Inpaklijst voor Hong Kong en reisverzekering voor Hong Kong

Geld en betaalmiddelen op reis

• Als je op reis gaat zul je keuzes maken tussen creditcards, debit cards, pinpassen, cash geld, en vroeger traveller cheques. Je zult je afvragen wat je moet doen als je pinpas blokkeert of kwijtraakt etc
• Wie op safe wil spelen en langer op reis gaat, kan er het beste voor zorgen een zo breed mogelijk scala aan betaalmogelijkheden tot zijn beschikking te hebben.

Pinpas of bankpas op reis meenemen naar het buitenland?

• Het is bijna over de hele wereld (met name in de grote steden) mogelijk om te pinnen. De mogelijkheden nemen zo snel toe dat de informatie die erover kan krijgen vaak zwaar verouderd is (met name de info in de reisgidsen). Ga er toch niet vanuit dat je overal kan pinnen. Bovendien kunnen pasjes gedurende de reis breken, ingeslikt of onbruikbaar worden. Neem ook meerdere pinpassen mee als je die hebt (met name van verschillende banken!).
• Check voor reizen buiten Europa of je bankpas op werelddekking staat.
• Check of je pinpas nog lang genoeg geldig is!
• Controleer of je cards waarmee je geld wilt opnemen ook het Cirrus logo hebben.
• Zie voor tips: problemen op reis oplossen 

Credit card meenemen op reis meenemen naar het buitenland?

• Het verschilt per land met welke creditcard je het best terecht kan of er überhaupt terecht kan. Sommige landen accepteren maar een of beperkt aantal cards. Twee cards (in volgorde Visa, Master, Amex) meenemen is vaak handig.
• Geld opnemen met je creditcard (ook dat kan met de een, vaak Visa, weer beter dan met de ander) kan soms de enige mogelijkheid zijn om aan geld te komen.
• In veel landen en op veel locaties kan je met je creditcard ook cash withdrawal doen ofwel geld opnemen met creditcard. Soms een uitkomst!
• Check de geldigheid van je creditcard en gebruik hem thuis al een keer.
• Zorg dat je creditcards aanvraagt zolang je nog een baan hebt: het loonstrookje tonen is vaak verplicht bij de aanvraag.

Prepaid credit cards, money cards of debit cards op reis meenemen naar het buitenland?

• De Cards zijn relatief nieuw op de markt, je kunt deze kaarten opladen tot een bepaald bedrag bij bijvoorbeeld Visa ATM’s in land X (als je een Visa money Card hebt) en vervolgens hiermee geld opnemen in de lokale valuta bij geldautomaten (ATM’s)  in land Y. Wanneer je je hele tegoed hebt opgenomen kan je de Card weggooien.
• Een relatief veilig systeem omdat je met een pin-nummer je geld opneemt.
• Wanneer je je Card kwijt raakt, is het wel lastiger je geld terug te krijgen (soms zelfs helemaal niet) dan vroeger met de traveller checques het geval was. In principe krijg je een vervangende card en noodvoorraadje cash.
• Er worden geen persoonlijke gegevens op de card gezet.
• Je kunt alleen het bedrag uitgeven dat je op de kaart hebt gezet en opname kost je ook een bedrag vergelijkbaar met pinnen in buitenland.
• De cards zijn breed, maar niet in alle landen overal inzetbaar.

Travellers cheques op reis meenemen naar het buitenland?

• De Travellers cheques, of wel de reischeque, was tot voorheen het meest geaccepteerde betaalmiddel over de hele wereld. Tegenwoordig zijn de cheques wereldwijd bijna verdwenen.Traveller cheques waren onbeperkt geldig, bovendien gedekt tegen verlies of diefstal, en werden dan meestal binnen 24 uur vervangen. Als je van alles bestolen werd, dan kreeg je in principe je geld terug zelfs al was je je chequenummers en het bewijs kwijt..

Cash geld op reis meenemen naar het buitenland?

• Neem altijd voldoende cash mee om de eerste dagen door te komen, en voor die gevallen dat pinnen of online betalen niet mogelijk is.
• Geld wisselen aan de grenzen is altijd weer een avontuur op zich zodra je de meer westerse wereld hebt verlaten. In het algemeen krijg je de beste koersen in het land waar je heen gaat en niet in het land van waaruit je vertrekt.
• In sommige landen moet je bij binnenkomst aangeven hoeveel cash en betaalmiddelen je bij je hebt, of moet je een minimum hoeveelheid geld wisselen.
• Soms mag je de lokale munteenheid niet uitvoeren, of moet je bijhouden waar en hoeveel je steeds hebt gewisseld.
• In nog een beperkt aantal landen is de waarde van het biljet met de hoogste waarde zo laag dat je een stapel van minimaal 10 cm dik aan biljetten krijgt voordat je aan de de 50 euro zit. Sta dus ook niet gek te kijken als er daar iemand met een lege sporttas een bank binnenloopt en met en volle weer naar buiten, dit is meestal geen bankrover maar gewoon iemand die nieuwe tv nodig heeft of zijn maandsalaris ophaalt.
• Voor oplossen van problemen aan de grens zie: problemen oplossen op reis 

Wel of niet een extra bankrekening openen in het buitenland tijdens werken en reizen?

• Sommigen die lang weg gaan, openen in Nederland een aparte bankrekening bij een internationale bank die maar tot een bepaald bedrag rood mag staan, en laten dan maandelijks vanaf een andere rekening daar geld op storten. Zo blijft het risico beperkt dat bij misbruik je hele rekening wordt geplunderd.
• Een extra rekening kan handig zijn in geval van blokkades of het niet werken van van je pinpas op je normale rekening.
• Zit je lang in een bepaald land dan kan het handig zijn om een lokale bankrekening te openen. Dit gebeurt onder andere veel in Australië.

Meer vragen en antwoorden over geld en financiele zaken op reis en in buitenland

• Geld regelen in het buitenland en kosten besparen tijdens reizen en backpacken &
  • Hoe kan je veilig omgaan met je geld, pinpas en creditcard in het buitenland tijdens het reizen of backpacken?
  • Wat moet je doen als je geen geld of financiële middelen meer hebt in het buitenland of als je op reis bent?
  • Hoe kan je geld ontvangen in het buitenland, en moet je voorzorgsmaatregelen nemen als je gaat reizen?
  • Kan je je verzekeren tegen verlies of diefstal van contant geld, en is dat handig om te doen?
  • Wat kost een reis, en wat kost backpacken, wat kost een wereldreis, wat kost verhuizen naar het buitenland?
• Financiele en geldzaken regelen bij lang verblijf in het buitenland of emigratie
• Geld en waardepapieren op reis verzekeren

Wat is je paspoort, en wanneer heb je een paspoort nodig?

