Psycholoog en coach in het buitenland via betaald werk, stage of vrijwilligerswerk

Wat zijn tips om je communicatie en gespreksvaardigheden te verbeteren?

Luister en stel eens vragen

• Door echt te luisteren naar wat iemand zegt en verduidelijkende vragen te stellen, kom je er beter achter wat iemand bedoelt en kan je afstemmen of je elkaar begrijpt.

Wees je bewust van je lichaamshouding

• Non-verbale communicatie heeft een grote impact op hoe je overkomt en dus hoe je bepaalde dingen communiceert. Let bijvoorbeeld eens op je spreektoon en je spreeksnelheid en wat voor impact dat heeft op de ander.

Observeer en probeer je eens in iemand anders te verplaatsen

• Dit kan ervoor zorgen dat je degene met wie je communiceert beter begrijpt, wat helpt om effectiever op de ander te kunnen reageren. 

Houd je doel in het oog

• Door telkens te bedenken wat je wil bereiken, kun je je manier van communiceren hierop aanpassen.

Wayt zijn tools om verbindend en geweldloos te kunnen communiceren

• Sommige 'tools' zijn tijdloos. De oefening van het 'geweldloos communiceren' zoals ontwikkeld door Marshall Rosenberg. Die met deze '4 stappen' natuurlijk zelf ook voortbouwd op inzichten van vele andere inspiratiebronnen.
• Verbindend communiceren kan heel erg helpend zijn in situaties waarin gesprekken moeizaam gaan. Door bijvoorbeeld een beschuldigende toon aan te slaan, gaat de ander in de verdediging, waardoor je in een aanval-defense modus gaat, die gewoonlijk niet tot een constructief gesprek leidt. Laat staan die helpt om tot een gezamenlijk gedragen oplossing te komen!

Rosenberg biedt de volgende vier stappen aan om tot een verbindende (geweldloze) manier van communiceren te komen

1. Benoem wat er gebeurd. Het is bij deze stap essentieel om te blijven bij de feiten. Wat gebeurde er echt in de situatie? Vaak zal je merken dat je gevoelens of overtuigingen over de intentie van de ander of over hoe het zo moeten zijn, de feitelijke situatie al kleuren. Deze stap is - ook voor jezelf - vaak een hele belangrijke stap om te zetten. Het geeft je namelijk ook een goed inkijkje in je eigen overtuigingen, aannames en overlevingspatronen
2. Benoem wat de situatie met je doet. Het is in deze stap heel belangrijk om echt enkel en alleen bij je eigen gevoelens te blijven. Wat is de emotie die de situatie bij je oproept? Het kan zijn dat dit helemaal geen (rationeel) logische reactie is, maar het is wel wat er gebeurd. Probeer zo goed mogelijk onder woorden te brengen welke basisemotie (boos/bang/blij/bedroefd) wordt getriggerd. En spreek dat uit op een manier waarop je volledig bij jezelf blijft, bijvoorbeeld 'Ik voel me hierdoor verdrietig/gekwetst/boos/angstig/etc'. Het is belangrijk in deze stap uit het veralgemiseren te blijven ('hierdoor maak je iedereen gerriteerd'), maar ook om het gevolg in je eigen gedrag van die emotie los te halen van de emotie zelf (Door de situatie, en het onprettige gevoel dat het bij me oproept, doe ik net alsof het niet gebeurd is)
3. Benoem je behoefte. Wat is voor jou de behoefte in die situatie en na het ervaren van die emotie. Wat zou je in die situatie graag gewild hebben? Welke wens lag er bij je die door de situatie niet is vervuld? Probeer zo scherp mogelijk te krijgen wat de situatie (stap 1) en de emotie die dat bij je opriep (stap 2) voor behoefte bloot leggen Probeer dit ook weer zo helder mogelijk te formuleren.
4. Formuleer je verzoek Nu je helder hebt verwoord wat de situatie feitelijk was (en dat is soms heel anders dan hoe je het hebt beleefd), welke emotie er door die situatie (en vaak het handelen van die ander in die context) bij je opgeroepen werd, welke menselijke behoefte (verbinding, liefde, aandacht, contact, waardering, samenwerken etc) er onder lag, is het aan jou om een verzoek aan de ander te formuleren. Wat is het dat je van de ander wilt vragen. Let op dat het geen eis wordt. Zorg dat je het zo formuleerd dat het een positief voorstel is, en dat de ander ook de ruimte heeft en voelt om nee te zeggen. Alleen al het formuleren van een verzoek richting de ander kan al een helende werking hebben.

Dit is een techniek die je echt eindeloos kan oefenen. De eerste drie stappen kun je overigens ook zelf doen, als je merkt dat een situatie je getriggert heeft.

Argumenteren tijdens je reis

• Tijdens je verblijf in het buitenland ben je constant in contact met de lokale bevolking. Door goed te communiceren met de 'locals' en andere reizigers kunnen veel problemen worden voorkomen.
• Door de juiste inzet van argumenten kan je makkelijker respectvol blijven en problemen voorkomen wanneer je eens 'nee' moet zeggen tegen iemand die je vraagt iets voor hem of haar te doen.

Argumenteren tijdens je studie

• Kunnen argumenteren is een skill die hard nodig is tijdens de studie en die je in de loop van je studietijd steeds verder doorontwikkelt.
• Bij vrijwel iedere tentamenvraag zal je moeten argumenteren om tot een antwoord te komen. Dat kan impliciet zijn om bij Multiple Choice vragen tot het goede antwoord te komen, of expliciet om bij essay vragen aan te geven hoe je tot een zekere stelling of antwoord op een vraag bent gekomen.

Argumenteren tijdens je vrijwilligerswerk of stage

• Of je je bevindingen wil presenteren of beleid wil veranderen, in vrijwel iedere presentatie van een standpunt of mening is het verstandig om goede argumentatie te gebruiken. Klanten hebben minder vragen als de argumentatie onder de presentatie helder uiteen gezet is, en managers hebben vaak niet de tijd om alle feiten te kunnen checken, maar zullen doorgaans wel scherp letten op kwaliteit van argumenten.