verblijfsvergunning voor hen tegelijk indient met die van jezelf.
- heeft je (niet-Nederlandse) partner werk dat hij mee kan nemen naar Nederland (bijvoorbeeld werk in Nederland voor een buitenlandse werkgever, of werk als freelancer) dan is er in het algemeen geen werkvergunning nodig; wel is het noodzakelijk uit te zoeken onder welk belastingregime (dat van het land van de buitenlandse werkgever of dat van Nederland) inkomstenbelasting betaalt moet worden; dat hangt onder andere af van eventuele belastingverdragen tussen beide landen.
- voor een meekomende niet-Nederlandse partner kan het raadzamer zijn alleen een verblijfsvergunning aan te vragen en niet de Nederlandse nationaliteit; doe je dit wel dan is de kans groot dat hij of zij de eigen nationaliteit moet afstaan (indien mogelijk, sommige landen staan dit niet toe). Het Nederlandse beleid rondom dubbele nationaliteiten wordt steeds strenger.
- er zijn extra voorwaarden, zoals:
- je familie- of gezinslid moet over een paspoort beschikken.
- laat zich inschrijven in de Basisregistratie Personen.
- verzekert zich tegen ziektekosten binnen 4 maanden na afgifte van de verblijfsvergunning.
- en neemt deel aan een inburgeringstraject.
- je familie- of gezinslid moet zich al in het buitenland voorbereiden op het verblijf in Nederland; dat geldt sowieso voor familie- of gezinsleden vanaf 18 jaar tot de wettelijke AOW-leeftijd die een machtiging tot voorlopig verblijf nodig hebben om Nederland in te reizen.
- zij zijn verplicht het basisexamen inburgering buitenland te doen bij de Nederlandse ambassade of het Nederlandse consulaat.
- hierbij wordt de basiskennis van de Nederlandse taal en samenleving getoetst.
- pas als je familie- of gezinslid in het buitenland is geslaagd voor dit basisexamen, kun je de aanvraag voor een machtiging tot voorlopig verblijf indienen.
- het resultaat is 1 jaar geldig. Na het behalen van het examen heb je dus 1 jaar de tijd om een aanvraag in te dienen.
- voor een partner geldt dat het kan gaan om een echtgenoot of echtgenote, een geregistreerd partner of een ongehuwd partner. In dat laatste geval moeten jij en je partner een “duurzame en exclusieve relatie” met elkaar hebben. Ook moeten jullie allebei minimaal 21 jaar oud zijn.
- voor adoptie- en pleegkinderen gelden andere voorwaarden van voor kinderen die onder je rechtmatig gezag staan.
- als je eenmaal in Nederland gaat scheiden en niet meer samenwoont met je echtgenote en kinderen, dan voldoen zij niet meer aan de voorwaarden voor een verblijfsvergunning als familie- of gezinslid. Dit kan gevolgen hebben; situaties worden individueel bekeken.
Los van de 'technische' details bij het terugkeren naar Nederland met een niet-Nederlandse partner, zijn er ook de volgende aandachtspunten:
- afhankelijk van de manier waarop je terugkeert, de voorzieningen die een eventuele Nederlandse werkgever biedt en de tijd die je Nederlandse partner na terugkeer wel of niet heeft, moet je er als buitenlands partner rekening mee houden dat veel regelzaken op jezelf aankomen.
- dat kan nog wel eens lastig zijn als je de Nederlandse taal nog niet voldoende beheerst; denk aan het regelen van school, huisvesting, het opbouwen van een sociaal netwerk, het vinden van betaald of vrijwilligerswerk, etc.
- het kan waardevol zijn je als buitenlands partner aan te sluiten bij een internationaal netwerk in Nederland, bijvoorbeeld gericht op expat partners.
