Hoe doe je verantwoord vrijwilligerswerk in het buitenland en hoe kies je een verantwoorde organisatie?

Hoe kies je vooraf een verantwoorde organisatie of een vrijwilligersproject in het buitenland?

• Probeer vooraf een realistisch beeld te krijgen van wat je wel (en wat je niet) zal kunnen bereiken tijdens je periode in het project. Gebruik daarvoor verschillende bronnen: eerdere vrijwilligers, online recensies, informatiedagen, feedback vanuit bemiddelende organisaties en de projecten zelf
• Gebruik de JoHo tips & tools rondom het leren kennen van jezelf, van je eigen kracht en zwakte, van competenties die je al hebt, wilt verbeteren of juist wilt ontwikkelen.
  • Maak vervolgens combinaties: past het project bij datgene waar jij sterk gemotiveerd door raakt, past het bij je fysieke en mentale gesteldheid, kan je er voldoende bijdragen en leren, heb je voldoende competenties die overlappen met de projectbehoefte(s)?
  • Wees eerlijk. Omstandigheden in sommige projecten kunnen soms (te) uitdagend zijn, fysiek of mentaal. Kies bijvoorbeeld liever een project in een wat 'veiliger' setting als je begint aan je internationale vrijwilligerscarrière. Maar laat je ook niet ontmoedigen: ieder persoon is anders, heeft andere ervaringen en staat anders in het leven.
• Breng voor jezelf je motivatie(s) in kaart: waarom wil je bijdragen als vrijwilliger? Om jezelf persoonlijk te ontwikkelen, om anderen te helpen, om internationale ervaring op te doen, om mogelijkheden voor je studie of werk te verkennen, om je "cv" of eigen social media kanaal een indrukwekkende boost te geven etc. Probeer telkens combinaties te vinden tussen hoe e.e.a. bijdraagt aan je eigen ontwikkeling en de ontwikkeling van een ander.
• Onderzoek je project:
  • Kijk naar de manier waarop projecten en werkzaamheden zijn omschreven; zijn ze gericht op behoeftes terplaatse, of op behoeftes van de vrijwilligers? Vaak zal je een combinatie van beide tegenkomen.
  • Kijk naar de samenstelling van het vaste projectteam, is het team vrijwel volledig internationaal of worden juist lokale werknemers betrokken
  • Kijk naar de manier van projectevaluatie: worden alle relevante projectdoelgroepen betrokken? Niet iedere evaluatie zal logischerwijs gedeeld worden met iedere (tijdelijke) vrijwilliger, maar vaak kan men wel inzicht geven in de manier van evalueren.
  • Werkt het project met kwetsbare doelgroepen (kinderen, babies, kwetsbare jongeren of volwassen, maar ook in de verzorging van bv. wildlife), kijk dan naar de manier waarop vrijwilligers betrokken worden: hoofdzakelijk met dagelijkse directe zorg, of ondersteunend aan het vaste team medewerkers die een directere band met de project-doelgroep hebben? Denk zelf na over de manier waarop jij het vaste team denkt te kunnen ondersteunen, in plaats van (alleen maar) directe zorg of verzorging aan de projectdoelgroep te bieden. Wees niet krampachtig in het vermijden van ieder contact, maar stel je als uitgangspunt terughoudend op.
• Bereid je voor op je project:
  • Lees alles wat je te pakken kan krijgen over je bestemming (land, regio, stad/dorp)
  • Bekijk de ontwikkeling van je project in de tijd: hoe is men gestart, waar staat men nu, wat zijn plannen voor de toekomst: lees eerdere nieuwsbrieven, bekijk archieven
  • Lees je in in de kernthema's van je project: wat speelt er bijvoorbeeld rondom de verlening van zorg, rondom watermanagement, rondom wildlife protection: wat gaat al goed, wat zijn uitdagingen? Wat vinden verschillende (maatschappelijke) organisaties van ontwikkelingen rond die thema's
  • Verdiep je in internationale samenwerking en ontwikkelingssamenwerking; vraag je project bijvoorbeeld om leestips
  • Verdiep je in de lokale cultuur, gewoontes en taal: het herkennen van gewoontes of het spreken van enkele woordjes opent vaak zoveel extra deuren...
  • Gebruik JoHo's tips & meeneemlijsten zodat je (fysieke) gesteldheid optimaal blijft om een nuttige projectbijdrage te kunnen leveren

Hoe kan je ter plaatse verantwoord vrijwilligerwerk in het buitenland doen?

• Neem de tijd. Om je weg te leren kennen, om de structuren te leren kennen, om de verschillende culturen van de verschillende projectmedewerkers te leren zien, om überhaupt alle betrokkenen te leren kennen, om de routines in het project te ontdekken, om te wennen aan de omstandigheden. Als je de positie inneemt van iemand die vooral komt leren in het project, dan zal je vaak anders benaderd worden, meer positieve ervaringen krijgen én kunnen bijdragen dan wanneer je "de boel eens snel komt verbeteren" of alleen kritisch bent op wat nog niet goed of efficiënt gaat.
• Luister naar de aanwijzingen vanuit de leiding van het vrijwilligersproject. Zij hebben meer ervaring en relevante kennis m.b.t. de cultuur van het land en kunnen je daarom goed adviseren over hoe te handelen in bepaalde situaties.
• Probeer niet teveel je eigen normen en waarden op te dringen binnen een andere cultuur, ook al lijken ze je veel beter.

Wat kan je doen na je terugkeer?

• Blijf duurzaam betrokken, bij je project, een eventuele bemiddelende organisatie of bij internationale samenwerking in het algemeen
• Check de JoHo organisatieprofielen voor mogelijkheden om ook na terugkeer bij te dragen. Er is volop vraag naar ambassadeurs, steeds vaker bieden organisaties en projecten online opdrachten aan, extra fundraising, sposoring of reclame is vaak gewenst
• Maak een account aan op het JoHo World Supporter platform, deel je ervaringen en plaats bijvoorbeeld een request om anderen te betrekken