Wat is ziekte en wat is ziek zijn?

Wat is ziekte?

• Over het algemeen is het heel duidelijk wanneer iemand ziek is. Je voelt je lichamelijk niet lekker en kan minder goed functioneren. Toch is het moeilijk om ‘ziekte’ en ‘gezondheid’ te definiëren. Je kan namelijk ziek zijn, maar het niet voelen – of je kan je ziek voelen zonder ziek te zijn.
• Ziek zijn van een objectief vastgestelde ziekte, en je ziek voelen (wat een subjectieve ziektebeleving is) moeten dus onderscheiden worden.
• In het Engels gebruiken ze hier de termen disease en illness voor.
• Bovendien verschilt hetgeen wat als ziekte gezien wordt over tijd en tussen culturen. Zo werd homoseksualiteit vroeger als ziekte gezien, en wordt verslaving tegenwoordig als chronische hersenziekte gezien, terwijl het vroeger crimineel was.

Waarom is het belangrijk om het label 'ziek zijn' te krijgen?

• Ziektes labelen is nodig om toegang te krijgen tot bepaalde voorzieningen, zoals een uitkering. Het labelen van een ziekte zorgt ook dat er in sociaal opzicht anders met elkaar wordt omgegaan. Het leidt tot erkenning dat er iets aan de hand is.
• Daarnaast kan een ziekte behandeld worden als het benoemd wordt, waarbij vergoeding van behandelingen afhankelijk is van dit label.
• De grens tussen ziek en niet-ziek is belangrijk, omdat het directe gevolgen heeft voor de omgang met problemen.
• Als problemen niet als ziekte erkend worden kan dit leiden tot onderbehandeling. Echter kan er ook sprake zijn van overbehandeling als klachten te snel als ziekte gelabeld worden. Daarbij is het de laatste jaren veelbesproken dat het voor de farmaceutische industrieen voordelig is om zoveel mogelijk als ziekte gelabeled te krijgen.

Wat is de definitie van gezondheid?

• Een definitie van gezondheid is het afwezig zijn van ziekte. Echter komen we hier niet veel verder mee (het vertelt alleen wat gezondheid niet is). De World Health Organization (WHO) definieert gezondheid als ‘een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn en niet slechts de afwezigheid van ziekte of lichamelijke gebreken.’
• Volgens de Nederlandse arts Machteld Huber is gezondheid ‘the ability to adapt and to self-manage’. Dit duidt op gezondheid als een dynamisch proces waarbinnen men zich kan aanpassen.