- ieder individu dat 'terugkeert' uit het buitenland heeft een periode van gewenning en acceptatie nodig; dat proces kan extra intensief zijn wanneer er een Nederlander met een niet-Nederlandse partner bij betrokken is. Terugkeer en gewenning wordt dan vaak anders ervaren, de diverse fasen bij terugkeer worden anders doorlopen of varieren in duur. Zo veel mogelijk open blijven communiceren is dan helemaal essentieel.
Wat zijn aandachtspunten bij het verkrijgen van een Nederlandse verblijfsvergunning na een lang verblijf in het buitenland?
- een verblijfsvergunning is een vergunning die iemand over het algemeen moet hebben om te wonen en te werken in een land waarvan de persoon geen staatsburger is.
- heb je nog de Nederlandse nationaliteit, dan heb je dus geen verblijfsvergunning nodig.
- heb je niet meer de Nederlandse nationaliteit, maar wél de status langdurig ingezetene EU van een andere lidstaat, dan krijg je vrijstelling van het mvv-vereiste (machtiging tot voorlopig verblijf). Dit betekent dat je geen speciaal visum voor Nederland nodig hebt om langer dan 3 maanden in Nederland te mogen blijven en een verblijfsvergunning te kunnen aanvragen. Dit geldt voor de EU/EEG nationaliteiten plus een aantal laten daarbuiten.
- val je buiten deze categorieën, dan dien je een machtiging tot voorlopig verblijf te verkrijgen (een visum waarmee je toestemming regelt om langer dan 3 maanden in Nederland te verblijven), om daarna een verblijfsvergunning te kunnen aanvragen.
- voordat je een aanvraag voor een verblijfsvergunning in kunt dienen, moet je een aantal benodigde papieren en gegevens verzamelen. Ook moet je buitenlandse documenten laten legaliseren en vertalen (hou rekening met enkele maanden plus uiteraard legalisatie kosten).
- bij een aanvraag voor een verblijfsvergunning moet je ook diverse bewijsmiddelen inleveren. Uit die bewijsmiddelen moet blijken dat jij en eventuele familie- of gezinsleden aan de toelatingseisen voldoen. Ook moet de familie- of gezinsband worden aangetoond. Voorbeelden van bewijsmiddelen zijn:
- stukken waaruit je inkomen blijkt.
- een kopie van je paspoort en dat van je familie- of gezinsleden.
- de huwelijksakte of akte van het geregistreerd partnerschap.
- een ongehuwdverklaring.
- documenten waaruit het ouderlijk gezag blijkt.
- een bewijs dat het basisexamen inburgering buitenland is behaald.
- een gelegaliseerde en vertaalde geboorteakte (ook nodig voor inschrijving in de Basisregistratie personen (BRP) in Nederland).
- officiële buitenlandse bewijsmiddelen moeten zijn afgegeven en vervolgens zijn gelegaliseerd door de bevoegde autoriteiten van het land dat het bewijsmiddel heeft afgegeven. Ook moet het document gelegaliseerd zijn of voorzien zijn van een apostillestempel door de Nederlandse ambassade of consulaat in het betreffende land. Daarmee wordt de echtheid van het bewijsmiddel vastgesteld.
- soms is een apostillestempel voldoende.
- een apostillestempel is alleen mogelijk als het document uit een land komt dat net als Nederland aangesloten is bij het Apostilleverdrag.
- officiële buitenlandse bewijsmiddelen zijn bijvoorbeeld geboorteakten en huwelijksakten.
- tip: het legaliseren of apostilleren van bewijsmiddelen kan veel tijd in beslag nemen, begin tijdig -liefst enkele maanden voor het indienen van een aanvraag.
- er is slechts een beperkt aantal talen toegestaan waarin de documenten die je indient bij de aanvraag zijn opgesteld; is dit niet het geval dan moet je ze eerst laten vertalen door een vertaler die door een rechtbank is beëdigd.
