Wat is de gevaarlijkste ziekte ter wereld, welke ziektes zijn het meest dodelijk, en wat kan je doen als je naar het buitenland of op reis gaat?

Wat is de gevaarlijkste ziekte ter wereld als je naar het buitenland of op reis gaat?

• De gevaarlijkste ziekte is malaria. Naast de 600.000 mensen die jaarlijks sterven aan malaria is het voor degene die het overleven ook vaak een heftige reiservaring.
• Waar voor veel levensbedreigende ziekten goedwerkende vaccins bestaan, moet je malaria tijdens je reis zelf zien te voorkomen door zo min mogelijk te worden gestoken.
• Het aantal landen waar deze akelige ziekte heerst vermindert nog altijd en met tijdige behandeling zijn er slechts weinig reizigers die sterven aan malaria
• Meer over malaria en het voorkomen van malaria 

Wat is de meest dodelijke ziekte ter wereld die je in het buitenland kunt oplopen?

• De dodelijkste ziekte in de categorie reizigersziekten is Hepatitis B met meer dan 1 miljoen doden wereldwijd elk jaar.
• Vlak daarachter zijn Hiv/aids en Tuberculose de nummers 2 en 3.
• Verreweg de meeste doden bij deze ziekten vallen echter niet onder reizigers maar zijn de bewoners van onwikkelingslanden en mensen die om een of andere reden beperkt tot geen toegang tot gezondheidszorg hebben.

Wat zijn de 25 gevaarlijkste virusziekten in de wereld als je naar het buitenland of op reis gaat?

1. Hepatitis B  : 1,2 miljoen doden jaarlijks
2. Hiv/aids: bijna 1 miljoen doden per jaar
3. Hepatitis C : 1,5 miljoen besmettingen per jaar; 290.000 doden per jaar
4. Norovirus: 700 miljoen besmettingen per jaar - 200.000 doden
5. Mazelen: 130.000 doden per jaar; 20 miljoen zieken per jaar
6. Rabiës en hondsdolheid : 60.000 doden per jaar
7. Hepatitis E: 20 miljoen besmettingen per jaar, waarvan 3 miljoen ernstig en ruim 40.000 doden jaarlijks
8. Dengue / knokkelkoorts : 390 miljoen zieken per jaar; 500.000 ernstig zieken, 25.000 doden per jaar
9. Japanse encefalitis : 70.000 besmettingen per jaar; 17.000 doden per jaar
10. Gele koorts : 200.000 zieken per jaar; ongeveer 15.000 jaarlijkse doden
11. Hepatitis A : 1,4 miljoen besmettingen per jaar; 11.000 doden jaarlijks
12. Lassakoorts: 500.000 per jaar besmet; 5.000 doden per jaar
13. Chikungunya   3 miljoen per jaar ziek; rond 3.000 jaarlijkse doden
14. Westnijlvirus: 70 doden per jaar in Zuid-Europa, wereldwijd een onbekend veelvoud
15. Mpox / apenpokken: in uitbraken tot wel 100.000 besmettingen per jaar; ongeveer 1 tot 2 % dodelijk
16. Tekenencefalitis : 10.000 besmettingen per jaar, dodelijk in ongeveer 100 gevallen per jaar
17. Krim-Congokoorts: ongeveer 100 zieken per jaar; tot 25 doden per jaar
18. Barmah Forest-virus: niet dodelijk virus in Australië
19. Murray Valley-encefalitis: niet dodelijk virus in Australië
20. Ross River-virus: niet dodelijk virus in Australië; 5.000 besmettingen per jaar
21. Bof
22. Oostelijke paardenencefalitis (Eastern equine encephalitis): meestal mild verloop, maar kan dodelijk zijn; alleen in Noord- en Latijns Amerika
23. Ebola: dodelijk in 25-90% gevallen maar uitbraken zijn zeldzaam en voorlopig vaak beperkt qua verspreiding
24. Hand-, voet- en mondziekte: met name kinderen tot 10 jaar, zelden dodelijk, in uitbraakgolven, met name in Azië
25. Hantavirus (Hantaan virus, Seoul virus, Puumala virus, and Dobrava-Belgrade virus): 100.000 zieken per jaar; niet heel dodelijk; vooral in China

Wat zijn de overige gevaarlijke virusziekten in de wereld?