• Een paspoort is een officieel document van de overheid dat aangeeft dat jij een ingezetene bent van een bepaald land. Met een paspoort kan je toegang krijgen tot een ander land, waarbij er in aantal gevallen ook een visum in je paspoort moet worden gezet voordat je het andere land binnen mag.
• Een paspoort is een reisdocument dat je dient je mee te nemen als je naar het buitenland gaat, dus ook als je naar één van de EU landen reist! De marechaussee maakt tegenwoordig nog maar weinig uitzonderingen voor mensen met verlopen paspoorten of zonder visa. Het is wel mogelijk om een zogeheten noodpaspoort te krijgen, een 'laissez-passer', maar hou er rekening mee dat je zelf altijd verantwoordelijk bent en dus eventueel veel moet bijbetalen voor het document, voor een spoedprocedure bij gemeente of zelfs als je je vlucht mist. Details hierover zijn te vinden op de website van de Luchthaven Schiphol.

Wat is een zakenpaspoort?

• Ook een zogenaamd zakenpaspoort behoort tot de mogelijkheden; deze heeft veel meer pagina’s om stempels op te zetten en is daardoor dikker. Handig als je veel tussen stempelgrage landen heen en weer reist. Voor al deze situaties geldt dat je navraag moet doen bij gemeente of ambassade.

Hoe vraag je je paspoort aan?

• Een nieuwe paspoort vraag je aan bij de gemeente waar je officieel bent ingeschreven. Neem het oude paspoort mee, samen met pasfoto’s die aan de eisen voldoen (o.a.moet het een foto zijn die recht van voren is genomen, aanwijzingen vind je in de fotohokjes of bij de fotograaf). Het aantal dagen van de aanvraag verschilt per gemeente. Een spoedprocedure is mogelijk, maar gaat je aanzienlijk meer geld kosten.
• Mocht je een dubbele nationaliteit en twee paspoorten hebben, ga dan goed na op welk paspoort je wilt reizen. Dit kan je een hoop ellende of geld op je visa besparen. Je kunt ook een tweede paspoort aanvragen bij je gemeente, deze is korter geldig dan het reguliere paspoort (drie jaar). Beide mogelijkheden kunnen een uitkomst zijn als je binnen één reis naar landen reist die met elkaar in conflict zijn. Israël is zo’n land en met een stempel uit Israël kom je veel Arabische landen niet binnen, dat geldt overigens ook vice versa. Als de regering van het te bezoeken land en dat van jouw nationaliteit(en) elkaar niet zo mogen, zal dat ook te merken zijn in de hoogte van de prijs van een visum, even controleren dus bij de ambassade voor welke nationaliteit welke prijs geldt.

Hoelang is een paspoort geldig?

• Een paspoort is 10 jaar geldig voor personen van 18 jaar en ouder, een 2^e paspoort is 2 jaar geldig.
• Een noodpaspoort is geldig gedurende een reis van maximaal 1 jaar, en alleen voor de reis waarvoor het document is uitgegeven. Direct na de reis moet het document worden ingeleverd.

Hoelang moet je paspoort geldig zijn voordat je op reis gaat?

• Denk eraan dat je checkt bij de ambassades van de te bereizen landen (telefonisch of via de website) hoe lang het paspoort nog geldig moet zijn nadat je het land binnenreist. Veelal is dit zes maanden en kun je dus niet op reis met een paspoort dat nog maar enkele maanden geldig is. Controleer dit op tijd, want tegenwoordig duurt de aanvraag van een paspoort langer dan vroeger het geval was.
• Zorg dat je op tijd je paspoort laat verlengen, zeker als je last minute wil kunnen vertrekken. Sommige landen vereisen dat een paspoort nog minimaal zes maanden geldig is na de laatste dag dat je in het land verblijft (bijv. voor Indonesië en Tanzania). Ga je op wereldreis, dan moet je dus nog meer oppassen.
• Zorg dat er in je paspoort genoeg stempelruimte is voor nieuwe visa. Veel landen eisen een lege pagina voor hun eigen visa, maar zetten bijvoorbeeld bij aankomst een stempel op de ene en bij vertrek een stempel op de andere pagina (zakenreispaspoorten hebben meer ruimte). Sommige reizigers die echt lang weg gaan, zorgen dat ze twee paspoorten bij zich hebben. Ook zakenreizigers kunnen dit aanvragen.

Wat doe je wel en niet met paspoort als je in het buitenland aan het reizen bent?

• Bij het passeren van de douane kan je vriendelijkste blik en een reeds geopende pagina in paspoort voor meer vaart zorgen.
• Leer je paspoortnummer uit je hoofd, in veel landen moet je bij hotelovernachtingen of reserveringen van bus of trein je paspoortnummer, de datum van afgifte ('date of issue') en de plaats van afgifte vermelden. Wanneer je steeds je paspoort uit je moneybelt moet toveren, is dat niet alleen lastig, maar ook zichtbaar voor potentiële dieven. Je kunt het nummer ook op een papiertje schrijven en in je dagportemonnee doen.
• Maak gebruik van een bewaarsservice / beveiligd computersysteem (van je bank of andere organisatie) waar je al je nummers van pasjes, paspoorten en dergelijke kunt registreren en waar je met één telefoontje alles kunt laten blokkeren.
• Neem niet alleen een kopie van je paspoort en tickets mee, maar geef die ook aan je reispartner en aan een bekende die in Nederland achterblijft.
• Pasfoto's zijn altijd handig om mee te nemen voor het aanvragen van visa of het laten maken van een nooddocument als je bijvoorbeeld je paspoort kwijt bent.

• Neem altijd het alarmnummer van je alarmcentrale(van je (reis) verzekering mee, en hou dat zoveel mogelijk bij de hand
• Bel altijd zo spoedig mogelijk de alarmcentrale, of laat je contactpersoon bellen. Zo mogelijk voordat je actie onderneemt, om latere problemen te voorkomen. De alarmcentrales van verzekeraars zijn 24/7 bereikbaar per telefoon. Neem je niet (tijdig) contact op dan loop je het risico achteraf geen vergoeding te krijgen, omdat je het zelf verkeerd hebt afgehandeld
• Lees meer op de pagina over de alarmcentrales, de telefoonnummers 

Wat neem je mee om te kunnen internetbankieren in het buitenland?