Checklist Terugkeer na een lang verblijf in het buitenland of emigratie
- Planning
- Motieven
- Bestemming, woonlocatie & woonruimte
- Regelgeving
- Verhuizing
- Sociale voorzieningen, uitkeringen & toeslagen
- Belasting & fiscale zaken
- Werk, onderneming & vrijwilligerswerk
- Verzekeringen
- Visa & Documenten
- Praktische voorbereiding
- Onderwijs & taalcursus
- Cultuur & culture shock
- Gezondheid & Veiligheid
Planning
waar mogelijk tijdig starten met het voorbereiden van een terugkeer; beschouw het eigenlijk als een nieuw "vertrek voor langere tijd"
aandacht besteden aan alle aspecten rondom terugkeer; van werk tot onderwijs, van verzekering tot cultuur shock
al voor vertrek nadenken over manieren waarop je na terugkeer betrokken kunt blijven bij je voormalige woonland
Motieven
bij twijfel wel/niet terugkeren na een lang verblijf in het buitenland: voor alle terugkeerders in kaart brengen van hun motieven om wel (of niet) te willen terugkeren
bij een gevoel van onbehagen of heimwee: onderzoeksperiode instellen voordat je overhaast terugkeert; bespreken van je gevoelens met partner en/of ervaren buitenstaander (coach); realiseer je dat het missen van een "thuis"gevoel vaak niet gebonden is aan een woonlocatie of land
per persoon beschrijven van verwachtingen en persoonlijke doelen rondom en na terugkeer; hou er rekening mee dat de omstandigheden rondom de redenen waarom je (ooit) koos voor vertrek uit Nederland, niet erg veranderd zullen zijn
tijdig betrekken van alle betrokkenen rondom terugkeer; afhankelijk van gezinssamenstelling en leeftijden hoeft het niet vanzelfsprekend te zijn dat iedereen je wens deelt om terug te keren; soms keert ook niet het hele gezin terug naar Nederland
Bestemming, woonlocatie & woonruimte
heroriënteren op woonomgeving en -regio, mede afhankelijk van wat eventueel al voor je wordt geregeld door bijvoorbeeld je werkgever
overwegen van een ander terugkeer-land als je niet gebonden bent aan Nederland; een land dat wellicht beter aansluit bij je wensen omtrent leefklimaat, ruimte, kosten van levensonderhoud etc.
oriënteren op mogelijke overbruggingswoonruimte bij familie, vrienden, kennissen; maak deze periode niet te lang
overwegen van een (al dan niet tijdelijke) terugkeer naar een omgeving waarin veel expats wonen; zeker als je lang in het buitenland bent geweest
al vóór terugkeer contact leggen met verhuur- of verkoopmakelaars; ben je nog niet zeker van werk, woonregio, scholen etc. overweeg dan eerst te gaan huren
rekening houden met het feit dat je terugkeer uit het buitenland geen voorrangspositie oplevert bij woningbouwverenigingen of makelaars
tijdig contact leggen met huurders als je je woning in Nederland tijdelijk hebt onderverhuurd; duidelijke afspraken maken, rekening houdend met het huurcontract
Regelgeving
instellen op (soms) enige weerstand richting terugkeerders; zeker als je lang in het buitenland hebt gewoond staat niet iedereen welwillend tegenover terugkeerders die beroep doen op bijvoorbeeld sociale voorzieningen zonder premies te hebben afgedragen in de tijd dat ze in het buitenland woonden
opnieuw inscbrijven bij de Nederlandse gemeente waar je gaat wonen; o.a. nodig om je aan te kunnen melden voor de (verplichte) basiszorgverzekering. Je hebt hiervoor wel een bewijs nodig waar je gaat wonen (koopakte, huurcontract e.d.)
