Tentamentips strafrecht: materieel en formeel strafrecht

Inleiding in strafrecht en materieel strafrecht

• Strafrecht begint met gegevens op waarde schatten, stappenplannen volgen om op basis van feitelijkheden tot conclusies te komen, beslissingen kunnen motiveren, en relevante jurisprudentie erbij betrekken.

• Veelvuldig terugkerende onderdelen van materieel strafrecht zijn opzet en schuld, strafuitsluitingsgronden, poging en voorbereiding van het strafbare feit, daderschap, deelneming en deelnemingsvormen.

• Bij het materiële strafrecht moet je goed onderscheid kunnen maken tussen de verschillende delictsvormen.

• Arresten waarnaar regelmatig wordt verwezen en teruggegrepen bij materieel strafrecht, zijn: HIV I en Dreigbrief.

• Bij strafrechtzaken is het vaak de vraag in hoeverre sprake was van opzet, hierbij kan verwezen worden naar het Ijzerdraad-arrest en het Drijfmest-arrest.

• Bij veel strafrechtzaken kan in twijfel worden getrokken of er op basis van redelijke toerekening een causaal verband bestaat tussen de gepleegde overtreding en het letsel dat bij het slachtoffer is ontstaan, relevante jurisprudentie kan hierbij zijn: het Kroeggeweld-arrest, het Dwarslaesie-arrest, en het Bloedvergiftiging-arrest.

• De eerste stap is aanwijzen dat sprake is van een culpoze daad, vervolgens kan stapsgewijs de culpa worden ontrafeld. Meer informatie kan je hier vinden: Wanneer is een gevolgsdelict culpoos?

Formeel strafrecht / Strafprocesrecht

• Bij het strafprocesrecht zijn de verschillende te ondernemen stappen en schema’s belangrijk, zoals met betrekking tot culpa.

• Er moet onderscheid worden gemaakt tussen straf- en schulduitsluitingsgronden, waarbij ook de ongeschreven gronden van belang zijn.

• Ook het verschil tussen vrijspraak en ontslag van alle rechtsvervolging is essentieel.

• Belangrijke bij strafprocesrecht betrokken onderwerpen zijn: de weerslag van het EVRM in het Nederlands recht, de grondslagen van tenlastelegging, de soorten opsporingsonderzoek, de eisen voor aanhouden en staande houden, de eisen voor voorlopige hechtenis, de eisen en procedures rondom getuigen, de wettigheid van verschillende soorten bewijsmiddelen, de regels omtrent het spreekrecht, de gevolgen van onregelmatigheden in het strafproces, het Zwolsman-criterium en de voorwaarden van Uitdrukkelijk onderbouwde standpunten (UOS).

• Sinds 1 maart 2017 zijn er twee nieuwe wetten in werking getreden over het recht van een verdachte op bijstand van een raadsman voorafgaand en tijdens het politieverhoor. Ook al gaat het om details, deze inwerkingtreding heeft gevolgen voor het verloop van veel zaken.

• Om fouten in de toepassing van bewijsrecht te voorkomen, is kennis van de eisen die worden gesteld aan verschillende soorten bewijs nodig, zie hiervoor bijvoorbeeld hoofdstuk 14 in Ons strafrecht 2, Strafprocesrecht.

• Er zijn specifieke regels die bewaken in welke gevallen getuigen niet worden opgeroepen in geval van angst van getuigen en het gevaar dat getuigen lopen bij een terechtzitting.

• Een artikel waarnaar vaak verwezen wordt, is artikel 6 van het EVRM.

• Om verder te komen in het strafprocesrecht en er dieper begrip van te ontwikkelen, kan het helpen om het belang van het EHRM in de toepassing van het EVRM te doorgronden en uit te kunnen leggen.