• Vergeet je digipas, random reader, e-dentifier of tanlijst niet als je wilt of moet internetbankieren in het buitenland.
• Machtig iemand thuis om je bankzaken te kunnen regelen als jij daar geen mogelijkheden voor hebt.
• Gebruik alleen veilige, betrouwbare internetverbindingen voor betaalverkeer.

Meenemen of niet meenemen?

• Zeker meenemen als je lang weg gaat
• Overwegen mee te nemen als je kort weg gaat

Wel of niet cash geld meenemen op reis?

• Het advies aan iedere reiziger is om altijd meer of minder cash geld bij zich te hebben
• je zal altijd zien dat er net midden in nacht, of  the middle of nowhere, er een taxi, hotel of bar is waar je niet kan betalen met een van je cards of je telefoon. Je zal niet de enige reiziger zijn die daardoor in zeer onaangename situaties, of in het beste geval op het poltiebureau, is beland

Tips

• Bij voorkeur al voordat je het vliegtuig in stapt of de grens overgaat en anders direct pinnen op het vliegveld als je aankomt.
• Neem voldoende contant geld mee om de eerste dagen te kunnen overbruggen.
• Verstop altijd wat contant geld op een handige plek in je rugzak/koffer.
• Hou reservedollars of euro's bij de hand als je net aankomt in een land voor het geval je niet kan pinnen
• Check:Geld in het buitenland & Budget bepalen en besparen tijdens reizen en backpacken

Eigendomsbewijzen en inklaringsbewijzen van dure, nieuwe of bijzondere goederen meenemen op reis of niet?

• Als je dure ongebruikte artikelen meeneemt, kan het verstandig zijn je aankoopbewijs mee te nemen, anders moet je soms ten onrechte invoerrechten betalen.

Dure, nieuwe of bijzondere goederen invoeren of meenemen?

• Bekijk van tevoren welke producten je in en uit mag voeren als je bijzondere artikelen wilt meenemen en wat de procedures zijn die je dan moet volgen.
• Let ook op bij terugkeer! Check wat je zonder kosten mee naar Nederland mag nemen als je iets koopt in het buitenland. Ook de Nederlandse douane kan best lastig zijn!

Meenemen of niet meenemen?

• Voor wie zijn nieuwe apparatuur nog niet geheel onder de knie heeft
• Voor de meeste apparaten is de gebruiksaanwijzing online beschikbaar. Zoek tijdig op waar ze online te vinden zijn

(Huis)sleutels meenemen op reis of niet?

• In verband met de kans op kwijtraken (met name bij langere reizen), kan je indien mogelijk je huissleutel bij vrienden of familie achterlaten. 
• Vergeet niet om voor je terugreis te checken of de persoon die je sleutel bewaard bereikbaar/aanwezig is.

Wat is een Internationaal rijbewijs?

• In meerdere landen is een Internationaal rijbewijs vereist (+ je Nederlandse rijbewijs,) als je daar een auto of motor wilt rijden (of wilt huren)
• Het Internationaal Rijbewijs is 1 jaar geldig.
• Het Internationaal Rijbewijs is bij ieder ANWB-verkooppunt te koop, Bij aanschaf meenemen :  je Nederlandse rijbewijs + recente pasfoto

Meenemen of niet Meenemen?

• In de EU is het niet nodig
• Meenemen als je van plan bent een auto te huren buiten Europa of te gaan liften en ook stukken wil rijden.  

Wat zijn kortingskaarten voor in het buitenland?

• Kortingskaarten raken zijn in het digitale tijdperk wat meer naar de achtegrond geschoven. Veel organisaties in het buitenland maken gebruik van directe kortingsregelingen of geven korting op grond van je leeftijd
• Voorbeelden van kortingskaarten uit heden en verleden : StayOkay, ISIC, JoHo
• Informeer ook lokaal naar lokale kortingskaarten

Wat is een Nooddocument?

• Kopie/printje met al je kerngegevens voor het geval je in de problemen komt.
• Naast een online kluis is een nooddocumentje (a4tje) met je noodnummers voor velen al een reddingsmiddel geweest.
• Wat zet je in een nooddocument - alarmnummers verzekering - vluchtgegevens  - paspoortnummer  - noodnummers pinpas blokkering

Nooddocument meenemen op reis of niet?

• Lange reis: altijd meenemen
• Backpackreis: altijd meenemen
• Korte reis of vakantie: aan te raden

Paspoort of identiteitskaart meenemen op reis of niet?

• Een officieel reisdocument (paspoort/identiteitskaart) dien je mee te nemen als je naar het buitenland gaat, dus ook als je naar één van de EU landen reist!

Wat zijn Prepaid (credit) Card,  Money Cards / Debit Cards? 

• De Cards kun je opladen tot een bepaald bedrag bij bijvoorbeeld Visa ATM’s in land X (als je een Visa money Card hebt) en vervolgens hiermee geld opnemen in de lokale valuta bij geldautomaten (ATM’s)  in land Y
• Wanneer je je hele tegoed hebt opgenomen kan je de Card weggooien.
• Een relatief veilig systeem omdat je met een pin-nummer je geld opneemt
• Wanneer je je Card kwijt raakt, is het wel lastiger je geld terug te krijgen (soms zelfs helemaal niet) dan vroeger met de traveller checques het geval was. In principe krijg je echter wel een vervangende card en noodvoorraadje cash
• Aanvragen/afhalen via bijv. GWK

Wat zijn Traveller cheques ?

• De voorloper van de prepaid cards was en is onbeperkt geldig, en bovendien gedekt tegen verlies of diefstal, ze werden dan iha  binnen 24 uur vervangen.

Prepaid cards of Traveller cheques meenemen  op reis of niet?

• Prepaid cards : altijd meenemen als je langer op reis gaat
• Traveller cheques : alleen meenemen als je naar een bestemming  gaat (sommige afgelegen gebieden0  waar de Traveller cheques nog in gebruik is
• Korte reizen & vakanties: altijd goed om mee te nemen maar in het algemeen niet nodig

Wat is een 'reistestament'?