heb je de Nederlandse nationaliteit niet meer: tijdig starten met het onderzoeken van het proces om weer Nederlander te worden; doe dit voor ieder gezinslid tijdig want dit proces kan soms flink wat tijd en energie vergen
Verhuizing
kritisch keuzes maken welke spullen uit je (buitenlandse) inboedel ook na terugkeer een plek behouden (geef de rest bijvoorbeeld aan een goed doel)
checken van douane regelgeving: niet alles mag mee terug
gebruik maken van de verhuistips bij de Keuzehulp rondom Verhuizing bij lang verblijf in het buitenland
Sociale voorzieningen, uitkeringen & toeslagen
kennis updaten omtrent mogelijkheden, waar noodzakelijk, voor het aanvragen van (tijdelijke) uitkeringen; bijvoorbeeld om de eerste periode na terugkeer te overbruggen
voor terugkeer opbouwen van financiële reserves; het direct krijgen van een uitkering is, afhankelijk van je eerdere woonland, lang niet altijd mogelijk
opnieuw aanvragen van kinderbijslag, zorgtoeslag, huurtoeslag; daarmee dien je wel een nieuwe "binding" met Nederland aan te kunnen tonen
Belasting & fiscale zaken
voor terugkeer: afronden van belastingverplichtingen in het buitenland
na terugkeer: bij je eerstvolgende belastingaangifte opgeven van je in het buitenland bij elkaar gespaarde of belegde vermogen op; daarbij wordt o.a. gekeken naar het in het buitenland ontvangen salaris en/of andere inkomsten, plus de door jou in het buitenland betaalde belastingen -> het saldo daarvan kan in een aantal gevallen heffingsvrij naar Nederland worden overgeheven
afrekenen met eventuele openstaande Nederlandse belastingschulden; deze zullen bij terugkeer op je worden verhaald
Werk, onderneming & vrijwilligerswerk
tijdig -voor terugkeer- oriënteren op de arbeidsmarkt(kansen) in Nederland & starten met het benaderen van potentiële werkgevers; gebruik je bestaande netwerk
voordat je terugkeert: voldoende tijd besteden aan professioneel afscheid nemen bij je werkgever; reflecteer op persoonlijke ontwikkeling en documenteer vaardigheden, capaciteiten en talenten waar mogelijk
tijdig starten met nadenken over functieverwachtingen na terugkeer als je weer bij je (voormalig of uitzendende) werkgever aan de slag gaat; stel je in op tussentijds opgetreden veranderingen in je oude bedrijf
al voor terugkeer nadenken over de manier waarop alle terugkeerders invulling gaan geven aan hun leven na terugkeer: wie gaat werken, bijbaantjes, vrijwillligerswerkactiviteiten, etc.
overwegen -indien mogelijk- van een overbruggingsperiode: ga niet te snel weer aan de slag maar gun jezelf (en je gezin) tijd voor heroriëntatie en gewenning
ga je solliciteren, focus dan op resultaten en bereikte doelen in het buitenland, voorkom dat je verzandt in verhalen hoe avontuurlijk of exotisch het allemaal was; maak voor jezelf een helder verhaal over waarom je (ooit) vertrok en waarom je nu weer bent teruggekeerd; hou het positief
rekening houden met het feit dat, wanneer je terugkeert bij je (voormalig) werkgever, je in een andere positie terecht kan komen: het bedrijf en je collega's hebben zich uiteraard ook doorontwikkeld
Verzekeringen
na inschrijving bij de gemeente weer aanmelden bij een zorgverzekeraar voor de (verplichte) basiszorgverzekering
rekening houden met een mogelijk medisch acceptatieproces & aanvullende vragenlijsten als je je wilt aanmelden voor vrijwillige aanvullende ziektekostenverzekering
tijdig regelen van een doorlopende reis- en annuleringsverzekering
regelen van de diverse andere verzekeringen: van inboedel tot aansprakelijkheid, van WA verzekering (auto) tot ongevallen, en van woonhuis/opstal tot rechtsbijstand
Visa & Documenten
onderzoeken met welke status (nationaliteit, staatsburgerschap) je terugkeert naar Nederland en of je bijvoorbeeld een verblijfsvergunning of machtiging tot voorlopig verblijf nodig hebt