• Kunjin virus: niet dodelijk variant van het West Nijl virus dat in Oceanie/Australië kan worden opgelopen
• Marburgvirus: zeer zeldzaam, met name in Afrika enkele tientallen gevallen in 10 jaar; zeer dodelijk, tot 100% van besmettingen
• MERS-CoV: Zeldzaam, in losse, soms heftige uitbraken dan zeer dodelijk (tot 50% van gevallen)
• Oropouche virus: outbreaks in Zuid-Amerika in regentijd; in principe niet dodelijk
• Polio: Zeldzaam door grootschalige vaccinatie; nog met name Afghanistan en Pakistan
• Rift Valley-koorts: in outbreaks in Afrika meestal eerst bij dieren; zelden dodelijk
• Rodehond: 20.000 zieken per jaar
• Saint Louis-encefalitis: vooral in de Verenigde Staten; slechts enkele honderden per jaar, dodelijk bij 3-30% van gevallen
• Zikavirus : aantal besmettingen gaat in golven; zelden ernstig ziekte verloop

Wat zijn de 10 gevaarlijkste bacteriele infectieziekten in de wereld als je naar het buitenland of op reis gaat?

1. Tuberculose : 8 miljoen besmettingen per jaar; 1 miljoen doden per jaar
2. Shigellose / Bacillaire dysenterie : 80 miljoen besmettingen per jaar; 700.000 doden
3. Buiktyfus: 20 miljoen besmettingen; 161,000 dodelijke slachtoffers per jaar
4. Syfilis: 6 miljoen besmettingen per jaar; 100.000 doden per jaar
5. Cholera : 3 miljoen zieken per jaar; 95.000 doden per jaar
6. Melioidose: 150.000 per jaar ziek; 89.000 doden per jaar; met name Zuid-Oost Azië
7. Tetanus : 200.000 ernstige besmettingen; 60.000 doden per jaar
8. Leptospirose: 1 miljoen ernstig zieken per jaar; 60.000 doden per jaar
9. Kinkhoest: 16,3 miljoen per jaar; 60.000 doden per jaar
10. Meningokokken: 350.000 besmettingen per jaar; 35.000 doden per jaar

Wat zijn de overige gevaarlijke bacteriele infectieziekten?

• Paratyfus: 16 miljoen besmettingen per jaar - 25.000 doden jaarlijks
• Difterie : rond 30.000 gevallen per jaar; 3.300 doden jaarlijks
• Gonorroe  : 88 miljoen zieken per jaar; steeds moeilijker te behandelen; meestal niet direct dodelijk
• Chlamydia : 61 miljoen zieken per jaar; ongeveer 200 doden per jaar
• Legionella: 13.000 ernstig zieken jaarlijks in de VS; wereld onduidelijk, gaat veelal in lokale uitbraken
• Lepra: 200.000 besmettingen per jaar; meestal niet dodelijk
• Ziekte van Lyme: 500.000 besmettingen per jaar; zelden dodelijk wel heel nare chronische klachten mogelijk, lees meer bij tekenbeten 
• Botulisme: zeldzaam geworden; 1.000 gevallen per jaar; ongeveer 100 daarvan overlijden
• Pest: 600 besmettingen per jaar; 60 doden per jaar
• Antrax / miltvuur: 2.000 gevallen per jaar; met behandeling zelden meer dodelijk
• Maltakoorts / Brucellose: zeldzaam; zelden dodelijk

Wat zijn de 10 gevaarlijkste parasieten als je naar het buitenland of op reis gaat?

De gevaarlijkste ziektes die worden verspreid via parasieten en waar je als reizger mee te maken kan krijgen zijn:

1. Malaria : 250 miljoen besmettingen per jaar; 600.000 doden per jaar - eencellige parasiet via muggenbeet 
2. Schistosomiasis / bilharzia : 230 miljoen infecties per jaar wereldwijd; 200.000 jaarlijkse doden - parasitaire platworm via water (met daarin zoetwaterslakken)
3. Leishmaniasis: 1,5 miljoen infecties per jaar; 50.000 doden per jaar - eencellige parasiet via zandvliegen beet 
4. Ziekte van Chagas / Amerikaanse trypanosomiasis : 170.000 nieuwe gevallen per jaar, 10.000 doden per jaar - eencellige parasiet via roofwants  poep
5. Slaapziekte / Afrikaanse trypanosomiasis: 5.000 gevallen per jaar; vooral dodelijk indien onbehandeld - eencellige parasiet via tseetseevlieg beet
6. Echinokokkose: 1,4 miljoen besmettingen per jaar; 1200 doden per jaar - lintworm via besmet voedsel
7. Lymfatische filariasis / olifantsziekte: 40 miljoen besmettingen wereldwijd; beperkt dodelijk - parasitaire rondworm  via muggenbeet
8. Rivierblindheid: 21 miljoen mensen besmet waarvan er ruim een miljoen blinden tot gevolg - parasitaire rondworm via kriebelmug  beet
9. Schurft: 300 miljoen besmettingen per jaar; niet dodelijk, wel besmettelijk - veroorzaakt door schurftmijt 
10. Tungiasis : in ruim 80 landen; niet dodelijk - veroorzaakt door zandvlo 

Overige gevaarlijke parasieten als je naar het buitenland of op reis gaat?

1. Vossen- en hondenlintworm: zeldzaam; zonder behandeling vaak dodelijk - lintworm via met name uitwerpselen van honden en vossen
2. Taeniasis via varkens of runderlintworm: 50 miljoen infecties per jaar; zelden dodelijk - lintworm via rauw varkensvlees of rundvlees
3. Trichinose: 10.000 per jaar; zelden dodelijk - rondworm via het eten van rauw of onvoldoende verhit varkensvlees
4. Dracunculiasis: bijna uitgestorven diersoort (parasitaire rondworm) met slechts enkele vondsten en besmettingen per jaar, in de jaren '80 ging het nog miljoenen besmettingen per jaar

Welke andere veroorzakers kunnen ziekten veroorzaken als je naar het buitenland of op reis gaat?

• De zon: zonnesteek , zonnebrand en uitdroging  zijn gevaarlijke, veel voorkomende gevolgen van te veel zon
• Giftige dieren: denk aan slangenbeten, giftige koralen , kwallen  steken en bijvoorbeeld pijlgifkikkers , lees hierover meer bij het overzicht van de gevaarlijkste dieren in het buitenland 
• Giftige planten  en paddenstoelen 
• Drank  en drugs: (meestal) zelftoegebrachte ziekte waarbij de ingenomen hoeveelheid de tolerantie van het lichaam overschrijdt. Bij reizigers is met name het gebruik van lokale producten zoals zelf-gestookte alcohol, ayahuasca of het likken aan een gifkikker risicovol.
• Verstoorde zuurstof balans in je bloed: hoogteziekte 
• Luchtdruk: duikziekte of Caissonziekte
• Smog: prikkende ogen, moeite met ademen, hoesten. Met name op warme dagen in grote steden.
• Beweging: wagenziekte  , zeeziekte
• Mentale ziekte: heimwee  kan dodelijke gevolgen hebben voor je reisplezier

Welke gevaarlijke ziekten worden voorkomen door vaccinaties als je naar het buitenland of op reis gaat?

Afhankelijk van je geboortejaar zijn onderstaande vaccinaties  aangeboden via het Rijksvaccinatieprogramma:

• Difterie
• Kinkhoest
• Tetanus
• Polio
• Hepatitis B
• Bof
• Mazelen
• Rodehond
• Meningokokken A, C, W, Y

Reizigersvaccinaties 

Alle vaccinaties uit het Rijksvaccinatieprogramma kan je als booster, herhaling of alsnog halen als reisvaccinatie. Daarnaast kan je ook nog vaccinaties halen tegen:

• Buiktyfus
• Cholera
• Dengue
• Gele koorts
• Hepatitis A
• Hondsdolheid (rabiës)
• Japanse encefalitis
• Rift Valley-koorts
• Tekenencefalitis
• Tuberculose

Wanneer is een ziekte een reizigersziekte, wat kan je doen om de ziektes te voorkomen of te behandelen?

Reizigersziekte

• Veel ziekten komen wereldwijd voor of kwamen vroeger wereldwijd voor.
• Wanneer een de kans op een ziekte in Nederland klein is, maar op reisbestemmingen hoger is, kan je de ziekte als reizigersziekte bestempelen.

Reizigersziekte voorkomen of behandelen

• Lees meer over wat je kan doen tegen reizigersziektes en ziekte in de tropen bij:
  • Ziek worden op reis en zorg in het buitenland regelen 
  • Via de links de naar de specifieke ziekte