• Als er ondanks een goede voorbereiding iets ernstig misgaat, is het goed te weten dat nabestaanden of achterblijvers weten wat ze moeten doen.
• Wanneer je een kort of lang reistestament achterlaat met daarin de belangrijkste gegevens en aanwijzingen dan kan je een of meer vertrouwelingen (familie of vriend) op de hoogte stellen
• Zorg er ook voor dat iemand weet wat waar wachtwoorden te vinden zijn van sociale media om deze accounts eenvoudig te kunnen stopzetten.

Verzekeringsnummer of polisnummer van je reisverzekering meenemen op reis of niet?

• Een bewijs van je (reis)verzekering hoef je op reis niet bij je te hebben maar zorg wel dat je je polisnummer en alarmnummer paraat hebt (bijv. in je portemonnee).

• In sommige landen is bij een lang verblijf een Engelstalige verklaring nodig dat je voldoende verzekerd bent.

• Wil je gebruik van de JoHo verzekeringscheck om te kijken of jouw verzekering voldoende dekking biedt voor de activiteiten die je in het buitenland gaat uitvoeren, vul dan een adviesformulier in

• Ga je lang weg of op wereldreis: maak dan gebruik van de BuitenlandZaken Service van JoHo voor hulp bij het stopzetten van je zorgverzekering en het uitschrijven bij de gemeente om boetes te voorkomen en je papieren te regelen.

Wat is een visum?

• Met een visum wordt bij de overheid geregistreerd dat jij het betreffende land mag betreden. Beter bekend als de stempels of stickers - vroeger vaak postzegels - in je paspoort.

• Het regelen van een visum moet je niet onderschatten. Wees op tijd met het achterhalen of een visum vooraf regelen verplicht is of dat je het visum ook bij binnenkomst aan de grens kunt krijgen

• Lees meer over visa & documenten

Visa meenemen op reis of niet

• Voor alle reizen meenemen als een visum verplicht is  en niet bij binnenkomst kan worden geregeld

Hoe kan je je voorbereiden om veilig te blijven?

• Tenzij je afreist naar extreme gebieden is reizen niet gevaarlijk! Maar sommige bestemmingen zijn wel gevaarlijker dan andere. De hoofdstad van Venezuela, Caracas is bijvoorbeeld gevaarlijker dan Vientiane, de hoofdstad van Laos. Bereid je voor en wees je bewust van de eventuele gevaren op je reisbestemming.
• Onderstaande reistips zijn niet bedoeld om je bang te maken: thuis kan je hetzelfde gebeuren als op reis. Een goed besef van de risico's zorgt echter voor een goede voorbereiding en in de meeste gevallen een onbezorgde(re) reis!
• Bijna wekelijks worden we geconfronteerd met onervaren (of soms juist te ervaren en weer onvoorzichtig geworden) reizigers en vrijwilligers die, tegen alle waarschuwingen in, het grootste deel van hun geld of hun papieren in hun dagrugzak of handtas bewaren (zoals ze dat thuis ook doen). Vervolgens wordt de tas in een onoplettend moment toch leeggehaald of helemaal gestolen en zit men soms echt in grote problemen. Als je ergens in the middle of nowhere van al je geld en papieren wordt beroofd, willen zelfs de meest doorgewinterde reizigers niet in je schoenen staan! Dus ook daar waar het veilig lijkt, pas toch op en neem geen onnodige risico's!

Praktisch

• Schaf een heuptas/moneybelt aan, neem er dan één die je onder je kleding (broek of rok) kan dragen!! Liefst niet op je buik, want dan is het te zichtbaar. Gebruikelijk is ook de extra binnenzak en nieuw is een vakje in je schoenen.
• Schoudermoneybelts en beenholsters zijn een mogelijkheid, maar heeft niet de voorkeur.
• Het hangslot/combinatieslot: neem ook altijd een slot mee, soms een hangslot, soms een "lichtgewicht draadslot/ketting". In veel landen is het op slot doen van de hotelkamer met de hotelsleutel niet voldoende, er zitten dan beugels aan de buitenkant waaraan je je eigen slot kan bevestigen. Ook kan je je bagage vastklikken aan bagagedragers in treinen of bussen. Sommige trajecten staan er namelijk bekend om dat je bagage tijdens het slapen door het raam naar buiten verdwijnt.
• Ook handig om mee te nemen is een afsluitbaar tasje met gelamineerd staaldraad (de reiskluis is een hele goede) waar je je moneybelts/paspoorten en andere belangrijke zaken in kunt doen. Je kunt deze veilig afgeven aan de balie van je hostel om in de kluis te stoppen zonder dat ze er zelf bij kunnen.

Hoe blijf je veilig tijdens je reis?

• Zorg dat van buiten niet te zien is waar je je geld en je papieren bewaart, dus van die opvallende heuptassen alleen dragen in gebieden waar de kans op overval nihil is.
• Check de actuele veiligheidssituatie van het land, de stad of de omgeving bij je medereizigers, bij de locals en op reizigersfora. Vraag na welke buurt je moet mijden, welke stukken je beter met een taxi kunt doen, of het trein- of busstation wel veilig is, etc.
• Een late aankomst op een onguur en donker busstation aan de rand van de stad is geen aanrader, hou waar mogelijk rekening met vertrek- en aankomsttijden, maar soms ontkom je er gewoonweg niet aan.
• Laat je taxideur openstaan totdat je bagage uit de kofferbak is. Zet je bagage overigens het liefst vanaf het begin al op de achterbank, is toch wat safer, mits je bagage niet te smerig is.

Hoe blijf je veilig tijdens je verblijf?