regelen van een bewijs van uitschrijving van het land waar je vertrekt (waar mogelijk)
regelen van registratie van je kinderen in Nederland, als dat nog niet eerder is gedaan
omzetten van in het buitenland behaalde rijbewijzen
legaliseren van internationale documenten (trouwaktes, geboorteaktes), certificaten en diploma's (van jezelf, van je kinderen)
Praktische voorbereiding
vóór terugkeer voldoende tijd en aandacht besteden aan het afscheid nemen van vrienden, kennissen, collega's; bewaak dat proces extra zorgvuldig als je terugkeert met kinderen (zie ook de tips bij de keuzehulp rondom vertrekken uit Nederland)
al voor terugkeer contact leggen met andere teruggekeerde expats; contact kan helpen bij het gewenningsproces
rekening houden met een fase van boosheid of verdriet van je kinderen rondom het "moeten terugkeren"; bereid hen gefaseerd voor op allerlei aspecten van Nederland en maak afspraken over contactmogelijkheden met vrienden die achterblijven
onderzoeken van activiteiten die je kinderen na terugkeer kunnen ondernemen die hen helpen bij het gewenningsproces; denk aan sport, verenigingen
Onderwijs & taalcursus
tijdig starten met het opvragen van internationale schooldossiers
(her)oriënteren op het Nederlandse schoolsysteem en, afhankelijk van keuzes rondom woonlocatie, voor al je kinderen passend vervolgonderwijs; leg waar mogelijk contact met scholen voor terugkeer
oriënteren op mogelijkheden voor het opnieuw leren, of aanvullen van je kennis omtrent, het Nederlands
zijn je kinderen meertalig: uitzoeken van manieren om hun kennis en vaardigheid van de andere talen dan Nederlands op peil te houden
rekening houden met een soms pittig aanpassingsproces van je kinderen op hun nieuwe school; systemen zijn anders dan gewend, omgang met docenten en leeftijdsgenoten is anders, etc.
indien mogelijk: zodanig inplannen van het terugkeermoment dat het logisch past in de schoolcarrière van je kind(eren)
uitzoeken of je kind eenmaal terug op school tijdelijk een schoolbuddy kan krijgen, die hem of haar (opnieuw) wegwijs maakt
bij studerende kinderen: ruim voor terugkeer naar Nederland starten met aanmeldprocessen, zoeken van woonruimte, studieverenigingen e.d.
Cultuur & culture shock
volgen van een culturele voorbereidingscursus als je lang uit Nederland weg bent geweest; Nederland zal veranderd zijn in de tijd dat je weg was
rekening houden met een gevoel van ontheemding of vervreemding; zelfs de voormalige eigen woonomgeving kan in de tussentijd flink veranderd zijn
rekening houden met het feit dat niet iedereen zal begrijpen dat het terugkeren uit het buitenland een flinke schok teweeg kan brengen, dat terugkeerders moeite kunnen hebben met zich opnieuw aanpassen
(opnieuw) verdiepen in de verschillende culture shock fasen; pas op dat je een niet te negatieve houding ten opzichte van Nederland aanneemt na een inspirerende tijd in het buitenland
instellen op het Flying Dutchman syndroom, bij jezelf of bij je kinderen (zie de Keuzehulp Cultuur & culture shock voor uitleg)
hulp vragen bij het opnieuw wennen aan Nederland en verdiepen in de factoren die van invloed zijn op dit gewenningsproces
rekening houden met het feit dat vooral voor jonge kinderen "Nederland" net zo vreemd is
Gezondheid & Veiligheid
regelen van internationale medische dossiers (huisarts, kliniek, ziekenhuis, tandarts), nog vóór vertrek
na terugkeer regelen van een medische check-up van alle gezinsleden; idem tandarts
aanmelden bij huisarts en tandarts in je nieuwe woonregio; informeer naar eventuele wachtlijsten en recente ontwikkelingen
Terugkeer naar Nederland en remigratie na lang verblijf in buitenland of emigratie
