Sociale voorzieningen in het buitenland

Algemeen

Verhuis je voor langere tijd, of permanent, naar het buitenland?

• In de regel worden je toeslagen waar je geen recht meer op hebt door een melding van de Belastingdienst automatisch stopgezet.
• In een aantal gevallen kan dit soms enige tijd duren, waardoor je mogelijk te lang toeslagen blijft ontvangen, die vervolgens worden teruggevorderd. Om dit te voorkomen kan je beter zelf tijdig je toeslagen stopzetten.

Zorgtoeslag

• In de meeste gevallen vervalt je recht op zorgtoeslag als je voor langere tijd gaat wonen en werken in het buitenland.
• Er zijn enkele uitzonderingen, geldend als je in een EU land woont (pluk enkele landen zoals Liechtenstein, Noorwegen, Ijsland, Zwitserland) of in een land dat een sociaalzekerheidsverdrag heeft met Nederland.
  • je werkt voor de Nederlandse overheid of bent gedetacheerd door een Nederlandse werkgever (je houdt dan veelal een Nederlandse zorgverzekering).
  • je studeert voor langere tijd in het buitenland en hebt een Nederlandse zorgverzekering.
  • je krijgt AOW of een pensioen van het ABP en hebt recht op medische zorg in je woonland (geldt ook als je gezinslid bent van iemand voor wie dit geldt); je hoeft in deze situatie veelal geen Nederlandse zorgverzekering te hebben.
  • je krijgt een uitkering uit Nederland (zoals WIA) en hebt recht op medische zorg in je woonland (geldt ook als je gezinslid bent van iemand voor wie dit geldt); je hoeft in deze situatie veelal geen Nederlandse zorgverzekering te hebben).

Huurtoeslag

• woon je in het buitenland voor langere tijd, of permanent, dan vervalt je recht op huurtoeslag.
• werk je in het buitenland, maar woon je nog in Nederland, dan gelden andere regels.

Kinderopvang-toeslag

Ouders en verzorgers die in het buitenland wonen, hebben mogelijk recht op kinderopvangtoeslag als één van hen in Nederland werkt of een Nederlandse uitkering ontvangt. Als dit zo is, laat je de buitenlandse kinderopvang registreren in het centraal register buitenlandse kinderopvang.

• als ouder/verzorger moet je wel voldoen aan de algemene voorwaarden voor kinderopvangtoeslag.
• de kinderopvang vindt plaats binnen de Europese Unie (EU), aangevuld met enkele landen. Voor kinderopvang in België en Duitsland gelden andere regels.
• de buitenlandse kinderopvang komt naar aard en strekking overeen met de kwaliteitseisen uit de Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen.

• als je buiten Nederland gaat wonen of werken, dan eindigt meestal je verplichte verzekering voor de Algemene nabestaandenwet (Anw), waarmee bij jouw overlijden de uitkering voor een nabestaande (gehuwd of samenwonend) of wees vervalt
• je kunt je hiertegen vrijwillig verzekeren vanaf de dag dat je niet langer verplicht verzekerd was, maar uiterlijk binnen 1 jaar na het einde van die verplichte verzekering.
• hoe sneller hoe beter echter, in verband met het risico op tussentijds overlijden: zolang je niet bent aangemeld, geen uitkering bij overlijden.
• je kunt je gedurende een periode van maximaal 10 jaar verzekeren. Daarna wordt vastgesteld of je in aanmerking komt voor een verlenging.
• de premie is een jaarlijks opnieuw vastgesteld percentage van je inkomen (met een maximum), gebaseerd op de Nederlandse belastingwetgeving en berekend over zowel je Nederlandse als niet-Nederlandse inkomen. Bij aanmelding geef je een geschat inkomen op, dat wordt achteraf beoordeeld en eventueel bijgesteld.
• bij het vaststellen van de Anw uitkering wordt rekening gehouden met eventuele eigen inkomen van de nabestaande
• de Anw uitkering vervalt sowieso wanneer de nabestaande 65 jaar wordt.
• een halfwezenuitkering (uitkering aan kind waarvan één ouder is overleden) eindigt als de halfwees 18 jaar wordt. Een wezenuitkering (uitkering aan kind waarvan beide ouders overleden zijn) eindigt meestal bij het 16e levensjaar.
• woont de nabestaande in een land binnen de EU/EER of in een land waarmee Nederland een verdrag heeft gesloten, dan gaat de Anw uitkeringsaanvraag via de uitvoeringsinstantie in het betreffende woonland. Zo niet, dan vraag je het rechtstreeks aan bij de SVB in Nederland.
• de Wet BEU (beperking export uitkeringen) kan gevolgen hebben voor het wel of niet uitgekeerd krijgen van Anw nabestaanden of wezen uitkeringen: controle op naleving van de regels rondom het recht op uitkering binnen deze Wet moet wel mogelijk zijn.
• niet verzekerd zijn op het moment van overlijden betekent dus geen uitkering voor de nabestaanden. Onverzekerd zijn is bij te verzekerenof (deels) op te vangen door een (tijdelijke) overlijdensrisico verzekering.
• informeer ook naar de wetgeving in het nieuwe woonland. Is iemand bij overlijden niet voor de Anw verzekerd, dan kan de nabestaande op grond van internationale regelingen toch recht hebben op een gedeeltelijke Nederlandse nabestaandenuitkering. Dit geldt voor een aantal landen, met name binnen de EU.
• of het zinvol is je (vrijwillig) te verzekeren hangt met name af van de gezinssituatie (zonder kinderen niet of nauwelijks zinvol) en het inkomen van beide volwassenen.
• Check JoHo emigratie- en expatverzekering.nl voor updates en verzekeringsopties.