• Verdiep je in de lokale cultuur en ben je bewust van de lokale gebruiken. Zo is het niet in elk land normaal om alcohol of softdrugs in het openbaar te nuttigen. Ook wordt teveel bloot (blote armen, benen) niet in alle landen op prijs gesteld.
• Zorg dat van buiten niet te zien is waar je je geld en je papieren bewaart.
• Pas op bij pinautomaten (pin het liefst niet alleen, niet 's avonds), het is een bekende plek voor overvallen dus gebruik pinautomaten op zo veilig mogelijke plekken en let op bij het naar buiten stappen, zorg dat je geld is opgeborgen en laat zien dat je alert bent.
• Pas soms op voor medereizigers en ‘vrienden’, uiteraard hoef je niet te spastisch te doen over toenadering zoekende reizigers want het ontmoeten van andere reizigers is tenslotte één van de leukste dingen van het reizen, maar er zijn ook ‘verkeerde’ exemplaren. Een echte handleiding ‘wie kan ik vertrouwen’ bestaat uiteraard niet, maar wees je wel bewust van het feit dat het voorkomt dat reizigers elkaar bestelen, drogeren en belazeren. Dus geef nooit iemand je pincode, hou je geld op een goede plaats en pas op voor "de stickies", drankjes en snoepjes die je worden aangeboden. Let op als er iemand bij je aan tafel komt zitten om mee te eten (doet alsof hij een vriend van je is tegen het personeel en verdwijnt voor het afrekenen). Common sense is eigenlijk het enige dat in dit soort gevallen werkt (heeft iemand voldoende geld bij zich, reist iemand planmatig, is er een "thuis", etc). Je komt zeker figuren tegen die geen cent op zak hebben, al maanden of jaren op reis zijn en nog niet van plan zijn om naar huis te gaan, rara hoe doen ze dat?

Hoe problemen na schade aan een auto of motor in het buitenland te voorkomen?

Schade veroorzaakt aan derden (bijvoorbeeld andere auto, persoon, object)?

• Deze schade kan alleen met een (meestal verplichte) aansprakelijkheidsverzekering, die je in het land zelf moet afsluiten, worden gedekt.
• Een normale particuliere aansprakelijkheidsverzekering (ook degene die in het pakket van de reisverzekering zit) dekt NOOIT een dergelijke schade.

Schade veroorzaakt aan de auto of motor zelf?

• Deze schade kan ook alleen worden verzekerd door de verzekering die bij het motorrijtuig hoort. En het valt dus niet onder een particuliere aansprakelijkheid verzekering of reisverzekering.
• Extra aandachtspuntje als je een motorrijtuig huurt of leent: vraag altijd heel goed na wat het eigen risico is voor schade die je veroorzaakt. Soms denk je goedkoop een auto te huren, maar dan kan het zijn dat je de eerste 1.000 of 2.000 euro aan schade zelf moet betalen...

Medische schade aan jezelf na een ongeval?

• Zelf ben je voor medische kosten meestal verzekerd op je reis- en/of ziektekostenverzekering.
• Dit geldt voor 'normaal' auto rijden, niet voor bijv. Wedstrijden racen, zie de voorwaarden van je verzekering.

Een auto lenen?

• Ook als je een auto leent, vraag dan na in hoeverre de auto verzekerd is voor schade veroorzaakt aan derden, EN voor schade aan de auto zelf.
• Maak vooraf afspraken over de financiële afhandeling bij schade aan de auto zelf.
• Soms is er wel een verzekering voor, maar blijkt dat na schade de premie fors stijgt.
• Hierover kan ook ongewenste onenigheid ontstaan. Lenen (niet alleen in het buitenland, maar ook in Nederland) brengt dus vaak risico’s met zich mee.

Kan je dit verzekeren?

• De motorrijtuigen kunnen in het algemeen alleen in het land zelf worden verzekerd, door de eigenaar/huurder.
• Is schade aan een motorrijtuig niet gedekt, of met een heel hoog eigen risico, leen of huur het motorrijtuig dan bij voorkeur NIET.

Lees meer

• Reizen per motor, auto of camper in het buitenland verzekeren 
• Autohuur, camperhuur en motorhuur in het buitenland verzekeren 

Hoe problemen op te lossen op reis en in het buitenland

Lees meer

• Alarmnummer & Alarmcentrale: noodnummers voor noodgevallen 
• Probleem & Noodsituatie: in het buitenland oplossen en voorkomen 

Wat is een hidden pocket

• De 'hidden' pocket is een plat zakje met rits die je bevestigt aan je riem of broek, en die je onder je kleding draagt.
• Je draagt de 'hidden' pocket op de hoogte van je broekzak waardoor het een stuk minder opvalt dan het gewone 'heuptasje' voor onder de kleding.

Een hidden pocket meenemen op reis of niet?

• Een hiddenpocket is altijd handig, zowel in het gebruik als moneybelt als in het gebruik als opbergtasje. Wil je er iets uithalen dan hoef je ook niets steeds je buik te ontbloten en dief en alleman te laten zien waar jij je geld bewaart. Het zit in het algemeen een stuk aangenamer dan een moneybelt op je buik
• Lange reis & wereldreis: altijd meenemen!
• Backpackreizen: altijd meenemen!
• Korte vakanties: meenemen kan geen kwaad, zeker niet als je naar drukke toeristische gebieden gaat

Wat is een reiskluis?

• De reiskluis, of travelsafe, is een lichtgewicht, opvouwbaar en draagbaar anti-diefstal kluisje waar je waardevolle spullen veilig in kan opbergen.
• De kluis bestaat vaak uit een sterke nylon buidel met daarin een stalen net gelamineerd en een kabel met een slotje om je kluis veilig vast te leggen.

Waar en waarvoor gebruik je een reiskluis nog meer?

• als veilige opbergplaats in je auto
• op een studentenkamer waarvan de deur vaak openstaat of waar veel volk over de vloer komt
• tijdens het sporten wanneer je alle portemonnees en telefoons van je ploeggenoten veilig in een reiskluis aan de reservebank, of bijvoorbeeld het doel, kan bevestigen

Hoe maak je een reiskluis vast?

• Het bevestigen van een reiskluis is vaak  niet heel moeilijk maar het is wel handig om thuis even te oefenen en te kijken wat en hoeveel je erin kan stoppen
• Het gewicht van een reiskluis vaak verwaarloosbaar, Je hebt ze al vanaf zo'n 450 gram ofwel even zwaar als een dunne broek, korte broek of fleece

Een reiskluis meenemen op reis of niet?

• Met een reiskluis kan je veilig je paspoort, je telefoon en al je geld achterlaten in een hostel of hotelkamer, zonder dat schoonmakers of onuitgenodigde gasten ergens bij kunnen
• Met een reiskluis hoef je niet bang te zijn dat je na het stappen met dronken kop en een lege (of gestolen) moneybelt weer thuiskomt
• Met een reiskluis kan je in de slaapcoupé van de trein rustig gaan slapen zonder dat er een paar onuitgenodigde handen in je slaapzak op zoek gaan je geld
• Met een reiskluis kan je gewoon gaan zwemmen zonder dat je om de twee seconden een blik moet werpen op je handdoek waar je geldbuidel of telefoon onder ligt
• .... tja ... de meeste backpackers en reizigers twijfelen vantevoren maar vinden het achteraf één van de beste investeringen die ze ooit hebben gedaan

Kan je een reiskluis lokaal kopen of gebruik maken van de kluis op je hotelkamer?

