Wat is inlevingsvermogen?

• Bij inlevingsvermogen gaat het om luisteren naar en meedenken met anderen, het onderkennen van gevoelens en behoeften van anderen. Jezelf kunnen verplaatsen in anderen en bewust omgaan met verschillende achtergronden en belangen

Wat zijn met inlevingsvermogen samenhangende competenties en begrippen?

• Over empathisch vermogen beschikken
• Sensitief gedrag kunnen vertonen
• Tactvol zijn
• open staan en toegankelijk zijn voor anderen
• omgaan met verschillende rollen en situaties

Wat is omgevingsbewust zijn?

• Je bent omgevingsbewust wanneer je relevante ontwikkelingen volgt in de omgeving waar je je in bevindt, bijvoorbeeld in een organisatie of in je sociale omgeving. 
• Je benut deze kennis ten behoeve van die omgeving of je vakgebied.

Wat zijn aan omgevingsbewustzijn gerelateerde begrippen en competenties?

• Externe informatie kunen inpassen
• Organisatie bewust zijn
• Kunnen inleven
• Over empatisch vermogen beschikken
• Kunnen samenwerken

Wat is verbazing en verwachting?

• Verbazing ontstaat wanneer iets anders is dan je had verwacht.
• Verbazing kan je wijzen op je aannames en je (onbewuste of onuitgesproken) verwachtingen. Je kunt positief verrast worden, door jezelf, door de ander, door de situatie. Je kunt ook verbaasd zijn over de uitkomst: ‘dat had ik niet verwacht’.
• Verbazing is enerzijds gerelateerd aan openheid, jezelf open stellen om verbaasd te worden, maar ook aan begrip middels analytisch vermogen, omgevingsbewustzijn en zelfinzicht. Door situaties in hun geheel te begrijpen zul je minder snel verbaasd zijn over bijvoorbeeld geopolitieke ontwikkelingen, de reactie van een familielid, of het opkomen van je eigen emoties.
• Bij de meeste mensen is het een heel zichtbare emotie, waarbij de wenkbrauwen optrekken en de ogen groot worden. Verbazing zou je kunnen herkennen als een neutrale emotie (het is anders dan je had verwacht), waarbij irritatie meer een negatieve variant is (het is niet of minder goed dan je verwacht).
• Cabaretiers maken ook graag gebruik van deze emotie, waarbij grappen vaak gebruik maken van onbewuste verwachtingen van hoe iets is, en dan daar juist een hele andere afslag nemen. Goochelaars maken vaak juist gebruik van de onbewuste invulling van onze zintuigen, waardoor de truc ervoor zorgt dat we verbaasd zijn over de uitkomst.

“When I play with my cat, how do I know that she is not playing with me rather than I with her?”

 

Michel de Montaigne

Wat wil onbegrip zeggen en waar komt onbegrip vandaan?

• Onbegrip gaat over het niet begrijpen van de situatie of van de andere persoon.
• Onbegrip kan ook voortkomen uit het niet herkennen van de verschillende verbanden en belangen die er meespelen in een situatie en die onderliggend zijn aan gemaakte keuzes.
• Onbegrip kan voort komen uit het niet willen inleven in de ander.
• Het kan ook zijn dat er een neurologische reden is waardoor het inleven in de ander beperkt aanwezig is.
• Uitspraken die bij onbegrip passen zijn 'Dat gaat m'n begrip te boven' en 'Ik begrijp er helemaal niets van'. Als je dit gevoel bij jezelf voelt opkomen, dan kun je onderzoeken of je meer nieuwsgierigheid kan brengen in de situatie - om de situatie of de keuzes van de ander beter te begrijpen.
• Je kan onbegrip ervaren voor je eigen gevoel van onbegrepen worden, maar je kan ook begrip voelen voor de ander wanneer je zelf onbegrepen wordt. Dan breng je begrip in een situatie vol onbegrip.

“Know your enemy — and learn about his favorite sport.”

 

Nelson Mandela

Wat zijn vormen van omgevingsbewust zijn?

Wat is ketendenken?

• Keten-denken is het over de grenzen van je eigen organisatie of omgeving kunnen denken. Het gaat daarbij vaak over je mentaliteit en je capaciteit om de wensen van anderen of andere afdelingen centraal te stellen. Het draait dan om de samenwerking tussen de schakels in de keten om zo verbetering voor elkaar te krijgen

Wat is het niveau waarop je omgevingsbewust kunt zijn?

De mate waarin je de competentie 'omgevingsbewust zijn' kan beheersen, is oplopend:

1. Geïnformeerd zijn over relevante externe ontwikkelingen
2. Actief gebruik maken van kennis en externe ontwikkelingen
3. Anderen actief omgevingsbewust maken

Wat is goed geïnformeerd zijn over externe ontwikkelingen?