Vertrek je uit Nederland om voor langere tijd in het buitenland te wonen, of te emigreren en wil je de Nederlandse kinderbijslag ook in het buitenland blijven ontvangen? Let onder andere op de volgende aandachtspunten:

• de kinderbijslag is afhankelijk van de vraag of je in je nieuwe woonland gaat werken op detacheringsbasis, binnen een Nederlandse overheidsinstelling of in het internationale transport.
• ontvang je (of ontvangt je partner) ook in het andere land kinderbijslag, dan wordt gekeken naar welk land "bij voorrang betaalt".
• afhankelijk van de hoogte van beide bijdragen vindt dan veelal een verrekening plaats (bijvoorbeeld: je ontvangt bedrag x uit je nieuwe land en bedrag y, tot aan het maximum, uit je vorige land).

Check ook Emigratieverzekering.nl voor updates.

• een aantal uitkeringen kan, binnen voorwaarden, meegenomen worden naar het buitenland:
  • AOW (algemene ouderdomswet)
  • WAO (wet arbeidsongeschiktheidsverzekering)
  • WAZ (wet arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen)
  • WIA (wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen)
  • ANW (algemene nabestaandenwet)
  • AKW (algemene kinderbijslagwet) 
  • ZW (ziektewet)
• voorwaarde is dat je in een EU land (plus enkele andere Europese landen), of werk doet in algemeen belang (bv. diplomaat of ontwikkelingswerker) of gaat wonen in een land waarmee Nederland een handhavingsverdrag heeft.
• is er geen verdrag tussen Nederland en je nieuwe woonland, dan vervalt je uitkering na 3 maanden.
• uitkeringen op basis van de werkloosheidswet, wet wajong en wet werk en bijstand kun je in het algemeen (er zijn uitzonderingen!) niet meenemen naar het buitenland
• met een WW uitkering kan je naar het buitenland, mits je naar een EU/EER land gaat (+ Zwitserland) om daar werk te zoeken.
  • de uitkering blijf je dan maximaal 3 maanden ontvangen
  • pas nadat je 5 jaar in dat land gewoon hebt, en een recht op permanent verblijf hebt gekregen, kan je opnieuw een werkloosheidsuitkering aanvragen
• met een bijstandsuitkering mag je ook naar het buitenland, maar binnen strikte voorwaarden waarbij de periode afhankelijk is of je verplicht bent in Nederland werk te zoeken of niet
• je AOW uitkering kan je wel meenemen naar een land waar Nederland (nog) geen verdrag mee heeft gesloten, maar in de meeste gevallen ontvang je dan maximaal 50% van het minimumloon
• hou er wel rekening mee, als je op basis van werk(verleden) in meerdere landen onder meerdere stelsels zou vallen, dat ieder land eigen criteria kan hanteren en (aanvullende) regels kan stellen, bv. de mate van arbeidsongeschiktheid kan in Nederland anders worden beoordeeld dan in een ander (EU)land
• de hoogte van een aantal uitkeringen wordt wel omgerekend naar het kostenniveau van je nieuwe woonland (het 'woonlandbeginsel'); de overheid stelt hiervoor percentages vast. De achterliggende redenering is dat je minder uitkering nodig hebt omdat de kosten van levensonderhoud lager liggen dan in Nederland.