• In veel landen met een relatief hoge criminaliteit vind je ook kluisjes in je hotelkamer, hostel of dorm
• Echt heel safe zijn deze safes meestal niet. je weet niet wie allemaal toegang tot die kluizen hebben en de kwaliteit is zeer wisselend
• Reiskluizen zijn alleen te koop in de grotere steden van de reisbeluste landen

Wat is een BH tasje ?

• Een BH tasje is een minitasje van fijn materiaal waarin je precies wat cashgeld en een pinpas kunt stoppen
• Tevens ook te bevestigen aan andere kledingstukken!

Een BH tasje meenemen op reis of niet?

• Korte trips & vakanties:  handig tijdens het stappen, en als plek om wat reservegeld of pinpassen te verstoppen.
• Backpackreizen & Wereldreizen:  Aangeraden door veel JoHo donateurs

Wat is een deur-alarm

• Door een deur-alarm word je gewaarschuwd wanneer iemand je kamer binnen probeert te komen.

Een deur-alarm meenemen op reis of niet?

• Voor wie behoefte heeft aan extra zekerheid bovenop zijn hotelkamer slot

Een fluitje meenemen op reis of niet?

• Licht, simpel, voordelig en effectief alarmsysteem.
• Soms is het handig om een snerpend fluitje mee te nemen om alarm te slaan of de aandacht van een taxi te kijgen.

Een heuptasje meenemen op reis of niet?

• Heuptasjes voor boven de kleding zijn er in diverse vormen en maten.
• De grootste varianten kunnen waterflessen en fototoestellen dragen.
• Deze modellen zijn niet de beste keuze als het gaat om veiligheid en bescherming tegen diefstal, maar als dat niets speelt dan kunnen het handige tasjes zijn
• Eem model met een stevige, moeilijk doorsnijbare heupband is iets minder risicovol

Een laptop-alarm meenemen op reis of niet?

• Dit waarschuwt je wanneer je laptop door iemand anders wordt meegenomen.

Wat is een nektasje

• Een nektasje werkt praktisch hetzelfde als een heuptasje voor onder de kleding, maar dan gedragen via een bandje om je nek.
• Een nektasje hang je makkelijk om je nek en stop je vervolgens onder je kleren.

Een nektasje meenemen op reis of niet?

• Plussen en minnen: Nektasjes zijn over het algemeen beter zichtbaar voor dieven en eenvoudiger door te snijden en weg te grissen dan het heuptasje. Het zit vaak minder aangenaam als de inhoud wat zwaarder is. Afhankelijk van je kleding kan het behoorlijk onhandig zijn om je paspoort te voorschijn te moeten toveren
• Lange reis,wereldreis, backpackreis: niet meenemen, geen aanrader
• Korte vakanties: meenemen kan geen kwaad, mits je goed oplet in drukke toeristische gebieden

Een polsbandje meenemen op reis of niet?

• Ga je met kinderen op reis? Doe je kind dan een stevig polsbandje om met daarop belangrijke gegevens als eventuele ziektes, medicijnen en het adres en telefoonnummer van je hotel of een noodnummer in Nederland.

Een reisnet meenemen op reis of niet?

• Een reisnet is een net van staaldraad dat je volledig om je rugtas heen kunt doen en vervolgens met een slot aan bijvoorbeeld een paal kunt bevestigen.
• Met een reisnet kun je je tas even laten staan als je gaat zwemmen of boodschappen gaat doen. Nadeel is wel dat de netten niet heel erg licht zijn. Veilig is het wel.

Wat is een schouderholstertasje?

• Een schouderholstertasje wordt gedragen als een schouderholster.

Een schouderholstertasje meenemen op reis of niet?

• Plussen & Minnen: Een schoudertasje wordt gedragen als een schouderholster. Schoudertasjes zien er stoer uit...maar aangezien je het onder je kleding draagt is dit niet echt een goed argument. Daarnaast zijn ze niet erg praktisch in gebruik en zit het niet erg comfortabel. Het is wel een veilige manier, omdat dieven en zakkenrollers er maar moeilijk bij kunnen, maar jij zelf dus ook...
• Meeste reizen en vakanties: geen aanrader, niet meenemen

Wat is een Tinkle alarm?

• Een simpel belletje dat je aan je waardevolle spullen kunt vastmaken.
• Het geluid van het belletje verklapt de aanwezigheid van zakkenrollers.

Een Tinkle Alarm meenemen op reis of niet?

• Lang op reis of wereldreis: komt zeker van pas en verlaagd de kans op diefstal met name in stedelijke gebieden
• Actieve reizen: minder nuttig, behalve tijdens je bezoekjes aan drukke gebieden

Waar moet je op letten als je je eigen medicijnentasje (medische kit) samenstelt als je op reis gaat?

• Vergeet niet bij het reizen de medicijnen die je gedurende de reis nodig hebt in je handbagage te stoppen.
• Het is van 'levensbelang' om naast je normale medicijntasje ook in je dagrugzak (zeker in het vliegtuig) een noodsetje mee te nemen. Bijvoorbeeld wat pleisters, een pijnstiller, een koortsremmer, je malariapillen, reisziektepillen of diarreepillen. Zodat als je bagage niet aankomt je goed de eerste dagen doorkomt, of zodat je er onderweg gebruik van kan maken.
• Check ook goed de geldigheid van de medicijnen die je meeneemt.
• Heb je ruimtegebrek, haal dan alle pillen uit de doosjes en doe ze met bijsluiters in plastic gripzakjes (nemen veel minder ruimte in), noteer de houdbaarheidsdata.
• In je medische paspoort (geneesmiddelenpaspoort, medicijnpaspoort, 'gele boekje') kan je de werking en de samenstelling van jouw medicijnen in diverse talen laten opgeschreven. Zo kun je de douane ervan overtuigen dat je medicijnen bij je hebt en geen drugs. Dit is ook handig als je in het buitenland nieuwe medicijnen nodig hebt.
• Voor een aantal specifieke medicijnen kan een schengenverklaring of een Engelstalige medische verklaring noodzakelijk zijn, dit geldt bijvoorbeeld voor slaapmiddelen, sterke pijnstillers en ADHD-medicijnen.
• Je kunt je eigen medische kit samenstellen maar soms zijn bepaalde artikelen (zoals injectiespuiten!) beter om als totaalpakket aan te schaffen, want dan zit er meteen een artsenverklaring bij die laat zien dat je geen verkeerde bedoelingen met je scalpel en naalden hebt.

