• Hierna volgen een aantal werkzaamheden, kennis en vaardigheden van een personeelsfunctionaris. Deze beschrijving heeft in het algemeen betrekking op de functie-eisen die gesteld worden aan een beginnende personeelsfunctionaris (op minimaal hbo-niveau).

Wat zijn de werkzaamheden bij personeelsplanning?

• Werkzaamheden: onder andere het in overleg vaststellen van de kwalitatieve en kwantitatieve behoefte aan personeel. Het verzamelen en in overzicht brengen van plangegevens. Het opstellen van functiebeschrijvingen. Het structureren van taken en functies tot een organisatiestructuur. Het adviseren van de lijn bij organisatieveranderingen. Een bijdrage leveren aan het ontwikkelen van het sociaal beleid.

Kennis en vaardigheden

• Onder andere hanteren van planningsmethoden en -technieken (onder andere kengetallen). Kennis en inzicht in veranderingsprocessen met betrekking tot organisaties. Het op basis van een vakmatig onderbouwde mening kunnen onderhandelen met het management.

Geschiedenis

• Vroeger hield de afdeling PZ zich voornamelijk bezig met de uitvoering van het personeelsbeleid. Het personeelsbeleid was ondergeschikt aan andere beleidsterreinen en stond volledig ten dienste van de leiding. PZ stond min of meer los van de rest van de organisatie en haar omgeving. In de jaren zeventig kwam hierin langzaam verandering, de relatie tussen de organisatie en de samenleving werd erg belangrijk. Door de crisis en de daarmee gepaard gaande reorganisaties kwam deze benadering onder druk te staan. De beginjaren tachtig worden, wat betreft de personeelsfunctie, dan ook gekenmerkt door de zogenaamde verzakelijking. Maar eind jaren tachtig wordt het accent wederom verschoven. Om de concurrentiestrijd te kunnen winnen, proberen organisaties zich te onderscheiden door de kwaliteiten van de mensen in de organisatie optimaal te benutten. In de jaren negentig zie je dat deze trend zich duidelijk heeft voortgezet. Het management van organisaties is zich bewuster geworden van het feit dat de kwaliteit van het personeel bepalend is voor het succes van de gehele organisatie (human resource management). Dit heeft zijn weerslag gevonden op de functie van PZ. Het personeelswerk kon niet langer min of meer los van de organisatie opereren, ze moest meer oog krijgen voor de problemen van het management. De personeelsfunctionaris is vanaf dat moment niet langer alleen maar de behartiger van de belangen van de werknemer en uitvoerder van het beleid, maar denkt mee, is medeverantwoordelijk en is met name ook gesprekspartner van de directie geworden. Personeelswerk is dan ook inmiddels een verouderde term, men spreekt tegenwoordig liever van personeelsmanagement. Tevens is de term Personeelzaken vervangen door Personeel en Organisatie (P&O). Dit is dus meer dan alleen een naamsverandering.

Uit de praktijk

• "Tijdens mijn stages op verschillende personeelsafdelingen viel het mij op dat de PZ-functionaris veel met beleidszaken bezig is. De uitvoerende taken verschuiven steeds meer naar de lijn. PZ houdt zich in veel organisaties bezig met het ontwikkelen van beleid en het verrichten van onderzoek om de menselijke bronnen in de organisatie optimaal te benutten. Er worden bijvoorbeeld organisatorische problemen gesignaleerd en de PZ-functionaris wordt dan gevraagd om voor de volgende vergadering even de voor- en nadelen op een rij te zetten van het eventueel samenvoegen van twee afdelingen, het sociaal jaarverslag te schrijven, het ziekteverzuimbeleid uit te werken, etc. etc."

Wat zijn de werkzaamheden bij personeelsvoorziening?

• Werkzaamheden: onder andere zorg dragen voor de werving en selectieactiviteiten; dus zorgen voor de juiste persoon op de juiste plaats.

Kennis en vaardigheden

• Kennis van de arbeidsmarkt, de media en het onderwijs, kennis en inzicht in wervings- en selectietechnieken, de rechtspositionele aspecten van een aanstelling. Vaardigheden in gespreksvoering (het sollicitatiegesprek, het ontslaggesprek etc.). Goede schriftelijke uitdrukkingsvaardigheid (onder andere opstellen van advertentieteksten).

Uit de praktijk

• “Tijdens mijn stage heb ik een aantal sollicitatiegesprekken bijgewoond. Het was de directe chef die de kandidaat op vaktechnische aspecten beoordeelde. PZ besprak de doorgroeimogelijkheden, de arbeidsvoorwaarden etc. Als PZ'er heb je heel veel met regelingen en wetgeving te maken. Dit kost (helaas) erg veel inwerktijd."

Wat zijn de werkzaamheden bij persooneelsbegeleiding en beheer?

• Werkzaamheden: onder andere voorbereiden en uitvoeren van arbeidsvoorwaarden, pensioenregelingen en sociale verzekeringswetten. Het begeleiden en voorlichten van leidinggevende in personeelsbeoordeling. Het vaststellen van opleidingsbehoeften. Het adviseren van leidinggevende en individuele medewerkers bij loopbaanplanning. Hanteren van afstemmingsproblemen tussen individu en organisatie. Betrokkenheid bij activiteiten op het gebied van arbeidsomstandigheden, medezeggenschap.

Kennis en vaardigheden

• Onder andere kennis en toepassing arbeidswetgeving. Kennis van en inzicht in de toepassing van beoordelingssystemen. Kennis met betrekking tot opleidingen en beoordelen van behoeften. Conflicthantering, onderhandelingstechnieken, motivatiegesprekken voeren, individuele counselinggesprekken voeren etc.

Uit de praktijk

• "Als PZ'er werk je veel met mensen, je probeert het personeel te motiveren en het ze in de organisatie naar de zin te maken. Wel zit je als PZ'er vaak in een lastige positie. Aan de ene kant ben je er voor het personeel, je wil het vertrouwen winnen. Je behoort echter ook tot het managementteam. En bij bijvoorbeeld ontslagprocedures ben jij als PZ'er vaak degene die de confrontatie aan moet gaan. Je schippert als het ware vaak tussen de medewerkers, de chef en het management. Je moet je dus heel goed kunnen aanpassen en met uiteenlopende mensen op verschillende niveaus kunnen communiceren. Je moet je goed in mensen kunnen inleven, maar je moet soms aan de andere kant ook heel zakelijk handelen, in het belang van de organisatie."