• Je bent op de hoogte van actuele zaken en je weet wat er speelt op maatschappelijk, politiek, technologisch en economisch gebied.
• Je zorgt dat je op de hoogte bent van ontwikkelingen binnen je eigen werkveld of je sociale omgeving
• Je wisselt regelmatig van gedachten met anderen over de externe ontwikkelingen

Wat is actief gebruik maken van kennis en externe ontwikkelingen?

• Je communiceert regelmatig over de betekenis die aan externe ontwikkelingen moet worden toegekend.
• Je neemt deel aan kennisnetwerken en communicatieplatforms binnen die kennisnetwerken van organisaties of mensen 
• Je maakt gebruik van jouw kennis van ontwikkelingen tijdens je werkzaamheden.

Wat is het omgevingsbewustzijn van anderen bevorderen?

• Je treedt binnen het je eigen omgeving of vakgebied op als vraagbaak voor anderen.
• Je kunt essentiële externe ontwikkelingen vertalen naar je eigen leven, werk of organisatie.
• Je ondersteunt en spoort anderen aan om informatie over relevante externe ontwikkelingen te delen.

Omgevingsbewustzijn tijdens je reis

• Omgevingsbewustzijn is een essentiële vaardigheid wanneer je op reis gaat, al helemaal wanneer je een land gaat bezoeken waar de plaatselijke cultuur anders is dan jij gewend bent.
• Door kennis te hebben van de geschiedenis, politiek en gebruiken van een land kun je je makkelijker bewegen en aansluiting vinden. Naast het voorbereiden van je reis, is het tijdens je reis zelf ook belangrijk om omgevingsbewust te blijven om je te kunnen blijven aanpassen waar nodig.
• Op die manier maak je je reis ook een stuk bewuster mee dan wanneer je niet zo'n goed beeld hebt van waar je eigenlijk bent. Wanneer je je reis bewuster meemaakt, heb je er ook meer aan.

Omgevingsbewustzijn tijdens je studie

• Tijdens je studie kun je omgevingsbewust zijn door je bijvoorbeeld te verdiepen in je school of universiteit, je studie zelf en je medestudenten. Met deze drie factoren zul je (waarschijnlijk) een paar jaar bezig zijn. Bijkomend voordeel is wanneer je weet in wat voor omgeving je je bevindt, kun je beter meedraaien.
• Dit hoeft niet te betekenen dat je met alles meedoet, maar alleen al een bewustzijn hebben van wat zich afspeelt in je omgeving geeft je studietijd een diepere ervaring.
• Wees je daarnaast bewust van wat zich in de wereld afspeelt dat met jouw studie te maken heeft. Wat voor studie je ook doet, er zijn ongetwijfeld ontwikkelingen gaande, of dat nou in een bepaald land, een taal, een politieke omgeving of op een andere universiteit is. Zie je studiegebied ook als je omgeving om meer te leren en te ontwikkelen.

Omgevingsbewustzijn tijdens je werk

• Een werkvloer is vaak een dynamische plek waar veel tegelijkertijd gaande is; projecten, interacties met collega's, deadlines en ga zo maar door.
• Door je bewust te zijn van je omgeving, kun je beter prioriteiten stellen, omdat je beter doorhebt wat belangrijk is. Als jij bijvoorbeeld met een langetermijn project bezig bent waar niet zo'n haast achter zit, maar je merkt dat een collega wel wat hulp kan gebruiken bij een deadline, komen je diensten daar waarschijnlijk beter van pas.
• Door omgevingsbewust te zijn, kun je beter anticiperen op wat er nodig is, groeit je aanpassingsvermogen en kun je beter reageren op onverwachte situaties.

Omgevingsbewustzijn tijdens je vrijwilligerswerk of stage

• Als je goed geïnformeerd bent over je toekomstige stage of je vrijwilligerswerk, en over de omgeving waar je dat gaat doen, kun je beter functioneren. Je kunt beter determineren wat jouw rol is en hoe je die het beste kunt uitvoeren, waardoor je effectiever en plezieriger te werk kunt gaan.
• Mogelijk kom je bij een gastgezin terecht; wanneer je bewust bent van hun cultuur, gebruiken en taal zul je tot mooiere interacties komen die verdiepend kunnen werken voor jouw tijd als vrijwilliger.
• Wanneer je stage gaat lopen, kom je vaak in een nieuwe werkomgeving terecht. Als je je verdiept in je nieuwe werkplek en je tijdens je werk bewust bent van de manier van doen en de sfeer, zul je eerder je plek vinden en goed kunnen meedraaien.