Welke medicijnen en medische spullen wordt het meest meegenomen als je gaat backpacken, stagelopen of werken in het buitenland?

1. Anti-conceptiepillen
2. Betadine, jodium en wondontsmettingsmiddel
3. Blarenpleisters
4. Diarreeremmers
5. Koortsremmers
6. Koortsthermometer
7. Pleisters
8. Pijnstillers
9. Malariapillen (malaria profylaxe)
10. Middelen tegen huiduitslag en zonne-allergie
11. Oral Rehydration Solution (ORS)
12. Reisziektetabletten en middelen tegen misselijkheid
13. Steriele naalden
14. Talkpoeder
15. Verbandtape en leukoplast
16. Verband & Gaasjes
17. Vitamines

Wat is een desinfectiemiddel?

• Desinfecterende middelen doden bacteriën. Veel gebruikte desinfectiemiddelen zijn alcohol en jodium (Povidon)
• Er zijn ruwweg twee groepen te onderscheiden: wondontsmettende middelen en hand- en oppervlakte desinfectiemiddelen
• De handdesinfectiemiddelen zijn bedoeld als vervanger van zeep en doden de bacteriën op je huid.

Wat is een wondontsmettingsmiddel?

• Wondontsmettende middelen gebruik je bij open wonden om te voorkomen dat deze gaan ontsteken
• Betadine pleisters zijn ook in dit kader beter dan gewone pleisters, maar halen het niet bij echte wondontsmettingsmiddelen.

Wat is jodium?

• Jodium is een ontsmettingsmiddel om de huid te ontsmetten voorafgaand aan huidbeschadigingen, zoals door injecties, sneeën of operaties.
• Gebruik jodium liever niet op een beschadigde huid bij diepere wonden, dierenbeten en brandwonden. Bedek een wond met jodium ook niet met een strak verband of pleister, omdat dit de kans op bijwerkingen kan vergroten
• Wat je wel kan gebruiken is povidonjodium (betadine)

Wat is betadine?

• Betadine is de naam voor producten waar povidonjodium in is verwerkt
• Povidonjodium is een speciaal soort jodium dat niet prikt
• Betadine is verkrijgbaar als druppel oplossing in kleine handige miniflesjes, alspleister en in tubes als betadinezalf
• Onderweg kan Betadinezalf erg handig zijn

Wat kan je nog meer gebruiken als wondontsmettingsmiddel?

Sterilon

• Bevat chloorhexidine en wordt veel gebruikt bij schaafwonden, prikt in de wond, maar het veroorzaakt geen vlekken in kleding.

Dutimon poeder

• Een desinfecterend poeder dat niet prikt en kleine wondjes droogt en droog houdt.

Alcohol 70%

• prikt in de wond maar heeft het voordeel dat het kleurloos is. Direct aanbrengen of bijvoorbeeld deppen met een bevochtigde verbandwatten.

Water

• Is er geen povidonjodium in de buurt gebruik dan schoon lauw drinkwater om de wond goed schoon te maken

Betadine, jodium of wondontsmettingsmiddel meenemen op reis of niet?

Meeste reizen:

• meenemen kan geen kwaad en vaak nuttig om langer durend ongemak te voorkomen. Zodat je reis niet teveel word beinvloed door dat ene net ongelukkig zittende wondje.
• Let  op ontsmettingsmiddelen zit vaak of beperkt in medische kits

Reizen naar warme en tropische gebieden:

• meenemen of bij de hand hebben van wondontsmettingsmiddel is in warme gebieden wel erg belangrijk
• bacteriën kunnen in deze gebieden extra snel kunnen woekeren en infecties veroorzaken of verergeren
• Je zal niet de enige zijn die bijvoorbeeld een klein schrammetje op een teen opeens ziet ontaarden in een totaal ontstoken voet van dubbele dikte als normaal

Antibiotica meenemen op reis of niet?

• Ga je op lang op reis naar afgelegen en primitieve gebieden dan kan het handig zijn een breed spectrum antibiotica bij je te hebben.
• Overleg met je arts welke!

Kan je jodium of wondontsmettingsmiddel lokaal kopen of krijgen op je bestemming?

• In vrijwel elk land is wel een vorm van jodium of wondontsmettingsmiddel te verkrijgen in de lokale apotheek of drogist
• In de praktijk loop je echter de meeste verwondingen niet op doordat je struikelt over de stoep van de drogist maar juist ergens daar mijlenver vandaan.
• Aanvullen van je meegenomen voorraad lukt dus meestal wel

Middelen voor huidverzorging en huiduitslag meenemen op reis?

Wel of niet meenemen?

• Een huidverzorgingsmiddel meenemen op reis kan belangrijk als je een droge huid hebt en bijbehorende jeuk wilt bestrijden of voorkomen

Wat neem je mee?

• De diverse zinkzalf cremes en talkpoeder kunnen uitkomst bieden.

Kan je het ook lokaal kopen?

• In veel landen zijn de middelen gewoon verkrijgbaar bij de drogist of apotheek
• Behalve op dat paradijselijke eiland, tijdens de trekking, in dat rustige dorp of in jouw resort net buiten de stad

Wat zijn aften(middelen)

• Aften zijn pijnlijke zweertjes die in de mond voorkomen.
• Aften vormen zich voornamelijk aan de binnenkant van de lippen, wangen, of op de tong.
• De grootste klacht van een afte is vaak de pijn die het met zich meedraagt. De afte zorgt ervoor dat er pijn ontstaat bij eten, drinken en praten.
• Ondanks veel onderzoek, is de precieze oorzaak van een afte nog niet duidelijk. Worden gelinkt aan stress en eenzijdige voeding.
• Er zijn geen aftenmiddelen die aften kunnen voorkomen maar wel middeltjes die de pijn van een afte kunnen verminderen of soms zelfs (claimen) te laten verdwijnen.
• Aftenmiddelen zorgen voor een beschermend laagje over de afte en verminderen zo de pijn.

Aftenmiddel meenemen op reis of niet?

• Er bestaan geen bewezen werkende middeltjes. Meenemen op reis is dus alleen mogelijk indien je homeopatische of verzachtende, middeltjes kiest

Wat zijn blarenpleisters?

• Pleisters die speciaal ontwikkeld zijn voor blaarverzorging
• Tip: op plaatsen waar je blaren verwacht, kun je ook preventief een blarenpleister plakken.

Blarenpleisters meenemen op reis of niet?

• Wandelreizen: altijd meenemen
• Lange reizen & wereldreis: Meenemen is aan te raden
• Backpackreizen: meenemen kan geen kwaad, of gebruik een gewone pleister
• Korte reizen & vakanties: Meenemen kan geen kwaad, of gebruik een gewone pleister

Wat is een dental kit ?

• Een zogenaamde 'dental kit' geeft de mogelijkheid zelfstandig een verloren vulling te vervangen

Dental kit meenemen op reis of niet?

• Ga je lang op reis naar afgelegen gebieden, of gebieden met een zeer matige medische zorg, dan is meenemen een overweging

Een gezondheidsgidsje meenemen op reis of niet?

• Een kleinformaat boekje dat vol staat met tips voor gezond blijven tijdens je reis.
• Een boekje met basis technieken voor EHBO is handige reisliteratuur
• handig als je beperkte toegang hebt tot internet.

Wat zijn hoogteziekte medicijnen?

• Hoogteziekte medicijnen helpen tegen de verschijnselen van hoogteziekte.
• De medicijnen zijn alleen op doktersrecept verkrijgbaar. Voorbeelden zijn nifedipine en acetazolamide
• Het beste medicijn tegen hoogteziekte is echter Afdalen

Hoogteziekte medicijnen meenemen op reis of niet?

• Overleg met je huisarts of het in jouw situatie aan te raden is om met eigen medicijnen op pad te gaan
• Over het algemeen geldt dat acclimatiseren en reizen met ervaren berggidsen het meenemen van eigen medicijnen overbodig maakt
• Geen tijd om te acclimatiseren? Heroverweeg je plannen.

Koortsthermometer meenemen op reis of niet?

• Meeste reizen: de kans op koorts is tijdens een reis of vakantie aanzienlijk,en dan is een eigen thermometer wel zo fijn
• Ga je naar gebieden met malaria of andere koorts veroorzakende ziektes neem dan altijd een (reis) thermometer  meer

Leukoplast

• Leukoplast is eigenlijk een merknaam maar wordt met name gebruikt voor een bepaald type hechtpleister.
• In het algemeen is het een rolletje lichtbruine tape dat je om en over wondgaasjes en pleisters kan doen.
• Leukoplast kleeft erg sterk en is elastisch.
• In de meest verbanddozen vind je wel een variant.

Leukoplast meenemen op reis of niet?

• Leukoplast is niet alleen geschikt als hechtpleister maar ook om spullen te labelen en kleine spulletjes mee te repareren. 
• korte reizen: meenemen kan geen kwaad
  Backpackreizen: altijd meenemen
• Lange reizen & wereldreis : altijd meenemen, het fungeert ook als tape en je zal verbaast staan hoe vaak je tape kunt gebruiken tijdens een lange reis

Oogdruppels meenemen op reis of niet?

• Oogdruppels verzachten de ogen en kunnen handig zijn als je reist naar zeer droge gebieden of als je vaker gebruik maakt van oogdruppels

Oordruppels meenemen op reis of niet?

• Reizen naar strandbestemmingen: Meenemen als je vaker last hebt van je oren
• Duik- en snorkelreizen: erg fijn om bij je te hebben voor als je het weer eens een keer mis is

Pincet meenemen op reis of niet?

• Een pincet is op veel reizen handig om mee te nemen , de kans op een splinter is aanzienlijk en onstekingen wil je in het buitenland zoveel mogelijk voorkomen
• Je hebt een splinterpincet (met een puntige kop) en een haarpincet (met een platte kop). 
• Pincet zit in het algemeen ook in een medisch kit

Een reddingsdeken meenemen op reis of niet?

• De reddingsdeken is een goud/zilver kleurige isolatiedeken die je beschermt tegen extreme kou/hitte, vocht en vuil en kan ook gebruikt worden bij ongevallen zoals ski-ongevallen en verbrandingen.

Een slaap- en anti-jetlagmiddel meenemen op reis of niet?

• Veel mensen gebruik Melatonine tegen een jetlag. Het kan ervoor zorgen je biologische klok weer 'gelijk te zetten'.
• Ook kan het helpen om tijdens je vlucht lichte en gezonde maaltijden/snacks te eten in plaats van een vette hap.
• Of voor de vlucht goed bewegen, zodat je tijdens de vlucht snel in slaap kunt vallen.

Sporttape meenemen op reis of niet?

• Te gebruiken nadat je geblesseerd bent geraakt of juist om dit te voorkomen. 
• Ook in te zetten als reparatietape. 

Tea Tree oil meenemen op reis of niet?

• Tea Tree olie is een product wat eigenlijk tegen heel veel verschillende kwaaltjes gebruikt kan worden.
• Zo helpt het tegen huidinfecties en ontstekingen, eczeem, acné, roos, luizen, een slechte adem en stinkende oksels en zweetvoeten.
• Verder kan het ook helpen om schimmels tegen te gaan en helpt het je wond genezen.

Wat is tijgerbalsem?

• Tijgerbalsem is een mengsel van oliën en vetten met daarin diverse plantextracten.
• Rode tijgerbalsem is de sterkste variant, die met name wordt gebruikt tegen spier- en gewrichtspijn en heeft een verwarmend effect
• Witte tijgerbalsem is iets milder, heeft een verkoelend effect en kan zo breder ingezet worden. Naast spierpijn kan je het bijvoorbeeld onder je neus smeren om je verstopte neus weer te openen of op een muggenbult smeren tegen de jeuk

Tijgerbalsem meenemen op reis of niet?

• Actieve reizen: aanrader, bij spierpijn of stijve ochtend spieren
• Lange reizen of wereldreis: gewoon meenemen, er is vast nog een plekje vrij

Vitamines meenemen op reis of niet?

• Op vakantie letten de meeste mensen meestal minder op hun eetgewoontes, dus gaat een ongezonde hap er wel in. Dan is het handig om vitaminepillen mee te nemen om zo je reisvoeding aan te vullen.
• Lang op reis of wereldreis: je zult op plekken komen waar de 'schijf van vijf' simpelweg niet voorhanden is